لزوم انجام غربالگری بارداری و بی توجهی برخی مسئولان

خبرگزاری رضوی- زهرا رفعتی؛ طبق آخرین آمار که مربوط به چند سال پیش است سالانه ۳۰ هزار نوزاد با اختلالات ژنتیکی در ایران به دنیا می آیند‌‌. همچنین بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، هر ۸ دقیقه یک کودک معلول در جهان به دنیا می آید، حدود ۵۰۰ میلیون فرد معلول در جهان وجود دارند که ۸۰ درصد آنها در کشورهای جهان سوم ساکن هستند.
آمارهای جهانی نشان می دهد ۱۵درصد از افراد هر جامعه معلول هستند که در ایران این آمار به بیش از ۱۱ میلیون نفر می رسد، یعنی۱۱ میلیون نفر در ایران دارای درجات مختلف از معلولیت خفیف، متوسط و خیلی شدید هستند که چهار درصد از این افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید هستند که مراقبت و نگهداری از آنها هزینه های گزافی را بر خانواده و جامعه تحمیل می کند.
به همین دلایل لازم است که عوامل معلولیت ساز مورد شناسایی قرار گیرند تا بتوان پدیده معلولیت را تا حد امکان تحت کنترل درآورد، زیرا آن گونه که آمارها نشان می دهند روز به روز از سهم عوامل ژنتیکی در بروز معلولیت کاسته و بر سهم حوادث در این زمینه افزوده می شود. 

غربالگری با تشخیص پزشک 
اما خبر بد که غربالگری مادران باردار که از سال ۱۳۸۰ در ایران انجام می‌شود تا در سه ماه اول بارداری احتمال تولد نوزادان با سندرم داون، ترایزومی ۱۸ و ترایزومی ۱۳ کاهش یابد، حذف شد. 
هرچند مسئولان اصرار دارند بگویند حذف نشده و با صلاحدید پزشک متخصص صورت می گیرد اما اگر هم پزشکی صلاح ندید و یا خانواده ای تمایل نداشته باشد غربالگری انجام نمی شود و اگر آن نوزاد مشکلات ژنتیکی داشته باشد متاسفانه ناقص به دنیا می آید درحالیکه قبلا غربالگری قانون بود و تمامی مادران باردار باید آن را انجام می دادند اما چندی پیش مجلس به دلایل غیر منطقی آن را حذف کرد و انتخاب آن را به خانواده ها و پزشک واگذار کرد. 
در تایید این موضوع هم مدیرکل دفتر سلامت، جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت روز گذشته اعلام کرد طبق قانون حمایت خانواده و جوانی جمعیت، غربالگری جنین فقط با درخواست والدین و نظر متخصص انجام می‌شود. 

طرحی که بعد از هفت سال اجرا شد
آخرین روزهای اسفند ۱۳۹۹ «طرح جوانی جمعیت و حمایت خانواده» در مجلس تصویب شد؛ طرحی که به گفته طراحان آن برای نجات کشور از سقوط در سیاه چاله جمعیتی تدوین شده، اما از همان ابتدا به محل مناقشه مخالفان و موافقان تبدیل شد.
«طرح جوانی جمعیت و حمایت خانواده» پس از هفت سال بلاتکلیفی در مجلس، سرانجام ۲۷ اسفند سال ۹۹ به تصویب رسید و همان موقع هم قرار بود به مدت هفت سال آزمایشی در کشور اجرا شود. این طرح ویژگی‌های مهمی همچون پیش بینی تسهیلات و ظرفیت‌های قانونی برای ترویج فرزندآوری و افزایش نرخ رشد جمعیت دارد، اما موادی در دل خود دارد که منتقدان بسیاری را به واکنش وادار کرده است.
مهم‌ترین انتقادات بر سر مواد ۵۳ و ۵۶ این طرح است؛ با موضوعاتی همچون لزوم اصلاح دستورالعمل‌های مرتبط با بارداری و سلامت مادر و جنین با تایید ستاد عالی جمعیت و خانواده، مجاز نبودن توصیه و تشویق مادران باردار برای تشخیص ناهنجاری جنین (در صورت درخواست والدین و با تجویز پزشک متخصص، باید مستندات در سامانه رسمی درج شود)، تعیین دستورالعمل اجرایی سقط در شورایی که علاوه بر پزشکان متخصص مورد تایید وزیر بهداشت و یک قاضی، سه فقیه مجتهد در فقه پزشکی نیز حضور خواهند داشت و مصوبات منوط به جلب اکثریت آرا، مشروط به رای موافق حداقل دو تن از فقها خواهد بود.
علاوه بر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تاکنون انجمن‌های علمی و پزشکی، تشکل‌های مختلف زنان و فعالان حقوقی و اجتماعی به این طرح واکنش نشان داده و خواستار اصلاح ایرادات اساسی و حذف مواد جنجالی این طرح شده‌اند. 

سلامتی مردم را به خطر نیندازید
در همین رابطه پرفسور داریوش فرهود، پدر علم ژنتیک ایران چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به طرح منع غربالگری جنین و جلوگیری از سقط‌های قانونی و شرعی، گفت: تصویب این طرح از نظر اصول اخلاقی پذیرفته نیست و اجرای آن آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی زیادی به جامعه خواهد زد.
چرا باید افرادی که در حوزه پزشکی و سلامت صاحب نظر نیستند و حرفه تخصصی‌شان نیست، اظهار نظر کنند و به دنبال تصویب قوانینی به ضرر سلامت مردم باشند!؟ مجلس شورای اسلامی متشکل از نمایندگانی است که خود ما مردم آن‌ها را انتخاب کردیم، آن‌ها نباید در خارج از چارچوب حوزه و رشته خود ورود کنند و باعث به خطر افتادن سلامت مردمی شوند که به آنها اعتماد کرده و رای دادند.