خبرگزاری رضوی گزارش می دهد:
رویکردهای نوین در دانش الهیات، رهیافتی برای عرضه جهانی معارف رضوی
خبرگزاری رضوی-بهمن دهستانی؛ مقام امام رضا علیه السلام در طول تاریخ اسلام و تشیع به عنوان سرچشمه معارف و عالم آل محمد ص شناخته شده است و هجرت و حضور ایشان در شرق جهان اسلام موجب شکل گیری یک قطب معرفتی در این ناحیه از سرزمین های اسلامی شد.
انتقال و ایصال پیام اهل بیت ع به انسان ها و مسلمانان از زمان حضور ایشان از دغدغه های ائمه آل البیت ع بوده است و احادیث رضوی بر این مهم تأکید دارند.
حجم و عمق آثار علمی امام رضا ع آنچنان فراوان و ژرف بوده است شیخ صدوق می تواند بر اساس آنها کتاب عیون اخبار الرضا تألیف کند.
حرکت علمی امام رضا ع رکن تداوم هدایت در جامعه اسلامی و حفظ اصالت ها در تمدن اسلامی است و برپایی تمدن باشکوه اسلامی در قرون چهارم و پنجم هجری مرهون دانش گستری اهل بیت رسول خدا ص بود.
حرم مطهر رضوی نیز بر این اساس در ادوار مختلف تاریخ تا به امروز یکی از برجسته ترین کانون های علم و فرهنگ و هنر در جهان اسلام است که سهم ویژه ای در حفظ و احیاء و نشر معارف و علوم اسلامی داشته است.
پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر و حرکت تشیع توجه به شناخت شیعه امامیه را بطور چشمگیری افزایش داد. همزمان افزایش هجمه ها و شبهات جریان های رقیب نیز سؤالات زیادی درباره باورهای شیعه ایجاد نمود اما ظهور یک انقلاب دینی با پیام معنوی در جهان، پدیده نوین و بی بدیلی بود که فراتر از سایر عوامل زمینه جهانی شدن آموزه های اسلامی و رضوی را ایجاد نمود.
به اعتقاد بخشی از ناظران و اندیشمندان انقلاب اسلامی بزرگترین جنبش معنوی نیمه دوم قرن بیستم بود و در حالی بخ پیروزی رسید که جهان میان دو اردوگاه غیرمذهبی شرق و غرب تقسیم شده بود.
فطرت خداجوی انسان ها و جوامع همواره ادیان و معنویت را در مرکز توجه قرار داده است و دانش نوین الاهیات در یک قرن گذشته تلاش داشته است به شناسایی و تأسیس باورهای لازم برای فهم و تفسیر جهان معنوی بپردازد.
در این رابطه الهیات عملی رشته‌ای دانشگاهی و شاخه ای از رشته الهیات است که در محفل علمی ایران مورد توجه قرار گرفته است. این دانش به مطالعه و بررسی کنش‌های مذهبی می‌پردازد تا چگونگی بازنمایی نظریات الهیاتی در آن کنش‌ها را بفهمد. هدف نهایی این رشته این است که نشان دهد چگونه نظریات الهیاتی و کنش‌های الهیاتی می‌توانند ثابت مانده، تغییر کرده یا تقویت شوند.
الهیات عملی، اندیشیدن درباره عمل فردی و اجتماعی انسان به روش الهیاتی است. این نوع از الهیات که مسائل الهیاتی خود را از عینیت های اجتماعی برمی‌گزیند، در گام نخست به تحلیل و تفسیر الهیاتی از واقعیات اجتماعی و فرهنگی پرداخته، سپس با نگرش انتقادی به آسیب‌های ایمانی و دینی فرهنگ موجود، به طرح پیشنهادهایی برخاسته از منابع الهیاتی، برای گشودن راه زندگی ایمانی برای مؤمنان (حل معضل اندیشه دینی و زندگی دینی) و حل معضلات زندگیِ انسانِ غیرمؤمن تلاش می‌پردازد. اندیشمندان و روحانیون یا متألهان عملی یا عمل گرا در عین آنکه برای زندگی درستِ دنیوی، از محصولات و معلومات انسانی کمک می‌گیرد، برای تدبیر درست زندگی دنیوی به انسان دیندار و بلکه انسان غیرمعتقد به دین یاری می‌رساند. انجام چنین رسالتی منوط بر رابطه ای سنجیده میان روش تفسیر و تحلیل اجتماعی است تا بتوان راه تعمیق فهم دین را در ارتباط با تجربه اجتماعی از یک سو و تغییر زندگی اجتماعی از رهگذر تمسک معقول و موجه به دین از سوی دیگر، هموار گرداند.
رویکردهای نوین مطالعاتی در آموزه های دینی می تواند به مثابه فرصت های تازه ای برای تحقیقات و شیوه عرضه معارف اهل بیت ع به شمار رود چرا که عقلانیت شیعی با اتکاء به جایگاه سترگ عقل در معارف قرآن و عترت رهاوردهای بزرگ و قابل رقابتی با نظریات الاهیاتی در دنیای امروز دارد.
در این رابطه دکتر احد فرامرز قراملکی رئیس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی که از محققان حوزه الاهیات و دین پژوهی است در توصیف جایگاه الاهیات عملی در کنفرانسی با همین عنوان گفته است: آغاز الهیات عملی را می‌شود درگستره معرفتی الهیات و معطوف به زندگی عینی بشر دانست و ما توقع داریم الهیات مشکلات و مسائل روز را حل کند و در رویکرد تعامل علم و دین اساسا به دنبال حل مشکلات هستیم و می‌خواهیم الهیات وارد میدان شود و برای حل مشکلات روز باید تعامل و گفت‌وگو با علوم مختلف داشته باشیم و این ممکن نیست که در الهیات علمی توجهی به علوم روانشناسی، جامعه شناسی، پزشکی و... نداشته باشیم.
وی با طرح این سوال که چگونه می‌شود تهدید هم‌سرنوشتی یا فرجام امور بشر را به فرصتی برای جهانی سازی معارف رضوی تبدیل کرد؟ گفته است: هدف انبیاء الهی این بود که هم سرنوشتی بشر را هدایت کنند؛ هم‌سرنوشتی نیاز به مراقبت دارد و از همین رو مسائل کلانی را به دنبال خود دارد.
دکتر قراملکی اظهار داشته است اگر الهیات عملی را در آستان قدس رضوی جدی بگیریم بسیاری از مسائل تعریف شده و رنگ دیگری خواهد گرفت. بیان داشته است چالش‌های کلامی عمومی شده ما در آستان قدس رضوی به رابطه ما با امام رضا(ع) بر می‌گردد که این رابطه می‌تواند شناختی، عاطفی، رفتاری و مناسکی باشد؛ در واقع هم‌سرنوشتی با مراقبت ارتباط دارد که می تواند با الهیات عملی قلمرو جدیدی رخ دهد.
مرور مباحث مطرح شده درباره مناسبات الاهیات نوین با معارف رضوی نشان می دهد برگزاری کنفرانس های علمی با رویکردهای نوین یکی از راهکارهای ضروری برای جهان سازی اموزه های رضوی است.
جریان فکر در جهان اسلام و دیگر کشورهای دنیا یک امر فرامرزی است که می تواند توجه عقل و اندیشه متفکران را به خود جلب نماید و نیازهای انان را پاسخ
گوید. تبادل علمی میان نظریات دینی برآمده از معارف رضوی و نظریات دیگر مکاتب الاهیاتی ادیان و بشر یکی از بهترین رهیافت ها برای کشف اعماق بیشتر احادیث امام رضا ع و گسترش شعاع هدایت آن حضرت در دیگر جوامع است.
انتقال و ایصال پیام اهل بیت ع به انسان ها و مسلمانان از زمان حضور ایشان از دغدغه های ائمه آل البیت ع بوده است و احادیث رضوی بر این مهم تأکید دارند.
حجم و عمق آثار علمی امام رضا ع آنچنان فراوان و ژرف بوده است شیخ صدوق می تواند بر اساس آنها کتاب عیون اخبار الرضا تألیف کند.
حرکت علمی امام رضا ع رکن تداوم هدایت در جامعه اسلامی و حفظ اصالت ها در تمدن اسلامی است و برپایی تمدن باشکوه اسلامی در قرون چهارم و پنجم هجری مرهون دانش گستری اهل بیت رسول خدا ص بود.
حرم مطهر رضوی نیز بر این اساس در ادوار مختلف تاریخ تا به امروز یکی از برجسته ترین کانون های علم و فرهنگ و هنر در جهان اسلام است که سهم ویژه ای در حفظ و احیاء و نشر معارف و علوم اسلامی داشته است.
پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر و حرکت تشیع توجه به شناخت شیعه امامیه را بطور چشمگیری
به اعتقاد بخشی از ناظران و اندیشمندان انقلاب اسلامی بزرگترین جنبش معنوی نیمه دوم قرن بیستم بود و در حالی بخ پیروزی رسید که جهان میان دو اردوگاه غیرمذهبی شرق و غرب تقسیم شده بود.
فطرت خداجوی انسان ها و جوامع همواره ادیان و معنویت را در مرکز توجه قرار داده است و دانش نوین الاهیات در یک قرن گذشته تلاش داشته است به شناسایی و تأسیس باورهای لازم برای فهم و تفسیر جهان معنوی بپردازد.
در این رابطه الهیات عملی رشته‌ای دانشگاهی و شاخه ای از رشته الهیات است که در محفل علمی ایران مورد توجه قرار گرفته است. این دانش به مطالعه و بررسی کنش‌های مذهبی می‌پردازد تا چگونگی بازنمایی نظریات الهیاتی در آن کنش‌ها را بفهمد. هدف نهایی این رشته این است که نشان دهد چگونه نظریات الهیاتی و کنش‌های الهیاتی می‌توانند ثابت مانده، تغییر کرده
الهیات عملی، اندیشیدن درباره عمل فردی و اجتماعی انسان به روش الهیاتی است. این نوع از الهیات که مسائل الهیاتی خود را از عینیت های اجتماعی برمی‌گزیند، در گام نخست به تحلیل و تفسیر الهیاتی از واقعیات اجتماعی و فرهنگی پرداخته، سپس با نگرش انتقادی به آسیب‌های ایمانی و دینی فرهنگ موجود، به طرح پیشنهادهایی برخاسته از منابع الهیاتی، برای گشودن راه زندگی ایمانی برای مؤمنان (حل معضل اندیشه دینی و زندگی دینی) و حل معضلات زندگیِ انسانِ غیرمؤمن تلاش می‌پردازد. اندیشمندان و روحانیون یا متألهان عملی یا عمل گرا در عین آنکه برای زندگی درستِ دنیوی، از محصولات و معلومات انسانی کمک می‌گیرد، برای تدبیر درست زندگی دنیوی به انسان دیندار و بلکه انسان غیرمعتقد به دین یاری می‌رساند. انجام چنین رسالتی منوط بر رابطه ای سنجیده میان روش تفسیر و تحلیل اجتماعی است تا بتوان راه تعمیق فهم دین را در ارتباط با تجربه اجتماعی از یک سو و تغییر زندگی اجتماعی از رهگذر تمسک معقول و موجه به دین از سوی دیگر، هموار گرداند.
رویکردهای نوین مطالعاتی در آموزه های دینی می تواند به مثابه فرصت
در این رابطه دکتر احد فرامرز قراملکی رئیس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی که از محققان حوزه الاهیات و دین پژوهی است در توصیف جایگاه الاهیات عملی در کنفرانسی با همین عنوان گفته است: آغاز الهیات عملی را می‌شود درگستره معرفتی الهیات و معطوف به زندگی عینی بشر دانست و ما توقع داریم الهیات مشکلات و مسائل روز را حل کند و در رویکرد تعامل علم و دین اساسا به دنبال حل مشکلات هستیم و می‌خواهیم الهیات وارد میدان شود و برای حل مشکلات روز باید تعامل و گفت‌وگو با علوم مختلف داشته باشیم و این ممکن نیست که در الهیات علمی توجهی به علوم روانشناسی، جامعه شناسی، پزشکی و... نداشته باشیم.
وی با طرح این سوال که چگونه می‌شود تهدید هم‌سرنوشتی یا فرجام امور بشر را به فرصتی برای جهانی سازی معارف رضوی تبدیل کرد؟ گفته است: هدف انبیاء الهی این بود که هم سرنوشتی بشر را هدایت کنند؛ هم‌سرنوشتی
دکتر قراملکی اظهار داشته است اگر الهیات عملی را در آستان قدس رضوی جدی بگیریم بسیاری از مسائل تعریف شده و رنگ دیگری خواهد گرفت. بیان داشته است چالش‌های کلامی عمومی شده ما در آستان قدس رضوی به رابطه ما با امام رضا(ع) بر می‌گردد که این رابطه می‌تواند شناختی، عاطفی، رفتاری و مناسکی باشد؛ در واقع هم‌سرنوشتی با مراقبت ارتباط دارد که می تواند با الهیات عملی قلمرو جدیدی رخ دهد.
مرور مباحث مطرح شده درباره مناسبات الاهیات نوین با معارف رضوی نشان می دهد برگزاری کنفرانس های علمی با رویکردهای نوین یکی از راهکارهای ضروری برای جهان سازی اموزه های رضوی است.
جریان فکر در جهان اسلام و دیگر کشورهای دنیا یک امر فرامرزی است که می تواند توجه عقل و اندیشه متفکران را به خود جلب نماید و نیازهای انان را پاسخ
گوید. تبادل علمی میان نظریات دینی برآمده از معارف رضوی و نظریات دیگر مکاتب الاهیاتی ادیان و بشر یکی از بهترین رهیافت ها برای کشف اعماق بیشتر احادیث امام رضا ع و گسترش شعاع هدایت آن حضرت در دیگر جوامع است.
