معرفی یکی از صاحب منصبان آستان قدس مدفون در حرم مطهر رضوی؛
نذر ساعت برای «صحن آزادی» به شکرانه شفای بیماری
به گزارش خبرگزاری رضوی ـ آزیتا ذکاء؛ صنعت ساعت در ایران به دوره صفویه برمی‌گردد. دورانی که تاجران اروپایی ساعت‌های ساخت قاره سبز را به عنوان کالای لوکس به ایران وارد می‌کردند. حرم مطهر هم که نقطه آغاز بسیاری از نمودهای تمدن نوین در مشهد بوده، در صنعت ساعت هم پیشتازی کرده است.
اکنون سه ساعت بزرگ مربوط به دوره‌های گذشته در حرم مطهر رضوی موجود است که امروزه هر یک داخل برج بلندی قرار دارد. یکی از این ساعت‌ها بالای ایوان جنوبی صحن آزادی و دیگری بر فراز ایوان غربی صحن انقلاب اسلامی جای گرفته به طوری که از مسافت دور قابل مشاهده است. یک ساعت آفتابی هم در صحن جمهوری اسلامی وجود دارد.
عبدالحسین معاون اهدا کننده ساعت دوم حرم مطهر با عنوان ساعت «معاون» است که به بیماری صعب‌العلاجی گرفتار و همه پزشکان در معالجه او ناتوان شده بودند و او برای معالجه به آلمان می‌رود و نذر می‌کند که اگر خداوند بیماری‌اش را شفا دهد، ساعتی را خریداری کرده و به حرم مطهر هدیه کند خداوند او را شفا داد و وی نیز این ساعت را خریده و به حرم اهدا کرد.
.jpg)
زاده شهر یزد
عبدالحسین معاون فرزند محمد ابراهیم یزدی حدود سال 1275 شمسی در یزد به دنیا آمد. شانزده سال بیش نداشت که به همراه پدرش از یزد به مشهد مهاجرت کرد و در این شهر سکونت یافت.
اشتغال در آستان قدس
شغل اصلی معاون کشاورزی بود، به همین دلیل اداره املاک کشاورزی آستان قدس را به عهده گرفت. سرمایه این شرکت متعلق به وزارت دارایی بود. ولی او با این حال در حوزه کاری خود آزاد بود و تابع مقررات و تشریفات قوانین دولتی نبود.
وقف خانه برای مدرسه
مرحوم معاون در خواف خانه‌ای داشت که آن را وقف ساخت مدرسه کرد. در همان زمان سیدحسن مدرس در این شهر تبعید بود و علاقه معاون به مدرس سبب شد تا او نگذارد رژیم، این عالم بزرگ را در خواف به شهادت برساند و زمینه انتقال ایشان را به کاشمر فراهم کرد. او علیرغم مخالفت رژیم، خواستار آن شد تا نام مدرسه‌ای که ساخته به نام مدرس ثبت شود.
اهدای ساعت به حرم
معاون زمانی که برای معالجه بیماری صعب‌العلاج به آلمان رفته بود، نذر کرد که اگر بهبود یابد یک ساعت بزرگ برای حرم مطهر امام هشتم(ع) بخرد وی پس از معالجه بهبود یافت و به نذر خود عمل کرد.
ساعت اهدایی او که تاریخ ساختش به سال 1954میلادی برابر با سال 1332خورشیدی برمی‌گردد، از آلمان با کشتی به بندر خرمشهر و از آنجا به تهران و سپس به مشهد منتقل شده است. نماینده آستان قدس این ساعت را در 20 اسفندماه سال 1333 از بندر خرمشهر تحویل گرفت و به سوی تهران فرستاد. سپس این محموله گران بها از تهران بارنامه و به سوی مشهد ارسال شد.
ساعت معاون جایگزین ساعت مظفری
ایوان سر درب غربی صحن انقلاب معروف به ایوان ساعت در سال ۱۳۳۵ شمسی به دلیل سنگینی لنگر ساعت و همچنین گود کردن کف نهر خیابان در زیر سردرب ایوان و نفوذ آب به پایه‌ها دچار شکست شده بود که ساعت مظفری از بالای ایوان ساعت برداشته و به برج سردرب ایوان جنوبی صحن آزادی منتقل شد.
پس از ترمیم ایوان غربی صحن انقلاب ساعت اهدایی عبدالحسین معاون بر فراز آن نصب شد. برج ساعت صحن انقلاب از بالای ایوان دارای چهار طبقه و فاصله ارتفاع محل نصب کارخانه ساعت تا پشت عقربه‌ها ۴۵ پله است. به این ترتیب که طبقه اول محل کارخانه، طبقه دوم محل میله‌های رابط و لنگر ساعت، طبقه سوم محل تقسیم عقربه‌ها و پشت صفحات ساعت و طبقه چهارم محل نصب پیاله و چکش زنگ است.
تفاوت ساعت صحن انقلاب و آزادی
در سیستم و نصب دو ساعت بزرگ صحن انقلاب و آزادی تفاوت‌هایی وجود دارد، به این صورت که ساعت صحن انقلاب با یک لنگر و ساعت صحن آزادی با سه لنگر کار می‌کند. همچنین موتور ساعت صحن آزادی بر عکس ساعت صحن انقلاب در پایین و لنگرها در بالا جاسازی شده است.
ساعت «معاون» با وزن پنج تن
ساعت دوم نصب شده در ایوان غربی صحن انقلاب دارای وزن 5 هزار کیلو یعنی معادل 5 تن است که به قیمت 84 هزار تومان خریداری شده و به ساعت «معاون» معروف است، ساعت معاون در اوایل سال 1334 توسط محمدحسین صالحی ساعت‌ساز در برج ایوان غربی صحن انقلاب جایگزین ساعت قبلی شد و به این منظور گوسفندی قربانی و گوشت آن را میان کارگران توزیع کردند.
ساعتی با سه دستگاه مجزا
ساعت معاون دارای سه دستگاه مجزا همچون دستگاه کوک، دستگاه زنگ ربع زن و دستگاه زنگ ساعت زن است که روزی دوبار از طریق یک سیم بوکسل به طول ۱۴ متر به وسیله الکتروموتور به صورت خودکار کوک می شود و در مواقع خاموشی تا 24 ساعت کار می کند. در صورت طولانی شدن قطع برق کوک ساعت به وسیله هندل و با دست انجام می‌شود.
ساعتی با دو نوع زنگ
این ساعت دو نوع زنگ دارد؛ زنگی برای هر ربع و زنگی دیگر برای اطلاع از ساعت. در طول شبانه‌روز به ازای هر ربع، یک زنگ و در هر ساعت به تعداد ساعتی که نمایش داده می‌شود، زنگ نواخته می‌شود.
ربع اول یک زنگ، نیم‌ساعت دو زنگ، 45 دقیقه سه زنگ و با عوض شدن ساعت چهار زنگ به صدا درمی‌آید و بعد زنگ ساعت اصلی با صدایی متفاوت زده می‌شود و در فضا می‌پیچد.
رحلت در ماه ذی‌الحجه
معاون در سال 1338 شمسی پس از روز عید قربان که به حرم امام رضا(ع) مشرف شده بود بر اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفت و در صحن انقلاب به خاک سپرده شد.
اکنون سه ساعت بزرگ مربوط به دوره‌های گذشته در حرم مطهر رضوی موجود است که امروزه هر یک داخل برج بلندی قرار دارد. یکی از این ساعت‌ها بالای ایوان جنوبی صحن آزادی و دیگری بر فراز ایوان غربی صحن انقلاب اسلامی جای گرفته به طوری که از مسافت دور قابل مشاهده است. یک ساعت آفتابی هم در صحن جمهوری اسلامی وجود دارد.
عبدالحسین معاون اهدا کننده ساعت دوم حرم مطهر با عنوان ساعت «معاون» است که به بیماری صعب‌العلاجی گرفتار و همه پزشکان در معالجه او ناتوان شده بودند و او برای معالجه به آلمان می‌رود و نذر می‌کند که اگر خداوند بیماری‌اش را شفا دهد، ساعتی را خریداری کرده و به حرم مطهر هدیه کند خداوند او را شفا داد و وی نیز این ساعت را خریده و به حرم اهدا کرد.
زاده شهر یزد
عبدالحسین معاون فرزند محمد ابراهیم یزدی حدود سال 1275 شمسی در یزد به دنیا آمد. شانزده سال بیش نداشت که به همراه پدرش از یزد به مشهد مهاجرت کرد و در این شهر سکونت یافت.
اشتغال در آستان قدس
شغل اصلی معاون کشاورزی بود، به همین دلیل اداره املاک کشاورزی آستان قدس را به عهده گرفت. سرمایه این شرکت متعلق به وزارت دارایی بود. ولی او با این حال در حوزه کاری خود آزاد بود و تابع مقررات و تشریفات قوانین دولتی نبود.
وقف خانه برای مدرسه
مرحوم معاون در خواف خانه‌ای داشت که آن را وقف ساخت مدرسه کرد. در همان زمان سیدحسن مدرس در این شهر تبعید بود و علاقه معاون به مدرس سبب شد تا او نگذارد رژیم، این عالم بزرگ را در خواف به شهادت برساند و زمینه انتقال ایشان را به کاشمر فراهم کرد. او علیرغم مخالفت رژیم، خواستار آن شد تا نام مدرسه‌ای که ساخته به نام مدرس ثبت شود.
اهدای ساعت به حرم
معاون زمانی که برای معالجه بیماری صعب‌العلاج به آلمان رفته بود، نذر کرد که اگر بهبود یابد یک ساعت بزرگ برای حرم مطهر امام هشتم(ع) بخرد وی پس از معالجه بهبود یافت و به نذر خود عمل کرد.
ساعت اهدایی او که تاریخ ساختش به سال 1954میلادی برابر با سال 1332خورشیدی برمی‌گردد، از آلمان با کشتی به بندر خرمشهر و از آنجا به تهران و سپس به مشهد منتقل شده است. نماینده آستان قدس این ساعت را در 20 اسفندماه سال 1333 از بندر خرمشهر تحویل گرفت و به سوی تهران فرستاد. سپس این محموله گران بها از تهران بارنامه و به سوی مشهد ارسال شد.
ساعت معاون جایگزین ساعت مظفری
ایوان سر درب غربی صحن انقلاب معروف به ایوان ساعت در سال ۱۳۳۵ شمسی به دلیل سنگینی لنگر ساعت و همچنین گود کردن کف نهر خیابان در زیر سردرب ایوان و نفوذ آب به پایه‌ها دچار شکست شده بود که ساعت مظفری از بالای ایوان ساعت برداشته و به برج سردرب ایوان جنوبی صحن آزادی منتقل شد.
پس از ترمیم ایوان غربی صحن انقلاب ساعت اهدایی عبدالحسین معاون بر فراز آن نصب شد. برج ساعت صحن انقلاب از بالای ایوان دارای چهار طبقه و فاصله ارتفاع محل نصب کارخانه ساعت تا پشت عقربه‌ها ۴۵ پله است. به این ترتیب که طبقه اول محل کارخانه، طبقه دوم محل میله‌های رابط و لنگر ساعت، طبقه سوم محل تقسیم عقربه‌ها و پشت صفحات ساعت و طبقه چهارم محل نصب پیاله و چکش زنگ است.
تفاوت ساعت صحن انقلاب و آزادی
در سیستم و نصب دو ساعت بزرگ صحن انقلاب و آزادی تفاوت‌هایی وجود دارد، به این صورت که ساعت صحن انقلاب با یک لنگر و ساعت صحن آزادی با سه لنگر کار می‌کند. همچنین موتور ساعت صحن آزادی بر عکس ساعت صحن انقلاب در پایین و لنگرها در بالا جاسازی شده است.
ساعت «معاون» با وزن پنج تن
ساعت دوم نصب شده در ایوان غربی صحن انقلاب دارای وزن 5 هزار کیلو یعنی معادل 5 تن است که به قیمت 84 هزار تومان خریداری شده و به ساعت «معاون» معروف است، ساعت معاون در اوایل سال 1334 توسط محمدحسین صالحی ساعت‌ساز در برج ایوان غربی صحن انقلاب جایگزین ساعت قبلی شد و به این منظور گوسفندی قربانی و گوشت آن را میان کارگران توزیع کردند.
ساعتی با سه دستگاه مجزا
ساعت معاون دارای سه دستگاه مجزا همچون دستگاه کوک، دستگاه زنگ ربع زن و دستگاه زنگ ساعت زن است که روزی دوبار از طریق یک سیم بوکسل به طول ۱۴ متر به وسیله الکتروموتور به صورت خودکار کوک می شود و در مواقع خاموشی تا 24 ساعت کار می کند. در صورت طولانی شدن قطع برق کوک ساعت به وسیله هندل و با دست انجام می‌شود.
ساعتی با دو نوع زنگ
این ساعت دو نوع زنگ دارد؛ زنگی برای هر ربع و زنگی دیگر برای اطلاع از ساعت. در طول شبانه‌روز به ازای هر ربع، یک زنگ و در هر ساعت به تعداد ساعتی که نمایش داده می‌شود، زنگ نواخته می‌شود.
ربع اول یک زنگ، نیم‌ساعت دو زنگ، 45 دقیقه سه زنگ و با عوض شدن ساعت چهار زنگ به صدا درمی‌آید و بعد زنگ ساعت اصلی با صدایی متفاوت زده می‌شود و در فضا می‌پیچد.
رحلت در ماه ذی‌الحجه
معاون در سال 1338 شمسی پس از روز عید قربان که به حرم امام رضا(ع) مشرف شده بود بر اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفت و در صحن انقلاب به خاک سپرده شد.
