بازار کشورهای اسلامی را به تولیدات استراتژیک و دانش بنیان ایرانی وابسته کنیم

خبرگزاری رضوی. سرویس جهان اسلام. خروج آمریکا از برجام با روی کار آمدن آقای ترامپ و تشدید تحریم های بین  المللی علیه ایران درهای اقتصادهای جهانی را به اشکال مختلف به روی ما بسته است. هر چند دولت در تلاش است تا با دور زدن تحریم ها بخشی از تبادلات تجاری از دست رفته را بازگرداند اما در این شرایط راهکارهایی باید اتخاذ شود که علاوه بر اینکه واقعا بتواند نیازهای ایران را تامین کند پاسخگوی نیازهای کشورهای همسایه، منطقه و فرامنطقه باشد.
حسین محمودی اصل، اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره فرصت های موجود اقتصادی در حوزه کشورهای اسلامی و همسایه با خبرگزاری رضوی گفتگو کرده است.

در شرایط تحریمی چگونه و با چه ابزارهایی در محیط پیرامونی کشور می توانیم تحریم های آمریکا را دور بزنیم و برای اقتصاد کشور چاره ای بیاندیشیم؟
در شرایط تحریم اولین چیزی که باید تحت نظر قرار بگیرد داشتن سناریوهای مختلف برای استفاده بهینه از ظرفیت کشورهایی است که به اشکال مختلف می توان برای ارتباط تجاری وتعامل اقتصادی از ظرفیت های آنها استفاده کرد، لذا دولت و همه تصمیم گیران نظام باید دراین مرحله با تدوین استراتژی های مختلفی که ناظر بر افزایش صادارت یا واردات است کشورهایی که در این موضوع می توانند کمک کننده باشند را لیست کرده و برای برقراری ارتباط با آنها نهایت برنامه ریز را به خرج دهند. قطعا بزرگی مرزهای ما کشورهای همسایه قابل توجهی را اطراف ما گرد آورده است که برای افزایش رشد اقتصادی وعبور از تحریم ها می توانیم از ظرفیت های صادراتی یا وارداتی آنها بخصوص کشورهای اسلامی  و منطقه و اوراسیا وحتی کشورهای عضو عدم تعهد استفاده به عمل آوریم. کشورهای اسلامی ظرفیت های خوبی برای تعامل در شرایط تحریمی دارند که متاسفانه به دلیل توجه به ارتباط اقتصادی با دنیای غرب به این موضوع توجه کاملی صورت نگرفته است.

افزایش مبادلات تجاری و صادراتی ما وابسته به صادرات چه نوع کالاهایی به جهان اسلام و کشورهای غیر اسلامی است؟
قطعا برای اینکه تسلیم تحریم های آمریکا نشویم و فشار اقتصادی کشور را تحت شرایط وخیمی قرار ندهد باید بر روی افزایش مبادلات پایدار با کشورهای همسایه و جهان اسلام تمرکز کنیم؛ به این معنا که با راه حل های علمی و اصولی و مورد نیاز کشورهای همسایه توفیق خود را در دور زدن تحریم های آمریکا دو چندان کنیم. یکی از این راه ها تولید و صادرات کالاها و مواد استراتژیک است، قطعا اگر چنین کالاهایی را مبادله کنیم آمریکا نمی تواند به ما یا کشورهای طرف معامله ما فشار چندانی وارد کند. یکی از نمونه های آن صادرات گاز است. کشورهایی مثل عراق یا ترکیه که از ایران گاز خریداری می کنند به دلیل استراتژیک بودن این کالاها نمی توانند تسلیم خواسته های تحریمی و زورگویانه آمریکا شوند چرا که عدم صادرات گاز ایران به این  کشورها موجب خاموشی های متعدد در این کشورها می شود.
از سوی دیگر اگر در تولید برخی کالاهای دانش بنیان و تولیدات با ارزش افزوده در سال تولید ملی پیش قدم شویم قطعا می توانیم سود بالاتری کسب کنیم و اتفاقا کشورهای مسلمان و منطقه و فرامنطقه به تجارت با ایران تمایل بیشتری نشان می دهند، لذا این موضوع می تواند راهکار موثری در دور زدن تحریم ها و جلوگیری از تبعات آن بر اقتصاد و معیشت مردم باشد. تعدد و تنوع  روابط تنوع با کشورهای دیگر و افزایش صادرات کالا و تعدد کشورهای طرف معامله کمک می کند که ما شرایط تهدید ناپذیری را در پیش رو داشته باشیم.

برای رسیدن به این موضوع تا چه اندازه تعامل دو سویه با کشورهای اسلامی مهم و قابل توجه است؟
البته ایجاد اهداف مشترک بازارهای مشترک می تواند باعث شود منابع طرفین  در واردات و صادرات تامین شود لازم است در برخی مواقع از کشورهایی که به آنها کالا صادر می کنیم کالا نیز وارد کنیم تا تعاملمان برقرار بماند. بی شک اگر  تعامل ما با کشورهای منطقه استراتژیک باشد و مبنای صادرات ما کالاهای استراتژیک و کالاهای های تک و دانش بنیان باشد میزان تحریم پذیری کاهش می یابد و با سلامت اقتصادی بیشتری از این موضوع عبور می کنیم.

آیا حذف دلار از تبادلات تجاری می تواند بسترساز افزایش تعاملات ما با کشورهای دیگر باشد؟
قطعا حذف دلار از مبادلات تجاری و اقتصادی می تواند در افزایش همکاری های تجاری و دور زدن تحریم ها با توجه به اینکه تحریم دلاری شده ایم بسیار موثر باشد. اگر تبادلات تجاری با پول های ملی و محلی هر کشوری صورت بگیرد علاوه بر تسهیل صادرات و واردات کمک شایان توجهی به کاهش اعتبار دلار در تبادلات جهانی می کند، چرا که دلار به ابزاری برای بخش مهمی از کارشکنی ها علیه اقتصاد ما  بسیار تبدیل شده است.

آیا ظرفیت های اقتصادی کشورهای همسایه می تواند جوابگوی نیاز تعاملات تجاری و اقتصادی ما باشد؟
قطعا کشورهای مختلف ظرفیت های گوناگونی دارند و کشورهای همسایه دارای بازارهای بزرگی هستند که ایران اگر به آنها از طریق تولیدات با کیفیت ورود کند می تواند بازار خوبی برای جهش تولید و رشد اقتصادی باشد. مسیرهای دریایی و مرزهای زمینی گسترده ما امکان خوبی را برای کاهش قیمت حمل ونقل فراهم کرده است اگر از این مسیرها و مسیر ریلی برای تبادل کالاها استفاده کنیم صرفه جویی هم برای خودمان وهم برای کشورهای اسلامی منطقه ایجاد کرده ایم و کشورهای منطقه از این ظرفیت ایران استقبال می کنند. اگر در بحث بسته بندی کالاها بتوانیم به طرز ویژه ای ایده های خوبی به کار بگیریم می توانیم دراین موضوع نیز مزیتی برای افزایش ارتباط تجاری و اقتصادی با کشورهای همسایه فراهم کنیم و از این ظرفیت برای افزایش تبادلات اقتصادی و دور زدن تحریم ها بهره مند شویم.