همبستگی حقیقی میان جوامع اسلامی چگونه ممکن است؟

خبرگزاری رضوی- بهمن دهستانی؛ هفته وحدت اسلامی از ابتکارات و مناسبت های برآمده از ایمان انقلاب اسلامی به اتحاد جهان اسلام است. در باور و فرهنگ تشیع تلاش برای وحدت و حفظ انسجام اسلامی و پرهیز از شکاف و فروپاشی جوامع اسلامی ریشه در مجاهدت های امیرمؤمنان(ع) بعد از رحلت رسول خدا(ص) دارد و توسط ائمه معصومین(ع) تداوم یافته است و نوعی ضرورت مذهبی تلقی می شود.
از این رو وحدت اسلامی مسئله ای تازه برآمده در دوران معاصر نیست و ریشه های روشن اعتقادی و قرآنی دارد و سیره قطعی اهل بیت(ع) به شمار می رفته است.
آیه شریفه «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ» در سوره آل عمران در صدر مستندات قرآنی وحدت اسلامی قرار دارد و به مثابه یک قاعده شهرت یافته است.
قرآن کریم، تفرقه و اختلاف را یکی از بدترین عذابها برای جوامع اسلامی دانسته، در آیه 105 سوره آل عمران می فرماید: «مانند کسانی که تفرقه افکندند و اختلاف کردند، بعد از اینکه به آنها بیِنه داده شد، نباشید و برای آنان عذاب بزرگی است».
در آیه 65 سوره انعام یادآور می گردد: «بگو او تواناست که از بالای سرتان یا از زیر پاهایتان عذابی بر شما بفرستد، یا شما را گروه گروه به هم‌اندازد (و دچار تفرقه سازد) و عذاب بعضی از شما را به بعضی دیگر بچشاند».
روایات نبوی در رابطه با لزوم اجتماع میان مسلمانان و دوری از افتراق فراوان است و اساسا امت اسلامی به عنوان حاصل تربیت آیین رسول خاتم(ص) بدون اتحاد و همگرایی هیچ جذابیت و امتیاز و الهام بخشی نخواهد داشت.
رهیافت های دینی در تعریف مبانی نظری وحدت اسلامی در قرآن و عترت همواره نیازمند مراجعه و بررسی است چرا که آموزه های اهل بیت(ع) در این رابطه ناظر به حقایق و واقعیت های جاری در ساخت و ساحت حیات انسان و جامعه است.
مرجعیت قرآن و عترت برای هدایت امت اسلامی یک اصل مسلم اعتقادی است و بدون تمسک به آنها برون رفت از چالش های موجود در مسیر رشد مسلمانان ممکن نخواهد بود.
اکنون در شرایطی که مناسبات شیعه و سنی به عنوان ارکان شکل دهنده امت اسلامی از مشکلات و کاستی ها و مسائل حل نشده ای رنج می برد بهترین راهکار برای فائق آمدن بر آنها بازگشت به قرآن و عترت است.
به نظر می رسد هفته وحدت اسلامی فرصت مناسبی برای بازخوانی جامع آموزه های اهل بیت(ع) در رابطه با وحدت اسلامی و تقریب پیروان مذاهب اسلامی باشد.
در دوره معاصر پندارها و رفتارهای نهادینه شده متعددی در میان مذاهب و جوامع اسلامی وجود دارد که بطور جدی همگرایی و همبستگی صمیمانه و صادقانه را غیر ممکن ساخته است.
واقعیت آن است که ایجاد اعتماد میان اجزای امت اسلامی و نزدیکی دلها است که می تواند وحدت را محقق و پایدار نماید. اکتفاء به برنامه های نمادین و تشریفات مرسوم، سال ها است که ناکارآمدی خود را اثبات نموده است و در این حوزه نیازمند گام های تازه و ابتکارات نوین هستیم. شناخت و تفاهم مقدمه هر وحدت و تقریبی میان پیروان مذاهب است و بدون گفتگو، مناظره و مذاکره راهی به شناخت و تفاهم فراگیر باز نمی شود. مناظرات میان بزرگان و اندیشمندان مذاهب یک سنت علمی  در تمدن اسلامی است که نیازمند توجه و بروزرسانی است و احیای آن در قالب های نوین می تواند دستاوردهای تازه ای نصیب جهان اسلام سازد.
تقریبا راه پرفایده ای جز گفتگو و مناظرات ملتزم به آداب و اخلاق علمی برای زدودن کینه ها و سوء تفاهم ها در شرایط فعلی جوامع اسلامی به نظر نمی رسد.
در محیط فرهنگی ایران و تشیع، سیره رضوی از منابع برجسته برای احیای گفتگوها و مناظرات دینی است و امید می رود چنین ظرفیت هایی موجب راه اندازی کرسی های آزاداندیشی عالمانه  با استانداردهای قابل اعتماد نزد صاحبنظران مسلمان گردد و آنان را به حضور و مشارکت مؤثر تشویق نماید.
ابتکار عمل امام خمینی(ره) در نامگذاری هفته وحدت به عنوان یکی از نخستین مناسبت های بعد از پیروزی انقلاب یک حرکت جهش آفرین و خلاقانه بود که به هم افزایی و اهمیت همزیستی با دیگر مذاهب تأکید میکرد.
هفته وحدت همزمان زمینه ای است برای بیان دغدغه ها و مطالبات پیروان مذاهب  در کشورهای اسلامی که فکر می کنند باید به حقوق آنان توجه بیشتری مبذول شود.
تحولات سال های گذشته در جهان اسلام و جنگ های سوریه و یمن و لیبی و حوادث لبنان و افغانستان روشن ساخت ظرفیت ها و مناسبت ها و حرکت هایی مانند وحدت اسلامی و تقریب مذاهب در صورت بی اعتنایی خسارات جبران ناپذیری را به بار می آورد.
امت اسلامی چاره ای جز همزیستی با یکدیگر ندارند و هر انتخابی غیر از آن در نهایت به سوء استفاده دشمنان منتهی خواهد شد.