در ویژه برنامههای سهشنبههای فرهنگی آستان قدس رضوی؛
قدیمیترین نسخه خطی«شیخ شهابالدین سهروردی» در موزه حرم مطهر رضوی رونمایی شد
در این مراسم که از ویژه برنامههای سهشنبههای فرهنگی آستان قدس رضوی است؛ محمد وفادار مرادی محقق و کارشناس نسخ خطی بیان کرد: در تاریخ علم شیخ شهابالدین سهروردی به دو نفر اطلاق میشود، اولین شیخ شهابالدین سهروردی، شیخ شهابالدین عمر بن محمد سهروردی است که صاحب تألیفات زیادی است، در سهرورد به دنیا آمد و در مصر اقامت کرد و سپس به بغداد رفت و در آنجا مورد توجه علمای عباسی بود.
محقق و کارشناس نسخ خطی افزود: در فقه و حديث با ابوالنجيب، شيخ عبدالقادر گيلانى، شيخ ابوالسعود بغدادى و شيخ ابومحمد عبدالله بصرى هم صحبت بوده است.
وی اظهار داشت: دومین شیخ شهابالدین سهروردی، شهابالدین یحیی بن حبش سهروردی مشهور به شیخ اشراق، مؤسس مکتب و حکمت اشراق است که در سال 549 هجری قمری در سهرورد از توابع زنجان به دنیا آمد.
وی با بیان اینکه هر دو به زبان فارسی و عربی شعر سرودهاند؛ افزود: کتاب "تاریخ الحکما" شمسالدین شهرورزی شاگرد شهابالدین یحیی بن حبش سهروردی که به فاصله 70 سال بعد از شیخ اشراق تألیف شده، بهترین و دقیقترین مرجع و منبع برای شرح حال شیخ یحیی بن حبش است.
وفادار افزود: برای شیخ اشراق اعتبارات خاصی، علمای آن زمان قائل بودند و با عباراتی چون شگفتیآفرین و آتشافروز یاد کردهاند.
وی بیان کرد: در زمان شروع تحصیل در کنار تحصیل آموزشهای مرتبط با قرائت و حفظ قران فراگرفت و برای فراگیری مقدمات فلسفه، اصول فقه و حکمت نزد مجدالدین جیلی، استاد فخر رازی به مراغه سفر کرد.
وی با بیان اینکه تحقیق و تلاشهای مداوم وی او را از مشاهیر و اکابر فلسفه و حکمای اسلامی عصر خویش کرد؛ گفت: وی در فقه، حدیث، علوم ادبی و عربی و دیگر علوم متداول عصر خود مهارتی بسزا داشت.
محقق و کارشناس نسخ خطی اظهار داشت: آثار زیادی از سهروردی به زبان فارسی و عربی در موضوعهای عرفان، فلسفه، حکمت، اخلاق و ادبیات وجود دارد، مهمترین اثر وی که نشان دهنده افکار و گرایشات فکری او است، کتاب " حکمت الاشراق" است.
وی در خصوص آثار شیخ اشراق گفت: تلویحات، مقاومات، مطارحات، بستان القلوب، آواز پر جبرئیل، پرتونامه، رساله الطیر، صفیر سیمرغ، لغت موران، المشارع و المطارحات، هیاکل النور، یزدان شناخت، لمحات و ... از آثار شهابالدین یحیی بن حبش است.
وی با بیان اینکه نخبه کشی در تاریخ مصادیق زیادی دارد و افرادی چون شمسالدین محمد مکی، قاضی شوشتری و ... در نتیجه حسادت عدهای کشته شدند؛ اظهار داشت: شیخ اشراق به دلیل توجه حاکمان بغداد مورد حسادت برخی قرار گرفت و در سن 38 سالگی و به تعبیری در 36 سالگی به شهادت رسید.
وفادار مرادی عنوان کرد: نسخههای خطی ایشان در کشورهای اروپایی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه ملی تهران و دیگر بلاد موجود است.
وی بیان کرد: آثار شیخ اشراق به دو بخش اصلی و عمده تقسیم شده است، کتابهایی که از زبان پرندگان نوشته شده است، شیخ اشراق در زبان رمز به زبان پرندگان، اندیشههای خود را آموزش میدهد و کتاب " آواز پر جبرئیل" که در مورد ادراکات و حواس پنجگانه ما است، کهنترین این نسخه که در کتابخانه ملی در تهران نگهداری میشود مربوط به سال 656 هجری قمری است.
وفادار مرادی بیان کرد: قدیمیترین نسخه خطی مرتبط با شهابالدین سهروردی کتاب " التنقیحات فی شرح التلویحات" اثر عزالدوله سعد بن منصور بن هیئه الله است که در سال 667 هجری قمری تألیف شده است؛ این کتاب شرح و توضیح نسخه " التلویحات" شیخ اشراق است.
وی با بیان اینکه 75 نسخه خطی از شیخ اشراق در مرکز نسخ خطی سازمان کتابخانهها، موزهها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری میشود؛ افزود: نسخ خطی چون مونس العشاق؛ حقیقت عشق، رساله الطیر، شرح حکمه الاشراق و التنقیحات فی شرح التلویحات؛ شرح التلویحات از جمله این نسخههای شیخ اشراق است که در موزه آستان قدس رضوی رونمایی میشود.
گام برداشتن در راستای ترویج فرهنگ رضوی
در ادامه علی سوزنچی کاشانی معاون امور موزههای آستان قدس رضوی؛ به اهداف برگزاری سهشنبههای فرهنگی اشاره کرد و افزود: با توجه به نقش گسترده و تأثیرگذاری فرهنگ در جامعه و اموری که موزهها میتوانند در زمینه فرهنگ داشته باشد سهشنبههای فرهنگی برگزار میشود.
معاون امور موزههای آستان قدس رضوی در ادامه بیان کرد: بنا بر تأکید تولیت آستان قدس رضوی حجتالاسلام مروی بر تنوع در کارهای فرهنگی، همچنین ایجاد خلاقیت و فعالیتهایی که موجب تأثیرگذاری در جامعه باشد سهشنبههای فرهنگی توانسته در این زمینه موفق عمل کند.
وی با بیان اینکه ذائقه مردم در امور فرهنگی تغییر کرده است؛ افزود: با برگزاری این برنامه که آثار و منابع ارزشمندی را معرفی میکند موجب نوع آوری و تغییر رویکرد در جهت معرفی آثار شده است.
وی اظهار داشت: در راستای ترویج معارف دینی و شعار دینی، تغییر رویکرد شی محور به سمت مفهوم محوری، تکریم واقفان و ناظران منابع آثار خطی و موزهای صورت گرفته است؛ همچنین برگزاری این برنامه موجب افزایش منابع اهدایی به سازمان، افزایش بازدیدکنندههای موزه، رشد کارهای پژوهشی ، افزایش تعاملات فرهنگی با سازمانهای مختلف در داخل و خارج کشور شده است.
سوزنچی کاشانی یکی از وظایف موزه آستان قدس رضوی را گام برداشتن در راستای ترویج فرهنگ رضوی و تأثیرگذاری این فرهنگ در زندگی مردم عنوان کرد.
گفتنی است؛ گنجینه نسخ خطی آستان قدس رضوی حدود ۷۵ نسخه خطی از آثار شیخ اشراق را به زبانهای عربی و فارسی در موضوعات عرفان، فلسفه، تصوف، حکمت، اخلاق و ادبیات در اختیار دارد و امروز چهار نسخه از این نسخ خطی رونمایی شد.