عید قربان در مهد همدلی و اخوت اسلامی
به گزارش خبرگزاری رضوی، قربان؛ عید قربانی کردن نفس و خواسته‌های دنیوی و ارجحیت دادن عالم معنوی و در واقع یکی از اصول مهم این روز بزرگ است.
همه چیز آماده است، قربانی و ذبح کننده و خنجری تیز، چشم‌ها را بست و در راه خدا دل از فرزند برومند برید و خنجر کشید؛ افاقه نکرد همچون که سال‌ها قبل آتش بر خود او خدشه‌ای وارد نکرد، این چه حکمتی بود که خنجری که سنگ را شکافت از بریدن گلوی آدمی باز مانده بود، در این افکار بود که ناگه ندایی آمد که تو چه سربلند بیرون آمدی از این امتحان خداوندی و در مقابل آنان میشی (گوسفند) ظاهر شد و فرمان آمد که این میش قربانی شود.
عید قربان یا همان روز دهم ماه ذیالحجه از گرامی‌ترین عیدهای اسلامی است و مسلمانان به پیروی از حضرت ابراهیم (ع) و فرزند بزرگوارشان حضرت اسماعیل(ع) این روز را در سراسر جهان جشن می گیرند و قربانی می کنند.
این ایثار و عشق پیامبر به انجام فرمان الهی، فریضه‌ای برای حجاج می شود تا در روز عید قربان مراسم قربانی را به جا آورند و از این طریق برای یتیمان و تهیدستان خوراک فراهم کنند.
دراین روز همچنین مستحب است که نماز عید قربان برپا شود، این نماز باید در فاصله زمانی طلوع آفتاب روز عید تا ظهر خوانده شود که شامل ۲ رکعت است.
مسلمانان در سراسر جهان در این روز، گوسفند، گاو یا شتری را قربانی کرده و گوشت آنرا بین همسایگان و مستمندان تقسیم می کنند.
حجاج در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح می کنند و پس از قربانی آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود حلال می شود.
در روایت های مختلفی به قربانی کردن در روز عید قربان امر شده تا گرسنگان و بیچارگان نیز به خوراک برسند.
در ایران اسلامی این روز بسیار گرامی شمرده شده و مردم از هر قشری سعی در انجام این امر دارند.
از آنجاییکه این عید به عنوان عید اصلی اهل تسنن و تشیع تلقی می شود، در سیستان و بلوچستان به عنوان مرکز وحدتِ پیروانِ این ۲ مذهب رسمی و اصلی اسلام صفای معنوی عید قربان در هر شهر و روستا و کوی و برزن نُموُد خاصی دارد از چند روز مانده به عید بازارهای فروش البسه، شیرینی و شکلات و تنقلات و دام رونق زیادی پیدا می کند مردم برای خرید دام به میدان‌ها و مکان‌های عرضه و فروش دام می روند و در هر خیابان و کوچه‌ای صدای گوسفند به گوش می رسد.
آداب و رسوم اهل سنت سیستان و بلوچستان در عید قربان
اقامه نماز عید، قربانی کردن، حنابندان، انجام صله رحم، دید و بازدید و حلالیت طلبیدن از شاخص ترین آداب و رسوم اهل سنت در پاسداشت این عید فرخنده است.
خرید گوسفند، دوخت و دوز لباس و خرید کفش، تهیه شیرینی و آجیل و پخت کلوچه محلی از جمله آداب و برنامه های مردم بلوچستان قبل از عید سعید قربان است.
زنان خطه بلوچستان در شب عید قربان دست و پای فرزندان خویش را با حنای قرمز نقش می زنند و از صبح روز عید لباس‌های پاکیزه و خوشبو بر تن خود و فرزندان‌شان می کنند.
در روز عید سعید قربان زن و مرد و پیر و جوان خود را به زیباترین لباس و زیورآلات می آرایند، و با شرکت در نماز عید سجده شکر را با پاکترین احساس بدور از غرور و خود پسندی در برابر ذات اقدس الهی بجای می آوردند.
بزرگان اقوام بلوچ بعد از اقامه نماز عید قربان به منازل خود باز می گردند و گوسفندانی را که از قبل آماده کرده اند با بر زبان راندن نام خداوند تعالی برای صدقه دادن به مستمدان ذبح می کنند.
اهل سنت سیستان و بلوچستان عید قربان را یکی از شاخص ترین اعیاد مذهبی خود می دانند بر همین اساس به مدت سه روز با حضور در منازل بزرگان، سران و ریش سفیدان و اقوام نزدیک و دور به جشن و شادی می پردازند.
بازار آشتی کنان، کنار گذاشتن کدورت ها و حلالیت طلبیدن در بین برادران و خواهران اهل سنت بلوچ در سه روز عید قربان از همیشه داغ‌تر می شود.
رحمان رستم زهی از اهل سنت سیستان و بلوچستان گفت: حلالیت خواستن و صله رحم از جمله آداب و رسوم مهم اهل سنت در روز عید قربان است که به شدت به آن پایبند هستند.
وی افزود: برادران اهل سنت در این روز به دید و بازدید می پردازند و برای کنار گذاشتن کدورت ها سراغ بزرگ طایفه می روند
یکی از عشایر بلوچ گفت: ذبح کردن گوسفند در عید قربان یک سنت مهم در بین روستائیان و عشایر جنوب سیستان و بلوچستان است.
مجید شه‌بخش افزود: عید قربان در میان مردم بلوچ از ارزش و جایگاه بالایی برخوردار است و یکی از مهمترین وظایف دینی یعنی صله رحم با دید و بازدید به خوبی بجا آورده می شود.
وی افزود: کنار گذاشتن اختلافات و کدورت‌ها و حلالیت طلبیدن از دیگر ویژگی‌های عید قربان است.
شه‌بخش اظهار داشت: در روز عید قربان کودکان خطه بلوچستان به رسم تبرک از دست بزرگان فامیل و اقوام عیدی می گیرند و سه روز به جشن و پایکوبی می پردازند.
وی با بیان اینکه قربانی کردن گوسفند، یک سنت حسنه الزامی و موکد در بین اهل سنت بلوچستان است اظهار داشت: در میان آنانی که توانایی مالی بیشتری دارند مرسوم است که برای هر عضو خانواده یک قربانی ذبح شود و اقوام و بستگان برای مصرف گوشت قربانی و برپایی جشن و شادمانی در منزل بزرگ طایفه گرد هم آیند.
روز عید قربان پس از اقامه نماز و قربانی کردن، رفته رفته شهر خلوت می شود و بیشتر مردم بلوچ و اهل سنت عازم روستاها و مناطق عشایری و خوش آب و هوا برای دیدن اقوام و گشت و گذار می شوند.
در این عید بزرگ از بیشتر خانه ها حتی خانواده های فقیر و تهیدست بوی کباب و آبگوشت و قورمه به مشام می رسد، قربانی کنندگان گوشت قربانی خود را در میان همسایگان و اقوام بویژه خانواده هایی که توان تهیه گوشت و قربانی را ندارند تقسیم می کنند تا دارا و فقیر همه یکسان این روز عزیز را گرامی بدارند و از نعمات خداوندی متنعم شوند.
چه رسم و شیوه زیباییست پیشکشی به محضر خداوند و این موضوع از زمان خلقت نوع بشر وجود داشته است.
بنا به برخی روایات حضرت هابیل و قابیل به درگاه خداوند به ترتیب گندم و گوسفند به رسم ادب و احترام پیش کش کردند و پیش کش حضرت هابیل به آن دلیل پذیرفته شد که گندم تمام دارایی وی بود.
اهل تشیع و عید قربان در سیستان و بلوچستان
اهل تشیع سیستان و بلوچستان در روز عید قربان همچون برادران و خواهران اهل سنت خود لباس های نو بر تن کرده و به بهترین شکل در جامعه ظاهر می شوند.
مردم شیعه این استان پس از اقامه نماز عید در صبح روز قربان، برای انجام فریضه قربانی کردن عازم منازل خود می شوند و بیشتر مردم این استان خودشان کار ذبح را در منازل انجام می دهند.
گوشت حاصل از قربانی در بسته بندی‌های مختلف برای فقرا، نیازمندان و نیز بخشی از آن برای اقوام و فامیل در نظر گرفته می شود و هر خانواده به اندازه طعام یک روز خود از آن بر می دارد.
دید و بازدید آشنایان و دوستان و انجام صله رحم از بزرگ فامیل آغاز می شود و حال و هوای عید با فریادهای کودکان هنگام بازی در کوچه ها و خانه ها همه را به وجد می آورد.
نماینده مردم سیستان و بلوچستان در مجلس خبرگان رهبری در این باره گفت: عید سعید قربان حاصل ایثار و از خودگذشتگی، فداکاری و مردانگی در میدان آزمایش الهی است که ابراهیم جگر گوشه اش اسماعیل را برای تقدیم به معبود به قربانگاه می برد.
آیت الله عباسعلی سلیمانی بیان کرد: ملت ایران در طول سالهای انقلاب اسلامی اسماعیل هایشان را به قربانگاه برده و در راه معبود خویش با افتخار قربانی کرده اند.
وی افزود: ملتی که چنین روحیه ای دارد و در عرصه اقتصادی به اقتصاد مقاومتی روی می آورد و در میدان فداکاری و ایثار فرزندانش را به اقتدار و افتخار به قربانگاه می فرستد در مقابل هیچ قدرتی سر تعظیم فرود نمی آورد و استکبار و دیگر دشمنان اسلام توان مقابله با چنین ملتی را نخواهند داشت.
عید قربان در سیستان و بلوچستان جلوه و نمایی بسیار زیبا دارد که طراوت و همدلی را می توان به راحتی در این روز در بین اهل تشیع و تسنن مشاهده کرد و هر یک از اقوام بلوچ یا فارس آیین ها و رسوم مربوط به خود را دارند که البته بسیاری از آنها مشترک هستند.
ذبح قربانی شکرانه عید است
امام جمعه موقت اهل سنت زاهدان نیز در باره عید قربان گفت: ما در ایام خاصی قرار داریم؛ روزهای پیش از عید و روزهای پیش رو همه مبارک و ویژه هستند. عید سعید فطر در پایان رمضان قرار دارد و عید سعید قربان در پایان ایام حج واقع شده است؛ این ویژگی دو عید اسلامی است که در پایان عبادات قرار دارند و در این روزها بندگان خدا پاداش خود را از پروردگارشان دریافت می‌کنند.
مولوی عبدالغنی بدری افزود: هر عید شکرانه‌ای دارد؛ قبل از نماز عید فطر باید صدقه فطر پرداخت شود. بعد از نماز عید قربان حیوانی را به‌خاطر رضای الله متعال قربانی می‌کنیم. این دو عمل شکرانهٔ اعیاد ما هستند.
استاد تفسیر و حدیث حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ادامه داد: حج و قربانی عبادات مخصوص همین ایام و قربانی کردن فقط در همین ایام خاص دارای اجر و پاداش فراوان است. اما ذبح قربانی در سایر ایام چنین پاداش و فضیلتی ندارد. هر عبادت باید در زمان و مکان مخصوص آن به جای آورده شود. مثلا وقوف عرفه که رکن مهم حج است، باید در صحرای عرفات و روز نهم ذیالحجه انجام بگیرد. در غیر این ایام اگر کسی قصد وقوف کرد، چه بسا مرتکب بدعت شده است.
وی با اشاره به پیام عید قربان به مسلمانان خاطرنشان کرد: از بررسی مجموعه اعمال و عبادات، بویژه اعمال روز عید و مناسک حج، چنین برمی‌آید که اسلام به معنای اجرای احکام الهی طبق دستور پروردگار است. اسلام یعنی بدون چون‌وچرا سر تسلیم خم کردن در مقابل احکام الهی؛ الله تعالی در مورد حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) فرمود: «فلما أسلما…» یعنی در مقابل حکم خدا پدر و پسر تسلیم شدند.
مولوی بدری افزود: خلاصهٔ زندگی حضرت ابراهیم (ع) عبارت بود از فدا کردن جان و مال و فرزند؛ جان را برای آتش آماده کرد تا پرچم توحید بلند باشد، کل مال را برای مهمانانش که فرشته بودند آورد و فرزند را هم به حکم الهی برای قربانی کردن به زمین خواباند و خواست آن را ذبح کند که خداوند قوچی به او عطا کرد و قربانی‌اش را پذیرفت. آن حضرت بعد از این اعمال «خلیل‌الله» شد.
عید قربان یا همان روز دهم ماه ذیالحجه از گرامی‌ترین عیدهای اسلامی است و مسلمانان به پیروی از حضرت ابراهیم (ع) و فرزند بزرگوارشان حضرت اسماعیل(ع) این روز را در سراسر جهان جشن می گیرند و قربانی می کنند.
این ایثار و عشق پیامبر به انجام فرمان الهی، فریضه‌ای برای حجاج می شود تا در روز عید قربان مراسم قربانی را به جا آورند و از این طریق برای یتیمان و تهیدستان خوراک فراهم کنند.
دراین روز همچنین مستحب است که نماز عید قربان برپا شود، این نماز باید در فاصله زمانی طلوع آفتاب روز عید تا ظهر خوانده شود که شامل ۲ رکعت است.
مسلمانان در سراسر جهان در این روز، گوسفند، گاو یا شتری را قربانی کرده و گوشت آنرا بین همسایگان و مستمندان تقسیم می کنند.
حجاج در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح می کنند و پس از قربانی آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود حلال می شود.
در روایت های مختلفی به قربانی کردن در روز عید قربان امر شده تا گرسنگان و بیچارگان نیز به خوراک برسند.
در ایران اسلامی این روز بسیار گرامی شمرده شده و مردم از هر قشری سعی در انجام این امر دارند.
از آنجاییکه این عید به عنوان عید اصلی اهل تسنن و تشیع تلقی می شود، در سیستان و بلوچستان به عنوان مرکز وحدتِ پیروانِ این ۲ مذهب رسمی و اصلی اسلام صفای معنوی عید قربان در هر شهر و روستا و کوی و برزن نُموُد خاصی دارد از چند روز مانده به عید بازارهای فروش البسه، شیرینی و شکلات و تنقلات و دام رونق زیادی پیدا می کند مردم برای خرید دام به میدان‌ها و مکان‌های عرضه و فروش دام می روند و در هر خیابان و کوچه‌ای صدای گوسفند به گوش می رسد.
آداب و رسوم اهل سنت سیستان و بلوچستان در عید قربان
اقامه نماز عید، قربانی کردن، حنابندان، انجام صله رحم، دید و بازدید و حلالیت طلبیدن از شاخص ترین آداب و رسوم اهل سنت در پاسداشت این عید فرخنده است.
خرید گوسفند، دوخت و دوز لباس و خرید کفش، تهیه شیرینی و آجیل و پخت کلوچه محلی از جمله آداب و برنامه های مردم بلوچستان قبل از عید سعید قربان است.
زنان خطه بلوچستان در شب عید قربان دست و پای فرزندان خویش را با حنای قرمز نقش می زنند و از صبح روز عید لباس‌های پاکیزه و خوشبو بر تن خود و فرزندان‌شان می کنند.
در روز عید سعید قربان زن و مرد و پیر و جوان خود را به زیباترین لباس و زیورآلات می آرایند، و با شرکت در نماز عید سجده شکر را با پاکترین احساس بدور از غرور و خود پسندی در برابر ذات اقدس الهی بجای می آوردند.
بزرگان اقوام بلوچ بعد از اقامه نماز عید قربان به منازل خود باز می گردند و گوسفندانی را که از قبل آماده کرده اند با بر زبان راندن نام خداوند تعالی برای صدقه دادن به مستمدان ذبح می کنند.
اهل سنت سیستان و بلوچستان عید قربان را یکی از شاخص ترین اعیاد مذهبی خود می دانند بر همین اساس به مدت سه روز با حضور در منازل بزرگان، سران و ریش سفیدان و اقوام نزدیک و دور به جشن و شادی می پردازند.
بازار آشتی کنان، کنار گذاشتن کدورت ها و حلالیت طلبیدن در بین برادران و خواهران اهل سنت بلوچ در سه روز عید قربان از همیشه داغ‌تر می شود.
رحمان رستم زهی از اهل سنت سیستان و بلوچستان گفت: حلالیت خواستن و صله رحم از جمله آداب و رسوم مهم اهل سنت در روز عید قربان است که به شدت به آن پایبند هستند.
وی افزود: برادران اهل سنت در این روز به دید و بازدید می پردازند و برای کنار گذاشتن کدورت ها سراغ بزرگ طایفه می روند
یکی از عشایر بلوچ گفت: ذبح کردن گوسفند در عید قربان یک سنت مهم در بین روستائیان و عشایر جنوب سیستان و بلوچستان است.
مجید شه‌بخش افزود: عید قربان در میان مردم بلوچ از ارزش و جایگاه بالایی برخوردار است و یکی از مهمترین وظایف دینی یعنی صله رحم با دید و بازدید به خوبی بجا آورده می شود.
وی افزود: کنار گذاشتن اختلافات و کدورت‌ها و حلالیت طلبیدن از دیگر ویژگی‌های عید قربان است.
شه‌بخش اظهار داشت: در روز عید قربان کودکان خطه بلوچستان به رسم تبرک از دست بزرگان فامیل و اقوام عیدی می گیرند و سه روز به جشن و پایکوبی می پردازند.
وی با بیان اینکه قربانی کردن گوسفند، یک سنت حسنه الزامی و موکد در بین اهل سنت بلوچستان است اظهار داشت: در میان آنانی که توانایی مالی بیشتری دارند مرسوم است که برای هر عضو خانواده یک قربانی ذبح شود و اقوام و بستگان برای مصرف گوشت قربانی و برپایی جشن و شادمانی در منزل بزرگ طایفه گرد هم آیند.
روز عید قربان پس از اقامه نماز و قربانی کردن، رفته رفته شهر خلوت می شود و بیشتر مردم بلوچ و اهل سنت عازم روستاها و مناطق عشایری و خوش آب و هوا برای دیدن اقوام و گشت و گذار می شوند.
در این عید بزرگ از بیشتر خانه ها حتی خانواده های فقیر و تهیدست بوی کباب و آبگوشت و قورمه به مشام می رسد، قربانی کنندگان گوشت قربانی خود را در میان همسایگان و اقوام بویژه خانواده هایی که توان تهیه گوشت و قربانی را ندارند تقسیم می کنند تا دارا و فقیر همه یکسان این روز عزیز را گرامی بدارند و از نعمات خداوندی متنعم شوند.
چه رسم و شیوه زیباییست پیشکشی به محضر خداوند و این موضوع از زمان خلقت نوع بشر وجود داشته است.
بنا به برخی روایات حضرت هابیل و قابیل به درگاه خداوند به ترتیب گندم و گوسفند به رسم ادب و احترام پیش کش کردند و پیش کش حضرت هابیل به آن دلیل پذیرفته شد که گندم تمام دارایی وی بود.
اهل تشیع و عید قربان در سیستان و بلوچستان
اهل تشیع سیستان و بلوچستان در روز عید قربان همچون برادران و خواهران اهل سنت خود لباس های نو بر تن کرده و به بهترین شکل در جامعه ظاهر می شوند.
مردم شیعه این استان پس از اقامه نماز عید در صبح روز قربان، برای انجام فریضه قربانی کردن عازم منازل خود می شوند و بیشتر مردم این استان خودشان کار ذبح را در منازل انجام می دهند.
گوشت حاصل از قربانی در بسته بندی‌های مختلف برای فقرا، نیازمندان و نیز بخشی از آن برای اقوام و فامیل در نظر گرفته می شود و هر خانواده به اندازه طعام یک روز خود از آن بر می دارد.
دید و بازدید آشنایان و دوستان و انجام صله رحم از بزرگ فامیل آغاز می شود و حال و هوای عید با فریادهای کودکان هنگام بازی در کوچه ها و خانه ها همه را به وجد می آورد.
نماینده مردم سیستان و بلوچستان در مجلس خبرگان رهبری در این باره گفت: عید سعید قربان حاصل ایثار و از خودگذشتگی، فداکاری و مردانگی در میدان آزمایش الهی است که ابراهیم جگر گوشه اش اسماعیل را برای تقدیم به معبود به قربانگاه می برد.
آیت الله عباسعلی سلیمانی بیان کرد: ملت ایران در طول سالهای انقلاب اسلامی اسماعیل هایشان را به قربانگاه برده و در راه معبود خویش با افتخار قربانی کرده اند.
وی افزود: ملتی که چنین روحیه ای دارد و در عرصه اقتصادی به اقتصاد مقاومتی روی می آورد و در میدان فداکاری و ایثار فرزندانش را به اقتدار و افتخار به قربانگاه می فرستد در مقابل هیچ قدرتی سر تعظیم فرود نمی آورد و استکبار و دیگر دشمنان اسلام توان مقابله با چنین ملتی را نخواهند داشت.
عید قربان در سیستان و بلوچستان جلوه و نمایی بسیار زیبا دارد که طراوت و همدلی را می توان به راحتی در این روز در بین اهل تشیع و تسنن مشاهده کرد و هر یک از اقوام بلوچ یا فارس آیین ها و رسوم مربوط به خود را دارند که البته بسیاری از آنها مشترک هستند.
ذبح قربانی شکرانه عید است
امام جمعه موقت اهل سنت زاهدان نیز در باره عید قربان گفت: ما در ایام خاصی قرار داریم؛ روزهای پیش از عید و روزهای پیش رو همه مبارک و ویژه هستند. عید سعید فطر در پایان رمضان قرار دارد و عید سعید قربان در پایان ایام حج واقع شده است؛ این ویژگی دو عید اسلامی است که در پایان عبادات قرار دارند و در این روزها بندگان خدا پاداش خود را از پروردگارشان دریافت می‌کنند.
مولوی عبدالغنی بدری افزود: هر عید شکرانه‌ای دارد؛ قبل از نماز عید فطر باید صدقه فطر پرداخت شود. بعد از نماز عید قربان حیوانی را به‌خاطر رضای الله متعال قربانی می‌کنیم. این دو عمل شکرانهٔ اعیاد ما هستند.
استاد تفسیر و حدیث حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ادامه داد: حج و قربانی عبادات مخصوص همین ایام و قربانی کردن فقط در همین ایام خاص دارای اجر و پاداش فراوان است. اما ذبح قربانی در سایر ایام چنین پاداش و فضیلتی ندارد. هر عبادت باید در زمان و مکان مخصوص آن به جای آورده شود. مثلا وقوف عرفه که رکن مهم حج است، باید در صحرای عرفات و روز نهم ذیالحجه انجام بگیرد. در غیر این ایام اگر کسی قصد وقوف کرد، چه بسا مرتکب بدعت شده است.
وی با اشاره به پیام عید قربان به مسلمانان خاطرنشان کرد: از بررسی مجموعه اعمال و عبادات، بویژه اعمال روز عید و مناسک حج، چنین برمی‌آید که اسلام به معنای اجرای احکام الهی طبق دستور پروردگار است. اسلام یعنی بدون چون‌وچرا سر تسلیم خم کردن در مقابل احکام الهی؛ الله تعالی در مورد حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) فرمود: «فلما أسلما…» یعنی در مقابل حکم خدا پدر و پسر تسلیم شدند.
مولوی بدری افزود: خلاصهٔ زندگی حضرت ابراهیم (ع) عبارت بود از فدا کردن جان و مال و فرزند؛ جان را برای آتش آماده کرد تا پرچم توحید بلند باشد، کل مال را برای مهمانانش که فرشته بودند آورد و فرزند را هم به حکم الهی برای قربانی کردن به زمین خواباند و خواست آن را ذبح کند که خداوند قوچی به او عطا کرد و قربانی‌اش را پذیرفت. آن حضرت بعد از این اعمال «خلیل‌الله» شد.
