۱
۱۱
تاریخ انتشار
شنبه ۲۹ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۱۸
احمدرضا علايي: كار شهيد چمران در لبنان را در تهران انجام مي‌دهم

عمو روحانی با ابداع انواع بازی‌ها و سرگرمي‌ها، مسائل دینی را به کودکان آموزش می‌دهد

عمو روحانی با ابداع انواع بازی‌ها و سرگرمي‌ها، مسائل دینی را به کودکان آموزش می‌دهد
آزاده باقری: احمدرضا علايي برای رسیدن به این موضوع سال‌ها مطالعه و تحقیق انجام داده و حالا با راه‌اندازی یک مهدکودک به همراه همسرش تلاش دارد نتایج تحقیقات خود را عملیاتی کند. او علاوه بر راه‌اندازی یک مهدکودک در میدان خراسان، بسته‌های آموزشی، بازی و سرگرمی نیز طراحی کرده که معروفترین آنها «من و خیمه» و «من و هیئت» هستند و کودکان از طریق آنها با واقعه عاشورا، کربلا، امام حسین(ع)، حضرت عباس(ع)، حضرت زینب(س) و ... آشنا می‌شوند.

او تحصیلاتش کارشناسی تئاتر عروسكي و کارشناسی ارشد کارگردانی از دانشگاه هنر است و فضاي مستندسازي، تدوين و توليد فيلم را نیز به شکل تجربي یاد گرفته است. در حال حاضر نیز شش سال می‌شود که وارد حوزه مشكات شده و از آن زمان تا به امروز تمام فکر و ذکرش کودکان زمانه‌اش هستند تا بتواند راه صحیح تربیتی را جلوی پای آنها و خانواده‌شان قرار دهد. پس از راه‌اندازی مهد کودک، یکی از اهداف بلندمدت این روحانی، راه‌اندازی مدرسه دبستان، راهنمایی و دبیرستان در نقاط پایین شهر تهران است.

در ادامه گفتگوی خبرگزاری فرهنگ رضوی با عمو روحانی که با ابداع انواع بازی‌ها و سرگرمي‌ها، مسائل دینی را به کودکان آموزش می‌دهد، آمده است:

چه شد که تا این حد دنیای کودکان برای شما اهمیت پیدا کرد؟

چند سال پیش برای انجام کارهای فیلمسازی سفري به لبنان داشتيم. در این سفر آقاي پناهيان نیز همسفرمان بود و به ایشان ایده فیلمسازی از مدرسه شهید چمران را دادیم. ايشان هم از اين ايده استقبال كرد و برای ساخت فیلم دو بار به لبنان سفر کرديم و در نهایت مستندي از بچه‌هاي مدرسه جبل عامل ساخته شد. در همین زمان متوجه شدم جرياني كه شهيد چمران در لبنان به ويژه جنوب لبنان ايجاد كرد، در کنار مدرسه جبل عامل بسیار اثرگزار بوده است. در این مدرسه با ایده اولیه امام موسی صدر و مديريت شهيد چمران، نسلي تربيت شد كه خيلي از آدم‌هاي تاثيرگذار جريان مقاومت از این مدرسه بیرون آمدند.

در آن زمان هنوز در دانشگاه هنر مشغول به تحصیل بودم و یک گروه جهادي نیز راه انداخته بودیم. به هر حال در این گروه‌های جهادی نمی‌شود به شکل بلندمدت و عمقی فعالیت فرهنگی انجام داد. بنابراین به اين نتيجه رسيدم جنس كار شهيد چمران را در مناطق پايين تهران به شکل عمیق‌تری اجرایی کنم. سعي‌مان اين بود در يك فضاي پژوهشي، هنري و آموزشي كاري را پيش ببريم و در بخش كودك ورود پيدا كرديم. در تحقیقات متوجه شدم بیشتر این فعالیت‌ها در مدارس انجام می‌شود و كسي که بخواهد فرزندش را در مدرسه‌اي نام‌نویسی کند گزينه‌هاي زيادي پيش رويش است. اما متاسفانه در فضاي مهدهاي كودك و قرآن كار تخصصي و كارشناسي شده به ويژه در بخش ديني يا انجام نشده يا خيلي محدود و با رويكرد خاصي انجام شده است.

تقريبا از بدو ورود به حوزه درگير كودك شدم و با دغدغه طراحي يك مجموعه آموزشي با گروهي از بچه‌هاي دانشگاه هنر و همسرم كه ايده اوليه نیز از ايشان بود و در زمینه روانشناسی تحصیل کرده است شروع به كار كرديم. دو سال بخش مطالعاتي و ميداني آن و بررسي فضاهاي موجود براي كودك به طول انجاميد. بعد از دوسال در ميدان خراسان جايي را به عنوان مهدكودك اجاره كرديم و نامش را حسينه كودك گذاشتيم.

  • در اين دوسالی که کارهای مطالعاتی تان را پیش بردید چقدر فكر كرديد مي توانيد در این زمینه موفق شويد؟
هر كس زمانی که می خواهد کاری را آغاز کند در گام های ابتدایی دچار خوف و رجا خواهد شد. اگر به كارت ايمان نداشته باشي به خصوص ما كه هيچ سرمايه اي هم در اختیارمان نبود،  می خواستیم کارمان را در جایی شروع کنیم که هیچ کشش مالی هم ندارد، متوجه هم بودیم که کار سنگینی است و حتی دیگران هم معتقد بودند از پس این کار برنمی آییم مطمئنا قدم از قدم نمی شود برداشت.

به هر حال وقتي مي خواهي كار خوبي انجام شود مواردی مانند هزينه، نيروي انساني و علمي اش را باید در نظر گرفت. بخش های اجتماعي و فرهنگي هم دشواري هاي خودش را دارد. از طرف دیگر خانواده يكي از پيچيده ترين مقوله هاست. برای همین خودمان می دانستیم راه ساده ای در پیش نداریم اما ايمان که داشته باشي و سعي كني با چند راهبرد اصلي پيش بروي خدا نیز خودش وعده پيروزي می دهد. حالا اينكه ما چقدر پيروز هستيم و پيروز خواهيم شد بايد از نگاه ديگران به این موضوع پرداخته شود. به شخصه ایمان دارم آینده روشنی داریم.

در حال حاضر مهدکودک شما چقدر شاگرد دارد و استقبال از آن چطور بوده است؟

در حال حاضر مخاطب اصلي مهدکودک ما ٣٠-٣٥ بچه است. يك تعداد کودک هم در فقط در کارگاه ها شركت می کنند. برنامه کارگاه های مهد به این صورت است سه روز در هفته بچه هاي اصلي کلاس دارند؛ دو روز در هفته هم بچه هاي زير ٥ سال هستند. چون در اين مهد كودك ٥ سال به بالا ثبت نام می شوند. يك روز در ماه نیز كارگاه هاي مادر و كودك برگزار می کنیم که مخصوص کودکان ٢ تا ٤ ساله است. كارگاه هاي تربيت مربي هم براي مجموعه هاي ديگري كه دوست دارند از ما الگو برداري كنند و مشاوره بگیرند نیز برگزار می کنیم.

چقدر در این مهد به مسائل مذهبی و دینی پرداخته می شود؟ چگونه کودکان قبل از دوران مدرسه می توانند موضوعات مذهبی را درک کنند؟

ما به خانواده ها هم مي گوييم كه در اینجا يك محيط بازي امن براي فرزندانتان فرض كنيد. ما برای کودکان ابزارهاي مختلفی در نظر گرفته و در دسترس شان قرار مي دهیم. به طوری که برای این بچه ها بسترهاي مختلف فراهم است تا انواع بازي ها را انجام دهند. با يك نگاه کارشناسی شده این بازي ها در نظر گرفته می شود. به طور کلی هر ٥ كودك يك غرفه با مربي مادر دارند؛ اما اين بدان معني نيست که کودک ملزم است در آن كلاس حضور داشته باشند. مي تواند در حياط يا غرفه خود يا فضاهاي ديگري خود را مشغول کند. بازی هایی که در اینجا انجام می شود شامل خاك بازي، شن بازي، گل بازي، بازي با نمك، آب بازي، نقاشي و... است كه بچه ها مي توانند بازي كنند. برنامه های دیگری هم وجود دارد که به شکل پروژه ای آنها را اجرا می کنیم.

  • پس بخش مذهبی آن چه می شود؟
در بررسی هایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیده ایم که ایجاد کردن فضای مذهبی و تربیت دینی برای کودکان در این سن تنها از طریق بازی میسر است. خيلي ها اين سوال مانند شما برايشان پيش مي آيد پس بخش دينی اش كجاست؟ دين قرار نيست فارغ از بحث تربيتي انسان باشد. دين فقط قرآن، وضو و نماز نيست. در اين سن اصلي ترين مكانيزم بازي است و نكته دوم كه زمينه اي براي آموزش مفاهيم ديني است و عمده دغدغه در اين بخش وجود دارد خود آموزش مفاهيم ديني نيست. خيلي ها مي گويند وضو و نماز به بچه ياد بدهيد و درباره خدا شناسي حرف بزنيد. در صورتي كه هيچ كدام از اين موارد در اين رده سني مناسب نيستند. آن چيزي كه در اين رده سني دغدغه مان است ايجاد حس خوب نسبت به اين فضاها و اصلا ايجاد حس است.

مشكل ما در فضاي جامعه و فضاي تربيتي اين است يا كلا مسائل ديني به ويژه آنهايي كه ارتباط با زندگي دارد را از جلوي چشم بچه ها برمي داريم و به اسم اخلاص پنهان مي كنيم تا ريا نشود. فكر مي كنيم ديدن آن روي بچه ها اثر ندارد. وقتي این حجم روايت داريم كه پيامبر و ائمه به مردم كمك مي كردند پس يكي آنها را در زمان کمک به مردم ديده است. اگر مي خواستند مي توانستند كاري كنند كسي کارهای انسان دوستانه شان را نبيند يا اجازه نقل ندهند. پس آنها نیز به اثر تربيتي کارهایشان واقف بودند. پس اگر مي خواهيد بچه شما قرآن خوان شود بايد قرآن خواندن شما را ببيند. می خواهید فرزندتان نماز خوان باشد جلوی او نماز بخوانید. اينطور نباشد كه بگوييد مسجد جاي بچه ها نيست چون شلوغ مي كند. برای بردن بچه بستر مناسب فراهم کنید. مثلا نمازتان را نوبتي بخوانيد. اینطور می شود که بچه خودش در فضای مذهبی قرار می گیرد، تشویق می شود و آن را در نهایت اجرا می کند.

شما در اینجا چه رفتارهای مذهبی انجام می دهید که کودکان متوجه آن شوند؟

به عنوان مثال من دو روز يا يك روز در هفته به مهد مي آيم و با بچه ها بازي مي كنم. وقت نماز اذان که می شود با صدای بلند اذان می گویم و از بچه ها می خواهم این کار را به صورت دسته جمعي انجام دهیم. آنها روی بلندی می روند و با هم اذان می گوییم. بعد يك لگن آب آورده می شود و بچه ها آب بازي مي كنند. من هم وضو مي گيرم و بعد با هم نماز مي خوانيم. اين مدل در دبستان و پيش دبستانی يك مرحله بالاتر مي رود. مثلا به آنها مي گوييم بيايد نماز. اجبار هم نمي كنيم؛ اما تمام بچه هاي كلاس اول و پيش دبستانی براي نماز مي ايستند. به آنها درباره نحوه خواندن نماز هم هيچ آموزشي نمي دهيم. فقط يك مربي مي ايستد و با صداي بلند حمد و سوره مي خواند. اينطور پله پله جلو مي رويم و خودمان هم با کارهایی که به صورت تجربی انجام می دهیم به كشفيات جديد مي رسيم.

یکی از کارهایی که شما در این مدت انجام داده اید تولید بسته‌ها با ترکیب بازی و کاردستی است تا طریق این بسته ها کودکان بتوانند با مفاهیمی مثل ائمه، عزاداری، هیئت و ماجرای عاشورا آشنا شوند و از طرفی در روزهایی که هیئات برای بچه‌هایی در این سن هیچ برنامه‌ای ندارند، هیئت رفتن هم برای آنها جذاب شود. «من و هیئت» و «من و خیمه» از جمله این بسته هاست. درباره این فعالیت هایتان هم توضیح می دهید؟

در بخش هنري با اين دغدغه كه كارمان در فضاي گسترده تري منتشر شود يكسري محصولات را تعريف كرديم. دوتای آن «من و خیمه» و «من و هیئت» هستند. در صورتي كه نزديك به ٢٠ محصول دیگر نیز تولیده کرده ایم که تعدادی از آنها كتاب اند و برخي از اين محصولات نیز اصلا در فضاي ديني نيستند. مثلا توليد خميربازي خوردنی، نمك رنگي و... علت تولید چنین محصولاتی به این دلیل است که خانواده ها بلد نيستند و نمی دانند با كودكانشان در اين سن چطور بازي كنند و چه اسباب بازي هايي در اختيار آنها قرار دهند. متاسفانه اسباب بازي فروشي ها هم خيلي تخصصي در این زمینه فعالیت نمی کنند. بنابراین هم این بسته ها را تولید می کنیم هم به خانواده ها در این زمینه مشاوره می دهیم.

از طرفی سبك زندگي اسلامي در قالب بازي هاي كودكانه دغدغه اصلی مان است كه سعي كرديم بازي هایی را در این زمینه طراحي كنيم تا زيرمتن فضاهاي ديني داشته باشد. اينكه چرا بيشتر روي محرم و كربلا مانور داده ايم به این دلیل بوده که ظرفيت هيئت براي تربيت بچه ها ظرفيت زيادي است. همين الان در بين نوجوان ها و جوان ها و در عموم جامعه بستر هيئت خيلي بستر مثمر ثمر و قويي است. البته براي ماه رمضان هم كتابي طراحی کردیم به اسم «نامه هاي آسماني» و در آن به مفاهيم مختلفي از ماه رمضان پرداختیم که در سطح درك کودکان باشد. روبروي هر داستان يك پاكتنامه گذاشتیم و داخل آن يك فعاليت قرار دادیم تا بچه ها آن را انجام مي دادند و برايشان خيلي جذاب بود. همچنین يك پيك نوروزي هم براي عيدي طراحي كرديم که مصادف با ايام فاطميه شده بود و نام آن را «هفت بعلاوه يك سين» گذاشتيم. بسته هایی هم در زمینه بومی و ملی متناسب با بچه ها طراحی کردیم با شعار «بابام یک قهرمانه». همچنین درحوزه های سبک زندگی هم محصولاتی تولید شد که آنها نیز مورد استقبال قرار گرفت.
  • درباره بسته من و خیمه و من و هیئت بیشتر توضیح دهید؟
نوع کار «من و هیئت» را در هیئت ها داشتیم، به ذهن مان رسید یک بسته اش بکنیم. چون ساخت پرچم و سربند توسط بچه ها را قبلا اجرا کرده بودیم. این بسته هیئت را با این رویکرد تهیه کردیم که بچه ها وسایل هیئت را خودشان درست کنند، این نکته مهم و ظریفی است. وقتی بچه ها یک چیز را درست می کنند علاقه مند می شوند. این کار را در راهپیمایی اربعین هم ارائه کردیم. در این مراسم خیلی چیزهای متنوعی هست، ولی این کار برای بچه ها چون خودشان درست کنند و ساده هست، خیلی جذاب بود. داخل این بسته یک پارچه سربند، یک پارچه پرچم، چوب پرچم، یک شابلون(عمو عباس و بابا حسین)، یک اسفنج و رنگ هست که خود بچه ها باید پرچم و سربندشان را درست کنند.

ر کارهایمان هم سعی کردیم یک کاراکتر کودک داشته باشیم تا بچه ها همذات پنداری کنند، بابا حسین و عموعباس را هم با این نگاه انتخاب کردیم. در کنار این وسایل یک کتابچه داستان هست که دو شخصیت کودک به نام حسین و زینب حضور دارند که ماجراهای مختلف هیئت را تعریف می کنند، از لباس عزا پوشیدن، پارچه و کتیبه زدن و نذری دادن و کارهای مختلف در هیئت که به صورت ساده بیان کردیم. برای بسته «من و خیمه» هم از یک بسته مشابه خارجی کمک گرفتیم، البته آن بسته درباره حیات وحش بود که هویت خاصی نداشت و هدفش این بود که بچه ها عروسک انگشتی درست و نمایش بازی کنند؛ همین فعالیت خیلی خوب بود. ما دیدیدم که می توانیم مطلب خودمان را هم در آن وارد کنیم و ماجرای عاشورا کار کنیم. مخصوصا که ما قالبی مثل تعزیه هم داشتیم.

ماجرایی که انتخاب شد ماجرای آب آوردن حضرت عباس علیه السلام بود. در این نمایش شخصیت امام حسین علیه السلام، حضرت عباس علیه السلام، شخصیت حضرت رقیه، علی اصغر و رباب، مشک آب و اسب و یک شخصیت منفی هم به نام اشقیا حضور دارند. چیزی شبیه تعزیه که اسمش هم گذاشتیم تعزیه عروسکی! بچه ها با کمک پدر و مادرشان صحنه نمایش و عروسک ها را درست می کنند. توضیح ساده و کوتاهی درباره شخصیت ها و چند بیت شعر هم از زبان خودشان در ضمیمه وجود دارد. بعد هم داستان آب آوردن حضرت عباس را از مجموعه شعر کودکانه ای که آقای زائری جمع آوری کرده بودند انتخاب کردیم. 
https://www.razavi.news/vdca.inek49nmm5k14.html
razavi.news/vdca.inek49nmm5k14.html
کد مطلب ۳۵۶۵
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما

نظرات بازدیدکنندگان
Iran, Islamic Republic of
خیلی مفید بود
ممنون