همزمان با تاسوعای حسینی؛
آیین «شام پای لاماق» در اردبیل برگزار شد
این آیین ها که از سالروز شهادت مسلم ابن عقیل(ع) در روز هشتم ذی الحجه آغاز و تا آخرین روز ماه صفر یعنی سالروز شهادت حضرت علی ابن موسی الرضا(ع)، ادامه می باید، بیانگر اوج ارادت مردم این دیار به خاندان رسول اعظم(ص) است. اما دهه اول محرم در اردبیل، عزاداری برای حسین(ع) و شهدای نینوا، حال و هوای دیگری دارد و اوج این دلدادگی، عشق و محبت مردم اهل بیتی و حسینی این شهر را می توان در روز تاسوعا و عاشورا دید.
یکی از کهن آیین هایی که در روز تاسوعا در اردبیل برگزار می شود و هنوز هم از ارزش و قداست خاصی برخوردار است، آیین معنوی«شام پای لاماق» است که از بعد از طلوع آفتاب روز تاسوعا آغاز و تا غروب آفتاب ادامه می یابد. هیئت ها و دستجات عزاداری که شب تاسوعا را با عزاداری و سینه زنی و زنجیر زنی به صبح می رسانند، پس از اقامه نماز صبح و برگزاری زیارت عاشورا، با پای دل، 41 شمع را در 41 مسجد روشن می کنند و «آحسن، وا حسین»، گویان، این 41 منزل را عاشقانه طی می کنند و برای حسین(ع) و یاران شهیدش، شمع هایی را نذر کرده اند، روشن می کنند. روز تاسوعا را در اردبیل"شام پایلانان گونی"(روز توزیع و پخش شمع ها) میگویند. در این روز مردم، اغلب با پای پیاده به چهل و یک مسجد میروند و هر مسجدی، محلی را در ورودی خود به این کار اختصاص میدهد و تشتی میگذارند و مردم شمع شان را در کنارش روشن میکنند، به هر میزانی که نذر دارند. فلسفه این عمل هم بر میگردد به اینکه در گذشته مساجد با شمع روشن میشدند و با این نذر مردم، مصرف شمع یک سال آن مسجد را تهیه میکردهاند. این شمعها را معمولاً در کیسهای دستدوز به نام "حیبه" قرار میدهند و معمولاً به صورت دستههای منظم و با سردادن اشعار خاصی از این مسجد به آن مسجد حرکت میکنند، (معمولاً هر کسی سعی میکند 41 مسجد مسیر را حفظ کند و آنها را طوری انتخاب کند که به هم نزدیک باشند و مسیر کوتاه باشد، ولی حداقل 2 تا 4 ساعت زمان لازم است تا کسی این شمع ها را به مقصد برساند. اغلب نذر میکنند با پای پیاده و بدون کفش و جوراب اینکار را انجام بدهند.)
غروب تاسوعا هم که میشود، حزن و اندوه از در و دیوار شهر اردبیل میبارد و اهالی به همراه محلات و دستجات عزاداری سینه زنی و شبیه خوانی جهت اقامه مراسم تعزیه داری به سطح شهر می آیند و در مرکز شهر تجمع می کنند. در چند سال اخیر آیین های مربوط به تجمع مردم در مرکز شهر(میدان عالی قاپو) با نظم خاصی همراه بوده که پخش از شبکه های مختلف تلویزیونی کشوری و خارجی از خروجی های این مراسم است. بعداز غروب روز تاسوعا در جلوی اغلب مساجد و تکیه های شهر اردبیل و حتی در بعضی از خیابان ها و معابر عمومی نیز خیمه هایی بر پا می شود. برخی خیمه ها چوبی وبرخی آهنی است.