اعجاز مباهله در اثبات حقانیت دین و فضیلت اهل بیت(ع)

به گزارش خبرگزاری رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین علی راد، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در قم ضمن تبریک به مناسبت فرارسیدن روز مباهله به عنوان یک جشن اسلامی و شعائر دینی، بیان کرد: مباهله در ادیان ابراهیمی جایگاه برجسته‌ای دارد و نشانه معنویت‌گرایی و شأن نبوت بوده و در اسلام نیز مورد تأکید قرار گرفته است.

وی افزود: اصل این آئین مختص اسلام نیست، بلکه در دین یهود مورد استفاده قرار گرفته است. چون برای مسیحیان نجران هم این مسئله به عنوان باور مطرح بود، در مواجهه با پیامبر(ص) این پیشنهاد را دادند، گرچه آنان با پیشنهاد و مشورت یهودیان دست به این کار زدند و پیامبر(ص) نیز پیشنهاد آنان را قبول کردند.
رئیس بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی با بیان اینکه این موضوع آن قدر اهمیت دارد که خاورشناسان متعددی در مورد آن کتاب نوشته و به بررسی آن پرداخته‌اند، اظهار کرد: اصالت، قداست و مشروعیت مباهله مورد پذیرش ادیان ابراهیمی است که در دوره یکی از انبیا، که ظاهراً حضرت الیاس بود، مورد استفاده قرار گرفت و در اسلام هم کارکرد اعجازگونه آن بسیار مهم است؛ اگرچه مباهله در آن روز انجام نشد، ولی توانمندی معنوی و الهی بودن این توانمندی در پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را نشان داد.
اصالت و قداست مباهله
وی با تأکید مجدد بر قداست و اصالت این منسک دینی و شعائر ادیان ابراهیمی، تصریح کرد: حتی برای دوره کنونی به عنوان دوره آخرالزمان هم این منسک دینی و شعار امری لازم، بایسته و شایسته است تا در پرتو مقام و جایگاه این روز بتوانیم شأن قدسی اهل بیت(ع) و نبوت پیامبر(ص) و حقانیت دین اسلام را ثابت کنیم.
راد با پرداختن به لزوم جشن گرفتن روز مباهله و ترویج آن در میان مسلمانان، اظهار کرد: ادیان ابراهیمی در مواجهه با رقبای درون و برون‌دینی ابتدا در مقام مذاکره برمی‌آمدند و تلاش می‌کردند تا مخالفان خود را قانع کنند، ولی وقتی عده‌ای در برابر حق قرار بگیرند و باز هم از پذیرش آن استنکاف کنند و دلایل عقلی و نشانه‌ها و براهین را نادیده بگیرند، نوبت به مباهله می‌رسد که آداب و شرایطی دارد.

وی با بیان اینکه از روایاتی که در منابع اسلامی نقل شده عمومیت این حکم استفاده می‌شود، تصریح کرد: کلینی در «کافی» حدیثی از امام صادق(ع) نقل کرده که به یکی از اصحاب خویش فرمود: «اگر مخالفان سخنان حق تو را نپذیرفتند آن‌ها را به مباهله دعوت کن»؛ از این رو در برخی موارد فراتر از بحث انبیا نیز ممکن است چیزی شبیه به مباهله رخ دهد که از جمله در ملاعنه شاهد هستیم.
براساس روایتی وقتی از حضرت امام رضا(ع)در مورد بزرگترین فضیلت امام علی(ع) در قرآن سؤال شد، بهآیه مباهله یعنی آیه ۶۱ سوره مبارکه آل عمران اشاره کردند. در این آیه امیرالمؤمنین(ع) جان پیغمبر توصیف شده است؛ با این وصف و عظمتی که در روایات و آیه شریفه در مورد این واقعه بیان شده، واقعاً نسبت به معرفی آن و گرفتن جشن کوتاهی شده است
راد بیان کرد: ملاعنه هم نوعی مباهله است و وقتی انجام می‌شود که زنی از سوی شوهرش برای انجام اعمال منافی عفت متهم شده است و شاهدی در کار نیست؛ لذا از این مسئله برای اثبات حقانیت یک طرف استفاده می‌شود، گرچه این کار به معنای عمومیت دادن نیست.
این استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از این گفت‌وگو با ذکر اینکه آیه مباهله منزلت ویژه اصحاب کساء را بیان می‌کند، افزود: این آیه آیه‌ای بسیار خاص برای بیان آيات مناقب و منزلت قرآنی اهل بیت(ع) است.
بزرگترین فضیلت امیر مؤمنان(ع) از دید امام رضا(ع)
وی با اشاره به روایتی از امام رضا(ع) گفت: براساس روایتی وقتی از حضرت در مورد بزرگترین فضیلت امام علی(ع) در قرآن سؤال شد، ایشان به آیه مباهله یعنی آیه ۶۱ سوره مبارکه آل عمران اشاره کردند. در این آیه امیرالمؤمنین(ع) جان پیغمبر توصیف شده است؛ با این وصف و عظمتی که در روایات و آیه شریفه در مورد این واقعه بیان شده، واقعاً نسبت به معرفی آن و گرفتن جشن کوتاهی شده است؛ گرچه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای احیا و گرامی‌داشت آن انجام می‌شود، ولی باید همانند سایر اعیاد اسلامی و شیعی مورد توجه قرار بگیرد.
وی افزود: بزرگانی مانند سیدبن‌طاووس وقتی در مورد این آیه به ارائه روایات پرداخته از مباهله به عنوان عید یاد کرده و علمای شیعه و اهل سنت نیز در مورد آن مطالبی را به نگارش درآورده‌اند؛ لذا باید علما، مراجع معظم و حوزه علمیه نسبت به گرامیداشت این روز اهتمام خاصی داشته باشند.
راد همچنین با اشاره به برداشت عالمان اهل سنت از این آیه، اضافه کرد: همان طور که برخی محققان حوزه علمیه در مورد این آیه به نوشتن مقاله پرداخته‌اند، چنین به دست می‌آید که اهل سنت در این آیه با سؤالات کلیدی و قابل تأمل مواجه هستند که نتوانسته‌اند پاسخ قانع‌کننده‌ای ارائه دهند.
وی در پایان گفت: کسانی مانند عبده و رشید رضا خوانشی از این آیه دارند که با خوانش روایات شیعی فاصله دارد، ولی باید به سؤالات مهم هم در این زمینه پاسخ دهند که البته برخی مانند زمخشری تلاش کردند تا از لحاظ ادبی پاسخی برای دیدگاه‌های عالمان اهل سنت بیابند، ولی با وجود همین برداشت‌ها و با توجه به تفسیر ادبی‌ای که در دهه‌های اخیر در میان اهل سنت در مصر رواج یافته، می‌توان پاسخ درخوری به این مدعیات داد.