خبرگزاری رضوی گزارش می دهد؛
نگاهی به بودجه پژوهشی سازمان ها
خبرگزاری رضوی_ زهرا رفعتی؛ کم کم به هفته پژوهش نزدیک میشویم و امسال از ۲۲ تا ۲۸ آذرماه این رویداد با شعار «پژوهش و فناوری در خدمت جهش تولید» برگزار می شود.
ستاد ملی هفته پژوهش و فناوری، روزهای این هفته را در روز شنبه ۲۲ آذر به نام پژوهش و فناوری، مدرسه و دانشگاه، یک‌شنبه ۲۳ آذر پژوهش و فناوری، مشارکت ملی، دوشنبه ۲۴ آذر پژوهش، فناوری و جهش تولید، سه‌شنبه ۲۵ آذر بزرگداشت پژوهشگران و فناوران، چهارشنبه ۲۶ آذر پژوهش، فناوری و علوم انسانی، پنج‌شنبه ۲۷ آذر پژوهش، فناوری و اثربخشی اجتماعی نام گذاری کرده است و هم‌زمان با هفته پژوهش، بیست و یکمین نمایشگاه دستاورهای پژوهش و فناوری نیز برگزار خواهد شد اما با توجه به شیوع ویروس کرونا، کلیه مراسم های این هفته در موعد مقرر از طریق درگاه اینترنتی www.msrt-expo.ir به صورت مجازی برای بازدید علاقمندان قابل دسترسی است.
در این گزارش سعی داریم اندکی به موضوع مهمی به نام بودجه پژوهشی بپردازیم و به این سوال پاسخ دهیم که آیا بودجه پژوهشی سازمان ها در طی سالهای اخیر به پیشبرد اهداف کمک کرده و اصلا به اندازه ای بوده که کفاف مشکلات را بدهد یا خیر؟
در ابتدا لازم است بگوییم اهمیت پژوهش بر کسی پوشیده نیست؛ پژوهش فعالیتی منسجم برای رسیدن به شناختی روشن‌تر از مفاهیم پیرامون ماست.
هرکشوری بودجه متفاوتی را برای انجام پژوهش ها لحاظ می کند و توسعه علمی، صنعتی و فرهنگی هر کشور بدون پرداختن به امر پژوهش با موفقیت چندانی همراه نخواهد بود. موفقیت درتمام فعالیت های مربوط به توسعه صنایع،کشاورزی،خدمات وغیره به نحوی به گسترش فعالیت های پژوهشی بستگی دارد. درواقع پژوهش یکی ازمحورهای مهمی است که ضامن پیشرفت وتوسعه پایداردر هرکشور به شمار می آید.
تعریف پژوهش
اما در تعریف پژوهش باید بگوییم که هر فعالیت سیستماتیک خلاقانه ای که به منظور افزایش دانش از جمله دانش انسان، فرهنگ و جامعه منجر و برای ابداع کاربردهای جدید صورت گیرد، پژوهش نامیده می شود.
پژوهش انواع مختلفی دارد؛ پژوهش های پایه ای، کاربردی، مساله محور، کیفی، کمی و غیره.
بودجه نیز دولتی و خصوصی است که در تحقیقات با بودجه دولتی باید بگوییم که تحقیقات توسط خود دولت تامین مالی می شود و این بودجه از طریق دانشگاه ها و موسسات تخصصی دولتی ارائه می شود.
بودجه خصوصی تحقیقات در کشورهای خارجی از چندین روش تامین می شود که شامل تامین بودجه از سوی خیرین، شرکت های خصوصی، بنیادهای غیرانتفاعی، سرمایه گذاری های جمعی و سازمان های تخصصی می شود.
در کشور ما فرهنگ پژوهش آنچنان گسترش نیافته و به اندازه کافی به آن بها داده نشده است.
بودجه مراکز پژوهشی چقدر است؟
برای مثال سال گذشته بودجه مراکز پژوهشی و پژوهشگاه های دانشگاه ها در لایحه بودجه ۹۹، فقط۲.۱۲ درصد افزایش یافت.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم در تشریح و مقایسه اعتبارات آموزش عالی در لایحه بودجه سال ۹۹ با سال ۹۸ اظهار داشت: در قانون بودجه سال ۹۸ ، اعتبار دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، حدود ۹۴ هزار و ۷۸۰ میلیارد ریال بوده که این اعتبار در لایحه بودجه سال ۹۹ به ۱۰۴ هزار و ۷۷ میلیارد ریال افزایش یافته است و رشد ۹/۸۱ صدم درصد را نشان می دهد.
در خصوص مراکز پژوهشی و پژوهشگاه های دانشگاه ها، اعتبار لحاظ شده در قانون بودجه سال ۹۸، رقمی حدود ۷ هزار و ۲۸۷ میلیارد ریال بوده که اکنون در لایحه سال ۹۹، با افزایش ۲.۱۲ صدم درصد نسبت به سال قبل، ۷ هزار و ۴۴۱ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم با بیان اینکه بودجه پارک علم و فناوری نیز در لایحه بودجه سال ۹۹، رشد ۴.۵۹ صدم درصد نسبت به سال ۹۸ دارد، افزود: اعتبار این حوزه در قانون بودجه سال ۹۸ رقمی حدود ۲ هزار و ۷۶۰ میلیار ریال بود که در لایحه سال ۹۸، به ۲ هزار و ۸۸۷ میلیارد ریال افزایش یافته است. در مجموع، منابع عمومی دولت، سال ۹۸ حدود ۴ هزار و ۴۸۶ هزار میلیار ریال بوده که در سال ۹۹ به ۴ هزار و ۸۴۶ هزار میلیارد ریال افزایش یافته و رشدی حدود ۸/۲ صدم درصد را به همراه دارد.
همچنین معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اعلام اینکه بودجه پژوهشی در کشور کافی نیست، گفته بود اکنون میزان بودجه پژوهشی حدود یک درصد بودجه کل کشور است.
لزوم افزایش بودجه پژوهشی
حتی نگاهی کوتاه به این‌آمار و ارقام نشان می‌دهد بودجه ای که برای بخش مهمی از فرهنگ و پیشرفت کشور در نظر گرفته شده است بسیار ناچیز است و در خور توجه نیست. درحالی که بودجه پژوهش دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی که وظیفه سنگین و مهم تربیت نیروی انسانی را برعهده دارند باید خیلی بیشتر از این اعداد باشد.
چند روز پیش بود که دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه با تاکید بر اینکه در بودجه پژوهشی هم نیازمند کار جدی هستیم، اضافه کرد : براساس اعلام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سهم اعتبارات پژ
پژوهشی از تولید ناخالص ملی از ۰.۴۷ درصد به ۰.۸۰ درصد رسیده که با توجه به سهم ۴ درصدی مقرر و سرمایه عظیم انسانی موجود در کشور، همچنان فاصله زیادی با وضع مطلوب دارد.
وی با اشاره به اهمیت شاخص بودجه “تحقیق حین کار” که برای برخی شرکت‌های بزرگ خارجی بین ۱۹ تا ۲۲ میلیارد دلار در سال است، تصریح کرد: در حالی که در تمام دنیا، نسبت قابل توجهی بین بودجه و پیشرفت وجود دارد؛ سهم تحقیق و توسعه از بودجه کشور همچنان بسیار کم است و متاسفانه بخش خصوصی ما هم بودجه مناسبی را به این بخش اختصاص نمی‌دهد.
پس می توان اینطور تاکید کرد که سهم موسسات از بودجه پژوهشی باید افزایش یابد تا در جهت توسعه و پیشرفت سرمایه انسانی هزینه شود.
ستاد ملی هفته پژوهش و فناوری، روزهای این هفته را در روز شنبه ۲۲ آذر به نام پژوهش و فناوری، مدرسه و دانشگاه، یک‌شنبه ۲۳ آذر پژوهش و فناوری، مشارکت ملی، دوشنبه ۲۴ آذر پژوهش، فناوری و جهش تولید، سه‌شنبه ۲۵ آذر بزرگداشت پژوهشگران و فناوران، چهارشنبه ۲۶ آذر پژوهش، فناوری و علوم انسانی، پنج‌شنبه ۲۷ آذر پژوهش، فناوری و اثربخشی اجتماعی نام گذاری کرده است و هم‌زمان با هفته پژوهش، بیست و یکمین نمایشگاه دستاورهای پژوهش و فناوری نیز برگزار خواهد شد اما با توجه به شیوع ویروس کرونا، کلیه مراسم های این هفته در موعد مقرر از طریق درگاه اینترنتی www.msrt-expo.ir به صورت مجازی برای بازدید علاقمندان قابل دسترسی است.
در این گزارش سعی داریم اندکی به موضوع مهمی به نام بودجه پژوهشی بپردازیم و به این سوال پاسخ دهیم که آیا بودجه پژوهشی سازمان ها در طی سالهای اخیر به پیشبرد اهداف کمک کرده و اصلا به اندازه ای بوده که کفاف مشکلات را بدهد یا خیر؟
در ابتدا لازم است بگوییم اهمیت پژوهش بر کسی پوشیده نیست؛ پژوهش فعالیتی منسجم برای رسیدن به شناختی روشن‌تر از مفاهیم پیرامون ماست.
هرکشوری بودجه متفاوتی را برای انجام پژوهش ها لحاظ می کند و توسعه علمی، صنعتی و فرهنگی هر کشور بدون پرداختن به امر پژوهش با موفقیت چندانی همراه نخواهد بود. موفقیت درتمام فعالیت های مربوط به توسعه صنایع،کشاورزی،خدمات وغیره به نحوی به گسترش فعالیت های پژوهشی بستگی دارد. درواقع پژوهش یکی ازمحورهای مهمی است که ضامن پیشرفت وتوسعه پایداردر هرکشور به شمار می آید.
تعریف پژوهش
اما در تعریف پژوهش باید بگوییم که هر فعالیت سیستماتیک خلاقانه ای که به منظور افزایش دانش از جمله دانش انسان، فرهنگ و جامعه منجر و برای ابداع کاربردهای جدید صورت گیرد، پژوهش نامیده می شود.
پژوهش انواع مختلفی دارد؛ پژوهش های پایه ای، کاربردی، مساله محور، کیفی، کمی و غیره.
بودجه نیز دولتی و خصوصی است که در تحقیقات با بودجه دولتی باید بگوییم که تحقیقات توسط خود دولت تامین مالی می شود و این بودجه از طریق دانشگاه ها و موسسات تخصصی دولتی ارائه می شود.
بودجه خصوصی تحقیقات در کشورهای خارجی از چندین روش تامین می شود که شامل تامین بودجه از سوی خیرین، شرکت های خصوصی، بنیادهای غیرانتفاعی، سرمایه گذاری های جمعی و سازمان های تخصصی می شود.
در کشور ما فرهنگ پژوهش آنچنان گسترش نیافته و به اندازه کافی به آن بها داده نشده است.
بودجه مراکز پژوهشی چقدر است؟
برای مثال سال گذشته بودجه مراکز پژوهشی و پژوهشگاه های دانشگاه ها در لایحه بودجه ۹۹، فقط۲.۱۲ درصد افزایش یافت.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم در تشریح و مقایسه اعتبارات آموزش عالی در لایحه بودجه سال ۹۹ با سال ۹۸ اظهار داشت: در قانون بودجه سال ۹۸ ، اعتبار دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، حدود ۹۴ هزار و ۷۸۰ میلیارد ریال بوده که این اعتبار در لایحه بودجه سال ۹۹ به ۱۰۴ هزار و ۷۷ میلیارد ریال افزایش یافته است و رشد ۹/۸۱ صدم درصد را نشان می دهد.
در خصوص مراکز پژوهشی و پژوهشگاه های دانشگاه ها، اعتبار لحاظ شده در قانون بودجه سال ۹۸، رقمی حدود ۷ هزار و ۲۸۷ میلیارد ریال بوده که اکنون در لایحه سال ۹۹، با افزایش ۲.۱۲ صدم درصد نسبت به سال قبل، ۷ هزار و ۴۴۱ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم با بیان اینکه بودجه پارک علم و فناوری نیز در لایحه بودجه سال ۹۹، رشد ۴.۵۹ صدم درصد نسبت به سال ۹۸ دارد، افزود: اعتبار این حوزه در قانون بودجه سال ۹۸ رقمی حدود ۲ هزار و ۷۶۰ میلیار ریال بود که در لایحه سال ۹۸، به ۲ هزار و ۸۸۷ میلیارد ریال افزایش یافته است. در مجموع، منابع عمومی دولت، سال ۹۸ حدود ۴ هزار و ۴۸۶ هزار میلیار ریال بوده که در سال ۹۹ به ۴ هزار و ۸۴۶ هزار میلیارد ریال افزایش یافته و رشدی حدود ۸/۲ صدم درصد را به همراه دارد.
همچنین معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اعلام اینکه بودجه پژوهشی در کشور کافی نیست، گفته بود اکنون میزان بودجه پژوهشی حدود یک درصد بودجه کل کشور است.
لزوم افزایش بودجه پژوهشی
حتی نگاهی کوتاه به این‌آمار و ارقام نشان می‌دهد بودجه ای که برای بخش مهمی از فرهنگ و پیشرفت کشور در نظر گرفته شده است بسیار ناچیز است و در خور توجه نیست. درحالی که بودجه پژوهش دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی که وظیفه سنگین و مهم تربیت نیروی انسانی را برعهده دارند باید خیلی بیشتر از این اعداد باشد.
چند روز پیش بود که دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه با تاکید بر اینکه در بودجه پژوهشی هم نیازمند کار جدی هستیم، اضافه کرد : براساس اعلام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سهم اعتبارات پژ
پژوهشی از تولید ناخالص ملی از ۰.۴۷ درصد به ۰.۸۰ درصد رسیده که با توجه به سهم ۴ درصدی مقرر و سرمایه عظیم انسانی موجود در کشور، همچنان فاصله زیادی با وضع مطلوب دارد.
وی با اشاره به اهمیت شاخص بودجه “تحقیق حین کار” که برای برخی شرکت‌های بزرگ خارجی بین ۱۹ تا ۲۲ میلیارد دلار در سال است، تصریح کرد: در حالی که در تمام دنیا، نسبت قابل توجهی بین بودجه و پیشرفت وجود دارد؛ سهم تحقیق و توسعه از بودجه کشور همچنان بسیار کم است و متاسفانه بخش خصوصی ما هم بودجه مناسبی را به این بخش اختصاص نمی‌دهد.
پس می توان اینطور تاکید کرد که سهم موسسات از بودجه پژوهشی باید افزایش یابد تا در جهت توسعه و پیشرفت سرمایه انسانی هزینه شود.
