تاثیر مشورت درکاهش مشکلات سفرهای زیارتی

سید حسین میرپور – سرویس زیارت / در حدیثی به نقل از امام صادق علیه‌السلام آمده است که لقمان به پسرش گفت: هرگاه با گروهی هم‌سفر شدی، در کارهای خود و آنان، بسیار با آن‌ها مشورت کن و با لبخند با آنان برخورد کن و خنده‌رو باش و در زاد و توشه‌ای که همراه داری، نسبت به آن‌ها کریم و بخشنده باش،
هرگاه تو را دعوت کردند بپذیر و اگر از تو کمک خواستند آنان را یاری ده، بیشتر ساکت و خاموش باش
و فراوان نماز بخوان و در آنچه با خودداری، از مرکب و مال و توشه، بسیار بخشنده باش. هرگاه در امر حقی از تو شهادت خواستند، شهادت ده و هرگاه از تو مشورت خواستند، با دقت نظر به آنان پاسخ‌ده، و پیش از آن‌که درباره چیزی فکر کنی و چگونگی آن بر تو روشن شود، تصمیم نگیر و در مشورت دهی به دیگران با شتاب پاسخ نده، مگر آن‌که در حال برخاستن، نشستن، غذا خوردن و ... فکرت را در رابطه با آن امر به‌کاراندازی. همانا کسی که برای طرف مشورت خیرخواهی نکند، خداوند رأی و اندیشه او را می‌گیرد و لباس امانت را از او دور کند.
 
هرگاه دیدی همراهان تو حرکت می‌کنند، با آن‌ها حرکت کن و اگر دیدی کار می‌کنند تو هم با آنان
کارکن و اگر صدقه و یا وامی به کسی دادند، تو نیز به ایشان اعطا کن و از آن‌که از تو بزرگ‌تر است، حرف
شنوی داشته باش. هرگاه همراهانت تو را به چیزی فرمان دادند و از تو چیزی پرسیدند، به آن‌ها آری بگو و نگو خیر؛ زیرا نه گفتن عیب و نقص است.
هرگاه درراه سرگردان ماندید، از مرکب فرود آیید و آنگاه‌که تردید داشتید، بایستید و مشورت کنید
فرزندم هرگاه وقت نماز فرارسید، برای هیچ کاری نماز را به تأخیر می‌انداز، نماز را بخوان و خود را از این
دَیْنی که به عهده‌داری راحت کن، نماز را به جماعت بگزار، اگرچه بر سرنیزه باشد.
هرگاه خواستید جایی منزل کنید، در مکانی فرود آیید که خوش‌منظرتر و خاکش نرم‌تر و پر علف‌تر باشد.
آنگاه‌که فرود آمدی، پیش از آن‌که بنشینی، دو رکعت نماز بگزار و هرگاه نیاز به رفع حاجت داشتی از
آنجا فاصله بگیر و چون خواستی کوچ کنی دو رکعت نماز بگزار، و با زمینی که در آن فرود آمده بودی
وداع کن و بر آن سرزمین و مردم آنجا درود فرست؛ زیرا هر سرزمینی، ساکنانی از فرشتگان دارد.
اگر می‌توانی غذا نخور مگر آن‌که نخست بخشی از آن غذا را انفاق کرده باشی و تا زمانی که سوار بر
مرکبی، بر تو باد به تلاوت قرآن و تا زمانی که مشغول کاری هستی، بر تو باد به تسبیح خدا گفتن و هر
وقت کار خاصی نداری، به دعا کردن و راز و نیاز با خداوند مشغول باشید.
 راهنمای گمشدگان
امام صادق علیه‌السلام فرمود: اگر درراه گم شدی فریاد کن و بگو یَاصَالِحُ أَوْ یَا أَبَاصَالِحٍ أَرْشِدُونَا إِلَی الطَّرِیقِ یَرْحَمُکُمُ اللَّهُ ای صالح و ای اباصالح لطف و عنایت خداوند بر شما باد، ما را راهنمایی کنید. همچنین نقل‌شده که خداوند صالح را بر بیابان و حمزه را بر دریا گمارده است.
عبیدالله گوید: چنین مشکلی برای ما پیش آمد و ما در سفری راه را گم کردیم، برخی از همراهان از ما خواستند تا صدای خود را بلند کرده و این جمله را بگوییم، پس‌ازآنکه صدا زدیم، دو نفر به‌سوی ما آمده ما را راهنمایی کردند و گفتند: راه از سمت راست است یا آن‌که گفتند سمت چپ و ما در همان جهت حرکت کرده، راه را یافتیم.
او همچنین از قول پدرش نقل کرده که در بیابان راه را گم کردیم پس بلند صدا زدیم (یا صالح و یا
اباصالح) آنگاه ما را راهنمایی کردند. رفیق همراه ما گفت: صدای ضعیفی را شنیدم که می‌گفت: راه در سمت راست است و ما خیلی راه نرفته بودیم که به مسیر اصلی رسیدیم.
   
زینت تشیّع
زائران ایرانی، سفیران مذهب تشیع و انقلاب اسلامی در دیگر کشورها هستند و مسلمانان سایر بلاد، شیعه
بودن و ویژگی‌های تشیع را در رفتار و کردار ایرانیان می‌بینند، بنابراین باید به شکلی عمل کنند که باعث
زینت و افتخار پیشوایان خود باشند.
هشام کندی می‌گوید: از امام صادق علیه‌السلام شنیدم که فرمود: شمارا بر حذر می‌دارم از این‌که کاری انجام دهید که به خاطر آن، ما را سرزنش کنند؛ زیرا فرزندِ بد، با عمل خود پدر را بدنام می‌کند. شما برای آن‌کس که خود را به او بسته و از دیگران به خاطر او گسسته‌اید آبرو و زینت باشید، در میان عشایر آنان نماز بگزارید (یعنی در نماز جماعت آنان شرکت کنید) بیماران آن‌ها را عیادت کنید، در تشییع‌جنازه آنان حاضر شوید و مبادا آن‌ها در کار خیر بر شما سبقت‌گیرند، شما در انجام کارهای خیر از آن‌ها سزاوارترید.
معاویهٔ بن وهب گوید: خدمت امام صادق علیه‌السلام آمده، گفتم: ما (پیروان شما) باهم مذهبان خود و نیز مردم دیگری که با آنان معاشرت داریم، چگونه رفتار کنیم؟ حضرت در پاسخ فرمود: امانت آنان را به آن‌ها برگردانید، بیمارانشان را عیادت کنید و در تشییع‌جنازه‌های آنان حضور یابید.
همچنین معاویهٔ بن وهب در حدیث دیگری گفته است: از امام صادق علیه‌السلام پرسیدم، ما باهم مذهبان و نیز کسانی که هم‌مذهب ما نیستند چگونه رفتار کنیم؟ حضرت فرمود: به امامان خود که از آن‌ها پیروی می‌کنید بنگرید و هر کاری که آن‌ها می‌کنند، شما نیز انجام دهید. پس به خدا سوگند پیشوایان شما از بیماران آن‌ها عیادت می‌کنند، در تشییع‌جنازه‌های آنان حاضر می‌شوند و به سود و زیان آنان شهادت می‌دهند وامانت آنان را به آنان بازمی‌گردانند.
ابو اسامه، زید شحّام گوید: امام صادق علیه‌السلام به من فرمود: به هر یک از آنان که می‌بینی از من اطاعت کرده و به گفته من عمل می‌کند سلام برسان، من شمارا به تقوای خداوند و ورع در دین، کوشش و تلاش برای خدا و راست‌گویی وامانت داری و سجده‌های طولانی و نیکی به همسایه دعوت و سفارش می‌کنم.
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله مأمور به ابلاغ چنین برنامه‌هایی بوده و این‌ها را آورده است، بنابراین، امانت
هرکه به شما امانت سپرده را، به او بازگردانید، خواه خوش کردار بوده و یا بدکار، همانا رسول خدا صلی
الله علیه و آله پیوسته دستور می‌داد حتی نخ و سوزنی را هم اگر امانت سپرده‌اند، به صاحبش برگردانند.
امام سپس فرمودند: با عشایر آنان نماز بگزارید و در تشییع‌جنازه ایشان حاضر شوید، بیماران آن‌ها را
عیادت کنید، حقوق ایشان را بپردازید، پس هر مردی از شما اگر در دین خود ورع داشته باشد و راست
گوید وامانت را بپردازد و با مردم خوش‌رفتاری کند، گفته می‌شود این مرد جعفری است و این، موجب
خشنودی و شادی من می‌شود و گفته می‌شود: این تربیت جعفر بن محمد الصادق علیه‌السلام است.
به خدا سوگند، پدرم امام باقر علیه‌السلام برای من نقل کرد که مردی از شیعیان علی ابن ابیطالب علیه‌السلام، در میان قبیله‌ای زندگی می‌کرد که زینت آنان به شمار می‌آمد، او از همه امانت‌دارتر بود و حقوق را بیش از دیگران مراعات می‌کرد. از همه راست‌گوتر بود؛ به‌گونه‌ای که همگان وصایا و امانت‌های خود را به وی می‌سپردند، اگر از همه مردم آن قبیله می‌پرسیدی، می‌گفتند: چه کسی مثل فلانی است »؛ «مَنْ مِثْلُ فُلان یعنی او از همه ما امانت‌دارتر و راست‌گوتر است.
این‌گونه رفتار و عمل با مخالفان و خوش‌رفتاری و سلوک اسلامی با دیگر مسلمانان، موجب ایجاد جاذبه
برای تشیع بوده، آنان را به مذهب شیعه و اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام علاقه‌مند می‌کند. لذا
تمامی زائران، باید کاملاً مراقب رفتار و کردار خود باشند تا خشنودی امامان معصوم علیهم‌السلام را بر دیگر دستاوردهای این سفر معنوی بیفزایند.