صراحت رهبر انقلاب در دیدار اردوغان؛ ضامن مناسبات همسایگی

خبرگزاری رضوی. بهمن دهستانی. دیدار تازه اردوغان رئیس جمهور ترکیه با رهبر معظم انقلاب اسلامی با نکات بسیار قابل تأملی همراه بود که شایسته بررسی و تحلیل است. ایران و ترکیه به عنوان دو کشور همسایه و دولت های بزرگ در جهان اسلام که سوابق کهنی در اداره بخش های وسیعی از سرزمین های اسلامی داشته اند دارای جایگاه و نقش های بی بدیلی در جغرافیای سیاسی و روابط بین الملل غرب آسیا هستند.
ترکیه اردوغان خود را میراث دار خلافت عثمانی می داند که تلاش می کند مجد و عظمت آن در دوران کنونی را بازگرداند. نزدیک به دو دهه حکمرانی رجب ظیب اردوغان بر ترکیه موجب تحوا اقتصاد آن و تقویت رویکرد اسلامگرایی در این کشور گردید. مقابله با اسرائیل در سال هایی از این دوران بسیار پررنگ گردید اما بنا بر سیاست عملگرا و منفعت طلب حاکم بر آنکارا در حال حاضر مناسبت ترکیه و رژیم صهیونیستی تقویت و پررنگ گردیده است. گرچه بنا بر آمارها و شواهد متعدد روابط اقتصادی ترکیه با رژیم اسرائیل هیچگاه متوقف نبوده و همواره رو به رشد بوده است. قدرت گرفتن حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان و یاران او و تغییر رویکرد دولت لائیک ترکیه از غربگرایی به اسلامگرایی با استقبال فراوانی در جهان اسلام مواجه شد و حمایت های کم سابقه ای از ناحیه فعالان مسلمان و حتی علمای کشورهای اسلامی از آن به عمل آمد. انتظار جوامع اسلامی اهل سنت برای روی کارآمدن یک دولت مقتدر غیر وابسته و پیشرو که عظمت خلافت اسلامی را برای آنها احیاء کند موجب دلبستگی فراوانی به اردوغان و پیروزی های او شد اما طولی نکشید که این امید با یأس همراه شد. رفتارهای متناقض دولت اردوغان با مسائل جهان اسلام و در صدر آنها مناسبات با رژیم اسرائیل به مرور واقعیت های سیاست خارجی اردوغان را آشکار ساخت.
نقش مخرب این کشور در بحران خانمانسوز سوریه بر شکاف ها در جهان اسلام دامن زد و پایان جنگ در این کشور را به تأخیر انداخت و تنها با مقاومت رزمندگان محور مقاومت مجبور به عقب نشینی شد و در حال حاضر از صدها گردان گروه های تروریستی مورد حمایت ترکیه تعداد محدودی در منطقه ادلب در شمال سوریه با توافق کشورهای ضامن روند صلح آستانه سکنی گزیده اند و قادر به انجام هیچ عملیات مؤثری نیستند و از این رو دولت آنکارا برای تحقق منافع خود سخن از حمله نظامی با ارتش به شمال سوریه می زند و اگر می توانست با عناصر تروریستی به اهداف خود دست پیدا کند به احتمال زیاد از آن استفاده میکرد.
در عین حال مناسبات همسایگی میان ایران و ترکیه روابط  دو کشور را محدود به موضوع سوریه نکرده است و ابعاد متنوعی را شامل می شود که مبادلات اقتصادی در صدر آن قرار دارد. اقتصاد فعال ترکیه و منابع انرژی ایران حوزه های مورد علاقه طرفین است. در حال حاضر مسیر ایران از کریدورهای جذاب اتصال شرق به غرب آسیا است. در این رابطه سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور روز سه شنبه 28 تیر در نشست خبری با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، اظهار داشت: بدون تردید سفر جناب آقای اردوغان به ایران نقطه عطفی برای ارتقای سطح روابط میان دو کشور است. رئیس‌جمهور با بیان اینکه سطح روابط اقتصادی و تجاری کنونی یا توجه به ظرفیت‌های دو کشور حتماً کافی نیست و سطح روابط می‌تواند در سطح بالاتری شکل بگیرد، گفت: فکر می‌کنم می‌توان ۳۰ میلیارد دلار یعنی سه برابر افزایش فعلی را در این حوزه هدف گذاری کرد.
رئیسی تصریح کرد: تأسیس شهرک‌های صنعتی مشترک میان دو کشور از تصمیماتی است که در این مذاکرات گرفته شد. همچنین تأسیس پارک‌های علم و فناوری که بتواند با بخش‌های مختلف فعال و شرکت‌های دانش بنیان فعالیت کند مورد بحث و بررسی قرار گرفت. وی ادامه داد: تمدید قرارداد انتقال گاز ۲۵ ساله که در گذشته مطرح بود، امروز مورد تاکید قرار گرفته شد که تمدید شود و انتقال گاز شکل وسیع‌تری به خود بگیرد.
اما بیانات صریح و شفاف حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار با اردوغان پیش از آغاز مذاکرات او با دولت از اهمیت بالایی برخوردار است و پیش بینی می شود اثرات ملموسی در مناسبات ایران و ترکیه برجای گذارد. در حالی که دو کشور علاقه مند به بسط روابط اقتصادی و سیاسی هستند توسعه طلبی های اردوغان که در تضاد با منافع همسایگان قرار گرفته است موانعی در این راه قرار می دهد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی پیش از ظهر سه‌شنبه در دیدار آقای رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و هیئت همراه با تأکید بر لزوم افزایش همکاریهای دو کشور به‌ویژه همکاریهای تجاری، رژیم صهیونیستی را از عوامل اصلی ایجاد اختلاف بین کشورهای اسلامی برشمردند و با تأکید بر اینکه آمریکا و رژیم غاصب نمی‌توانند جلوی حرکت عمیق فلسطینی‌ها را بگیرند، در خصوص مسئله سوریه خاطرنشان کردند: حفظ تمامیت ارضی سوریه بسیار مهم است و هر گونه حمله نظامی در شمال سوریه قطعاً‌ به ضرر ترکیه، سوریه و همه منطقه، و به نفع تروریستها خواهد بود.
رجب طیب اردوغان نیز متقابلا خواستار کمک ایران برای مقابله با تروریست ها  شده است. منظور اردوغان گروه های کرد شمال سوریه هستند. رهبر انقلاب اسلامی نیز در پاسخ به درخواست رئیس‌جمهور ترکیه مبنی بر همکاری ایران برای مبارزه با گروههای تروریستی، گفتند: ما در مبارزه با تروریسم مطمئناً با شما همکاری می‌کنیم.
ملاقات تازه اردوغان با رهبر انقلاب را باید یکی از مفیدترین سفرهای رئیس جمهور ترکیه به ایران دانست چرا که بیانات روشن و راهبردی رهبر حکیم انقلاب ضمن  تشریح صداقت جمهوری اسلامی در رفتار با همسایه خود، خطوط قرمز کشورمان را به روشنی تبیین کرده است.