خبرگزاری رضوی گزارش می دهد:
امتداد غدیر در جوامع اسلامی چگونه ممکن است؟
خبرگزاری رضوی. بهمن دهستانی. مسئله جانشینی پیامبر اعظم اسلام(ص) و رهبری امت اسلام یکی از قضایای مورد توجه مسلمانان از صدر اسلام تا به امروز بوده است. بخش بزرگی از رویدادهای سال ها و ماه های پایانی حیات مبارک رسول اکرم(ص) و نیز حوادث پس از رحلت ایشان معطوف به چگونگی امامت و رهبری جامعه اسلامی بوده است که آثار آن به باور بسیاری از مورخان تاریخ اسلام تا به امروز باقی مانده است.
ویل دورانت تاریخ نگار شهیر قرن بیستم در کتاب معروف خود بنام تاریخ تمدن حوادث بعد از رحلت پیامبر(ص) را نوعی نزاع و درگیری در میان اصحاب او و اهالی مدینه بر سر جانشینی تصویر می کند که با وجود نقصان و تحریف و کم اطلاعی و فقدان ذکر جزئیات در آن، اهمیت آن مقطع در سیر تاریخ اسلام را هویدا می سازد.
در حجة الوداع یا آخرین حج حضرت محمد مصطفی(ص) و نزول آیات اکمال دین در منطقه غدیر خم و اعلام ولایت، امامت و وصایت و جانشینی امیر مؤمنان(ع) بعد از رسول خاتم(ص)، تلاش بزرگی برای تثبیت و امتداد این واقعه عظیم در ابتدا توسط خود حضرت رسول(ص) و سپس اهل بیت(ص) و صحابی وفادار ایشان آغاز شد.
یکی از عناصر و رموز امتداد غدیر اتکای آن به قرآن به عنوان منبع نخست و مشترک تمامی مسلمانان جهان است. آیات اکمال و تبلیغ که در سوره مائده قرار دارد زیربنای واقعه غدیر و رمز تداوم آن است. گرچه در میان مذاهب اسلامی تفسیرها و تلقی های متفاوتی از شأن نزول و معانی این آیات وجود دارد اما به هر صورت غدیر خم رویدادی غیر قابل انکار در تاریخ اسلام است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این رابطه می فرمایند: «حادثه‌ی غدیر جزو حوادث تردید‌ناپذیر است، حالا در جزئیاتش بعضی سعی کردند تردیدهایی ایجاد کنند، لکن اصل این واقعه که رسول مکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در این حادثه امیرالمؤمنین را با این عنوان «مَن کُنتُ مَولَاهُ فَهَذَا عَلیٌّ مَولَاه» معرفی کرد، در این هیچ تردید نیست».(۱۴۰۰/۰۵/۰۶)
اما بعد از اثبات وقوع این حقیقت در تاریخ اسلام، بعد دیگر ماجرای غدیر چگونگی تداوم و استفاده از آن است. جهان اسلام امروز به عنوان پیروان آخرین فرستاده الهی در زمین با مشکلات و بحران های گوناگونی دست و پنجه نرم می کنند و چالش های فراوان یکی پس از دیگر جوامع اسلامی را در بر میگیرد بدون آنکه بسیاری از رهبران و صاحبنظران مذاهب اسلامی راهکاری قطعی برای پایان دادن به مصائب روزافزون امت اسلام ارائه کنند.
حضرت آیت الله خامنه ای درباره مسئله امتداد غدیر می گویند: «به حادثه تاریخی و عظیم غدیر که ما امروز آن را عید گرفته‌ایم، نباید فقط به چشم یک خاطره فرقه‌ای نگاه کرد. غدیر در حقیقتِ معنای خود، مخصوص شیعه نیست. اگرچه شیعیان به میمنت نصب مولای متّقیان به مقام امامت و ولایت، در این روز عید میگیرند و شکرگزاری میکنند؛ اما در حقیقت، روز غدیر امتداد خطّ همه رسالتهای الهی و اوج این خطّ روشن و نورانی در طول تاریخ است. اگر به مضمون رسالتهای الهی نگاه کنیم، میبینیم که در طول تاریخ نبّوتها و رسالتها، این خطّ روشن دست به دست گشته، تا به نبىّ مکرم خاتم رسیده و در پایان حیات آن بزرگوار، تجسّم و تبلور آن به شکل حادثه غدیر خود را نشان داده است».(۱۳۸۰/۱۲/۱۲)
پدیده تکفیر که بیش از دو دهه بیشتر مناطق جهان اسلام را تحت تأثیر قرار داد و چهره اسلام و مسلمانان را در جهان مشوه نمود با داعیه رهبری جهان اسلام و احیای خلافت اسلامی به میدان آمد و حاصل آن خون ریزی های بی اسبقه و آوارگی و ویرانی بخش های مهمی از کشورهای اسلامی بود.
ضربات و آسیب هایی که تکفیر و اندیشه احیای خلافت در عصر حاضر بر پیکره امت اسلام وارد آورد نشان داد جهان اسلام تا چه اندازه به دلیل انتظار و اشتیاق عمیق برای شکل گیری رهبری مبتنی بر سیره رسول اکرم(ص) در دوران کنونی می تواند به سمت مدل های مدعی جذب و منحرف شود.
یکی از بزرگترین خطراتی که امت اسلام و تمدن مسلمانان را به عنوان یکی از دستاوردهای نهضت بزرگ پیامبر اکرم(ص) تهدید می کند، جایگزین شدن قرائت ها و مدل های بی ارتباط با وحی و سنت اصیل نبوی یا همان اسلام ناب مبتنی بر ثقلین یعنی قرآن و عترت است.
در شرایطی که بخش بزرگی از بحران های جاری در جهان اسلام به دلیل ضعف در حکمرانی است فقه سیاسی همه مذاهب اسلامی به عنوان دستگاه علمی پیشنهاد دهنده چگونگی اداره حکومت و جامعه همچنان تلاش می کند تا بتواند معیارهای نزدیک یا منطبق بر آموزه های وحیانی و عقلانی اسلام را برای تقویت وضع نظام سیاسی و اجتماعی کشورهای اسلامی ارائه کند.
این شرایط و سیر تحولات معاصر در جهان اسلام نیاز به امتداد معارف غدیر به عنوان یگانه منبع عرضه اسلام ناب و اصیل و الگوی حکمرانی مبتنی بر حق و شایستگی و عدالت و کرامت انسان را اثبات می نماید.
بر این اساس حرکت به سمت خروج از دایره منازعات فرقه ای میان شیعه و سنی و تلاش مشترک برای برداشت و دریافت های زندگی ساز و جامعه ساز غدیر خم می تواند فصل تازه ای از همدلی و همکاری میان مذاهب اسلامی را آغاز کند.
امتداد غدیر در جهان امروز اسلامی نیازمند طرحی نو اما مبتنی بر قرآن و اجتهاد متکی معارف ثقلین با رویکرد حل و رفع نیازها و بحران های جوامع اسلامی است.
ویل دورانت تاریخ نگار شهیر قرن بیستم در کتاب معروف خود بنام تاریخ تمدن حوادث بعد از رحلت پیامبر(ص) را نوعی نزاع و درگیری در میان اصحاب او و اهالی مدینه بر سر جانشینی تصویر می کند که با وجود نقصان و تحریف و کم اطلاعی و فقدان ذکر جزئیات در آن، اهمیت آن مقطع در سیر تاریخ اسلام را هویدا می سازد.
در حجة الوداع یا آخرین حج حضرت محمد مصطفی(ص) و نزول آیات اکمال دین در منطقه غدیر خم و اعلام ولایت، امامت و وصایت و جانشینی امیر مؤمنان(ع) بعد از رسول خاتم(ص)، تلاش بزرگی برای تثبیت و امتداد این واقعه عظیم در
یکی از عناصر و رموز امتداد غدیر اتکای آن به قرآن به عنوان منبع نخست و مشترک تمامی مسلمانان جهان است. آیات اکمال و تبلیغ که در سوره مائده قرار دارد زیربنای واقعه غدیر و رمز تداوم آن است. گرچه در میان مذاهب اسلامی تفسیرها و تلقی های متفاوتی از شأن نزول و معانی این آیات وجود دارد اما به هر صورت غدیر خم رویدادی غیر قابل انکار در تاریخ اسلام است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این رابطه می فرمایند: «حادثه‌ی غدیر جزو حوادث تردید‌ناپذیر است، حالا در جزئیاتش بعضی سعی کردند تردیدهایی ایجاد کنند، لکن اصل این واقعه که رسول مکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در این حادثه امیرالمؤمنین را با این عنوان «مَن کُنتُ مَولَاهُ فَهَذَا عَلیٌّ مَولَاه» معرفی کرد، در این هیچ تردید نیست».(۱۴۰۰/۰۵/۰۶)
اما بعد از اثبات وقوع این حقیقت در تاریخ اسلام، بعد دیگر ماجرای غدیر چگونگی تداوم
حضرت آیت الله خامنه ای درباره مسئله امتداد غدیر می گویند: «به حادثه تاریخی و عظیم غدیر که ما امروز آن را عید گرفته‌ایم، نباید فقط به چشم یک خاطره فرقه‌ای نگاه کرد. غدیر در حقیقتِ معنای خود، مخصوص شیعه نیست. اگرچه شیعیان به میمنت نصب مولای متّقیان به مقام امامت و ولایت، در این روز عید میگیرند و شکرگزاری میکنند؛ اما در حقیقت، روز غدیر امتداد خطّ همه رسالتهای الهی و اوج این خطّ روشن و نورانی در طول تاریخ است. اگر به مضمون رسالتهای الهی نگاه کنیم، میبینیم که در طول تاریخ نبّوتها و رسالتها، این خطّ روشن دست به دست گشته، تا به نبىّ مکرم خاتم رسیده
پدیده تکفیر که بیش از دو دهه بیشتر مناطق جهان اسلام را تحت تأثیر قرار داد و چهره اسلام و مسلمانان را در جهان مشوه نمود با داعیه رهبری جهان اسلام و احیای خلافت اسلامی به میدان آمد و حاصل آن خون ریزی های بی اسبقه و آوارگی و ویرانی بخش های مهمی از کشورهای اسلامی بود.
ضربات و آسیب هایی که تکفیر و اندیشه احیای خلافت در عصر حاضر بر پیکره امت اسلام وارد آورد نشان داد جهان اسلام تا چه اندازه به دلیل انتظار و اشتیاق عمیق برای شکل گیری رهبری مبتنی بر سیره رسول اکرم(ص) در دوران کنونی می تواند به سمت مدل های مدعی جذب و منحرف شود.
یکی از بزرگترین خطراتی که امت اسلام و تمدن مسلمانان را به عنوان یکی از دستاوردهای نهضت بزرگ پیامبر اکرم(ص) تهدید می کند، جایگزین شدن قرائت ها و مدل های بی ارتباط با وحی و سنت اصیل نبوی یا همان اسلام ناب مبتنی بر ثقلین یعنی قرآن و عترت است.
در شرایطی
این شرایط و سیر تحولات معاصر در جهان اسلام نیاز به امتداد معارف غدیر به عنوان یگانه منبع عرضه اسلام ناب و اصیل و الگوی حکمرانی مبتنی بر حق و شایستگی و عدالت و کرامت انسان را اثبات می نماید.
بر این اساس حرکت به سمت خروج از دایره منازعات فرقه ای میان شیعه و سنی و تلاش مشترک برای برداشت و دریافت های زندگی ساز و جامعه ساز غدیر خم می تواند فصل تازه ای از همدلی و همکاری میان مذاهب اسلامی را آغاز کند.
امتداد غدیر در جهان امروز اسلامی نیازمند طرحی نو اما مبتنی بر قرآن و اجتهاد متکی معارف ثقلین با رویکرد حل و رفع نیازها و بحران های جوامع اسلامی است.
