۰
تاریخ انتشار
شنبه ۱۹ اسفند ۱۴۰۲ ساعت ۱۶:۱۳

گردهمآیی اهالی ادب و هنر به یاد «دُولتمند خالف»، چهره برگزیده فرهنگ رضوی

گردهمآیی اهالی ادب و هنر به یاد «دُولتمند خالف»، چهره برگزیده فرهنگ رضوی
به گزارش خبرگزاری رضوی، نشستی ادبی به منظور بزرگداشت هنرمند فقید تاجیکستانی و چهره برگزیده فرهنگ رضوی در بیستمین دوره جشنواره بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع)، مرحوم «دولتمند خالف» با حضور جمعی از اهالی ادب و هنر از کشورهای حوزه ایران فرهنگی شامگاه جمعه 18 اسفندماه در تهران برگزار شد.
 
در ابتدای این نشست علیرضا قزوه، شاعر و رئیس مرکز شعر و موسیقی سازمان صدا و سیما طی صحبتهایی عنوان داشت: بنده با مرحوم دولتمند خالف در حدود بیش از ۱۵ سال است که از نزدیک آشنایی داشتم و در این مدت به طور تقریبی در حدود سی چهل قطعه و تِرَک موسیقی با هم کار کردیم. بعضی از این ترک‌ها راجع به محرم است و بعضی دیگر هم مثل قطعه «قیامت در زمین کربلا شد» در رابطه با محرم در بین مردم عوام تاجیکستان است، بعضی از این آثار از شعرهای آقای محمد علی عجمی بوده، و بعضی دیگر مثل قصیده «های» از اشعار خود بنده بوده و این قطعات موسیقی هم اکنون به عنوان گنجینه ای در آرشیو صدا و سیما موجود می باشد.

علیرضا قزوه ادامه داد: آقای دولتمند خالف به حق یکی از بزرگان موسیقی تاجیکستان هست جایگاهی که اقای شجریان در موسیقی ایران دارد، چنین جایگاهی را هم دولتمند خالف در موسیقی تاجیکستان دارد، به خصوص در موسیقی فلک خوانی که یک نوع موسیقی پهلوانی است.  فلک خوانی گاهی فلک کوهی است که از یک کوه به کوه دیگر باید صدا برسه و با نوای «هی» شروع میشود، که باز هم در ترجیحات این نوع موسیقی کلمه «هی» تکرار میشود.
قزوه افزود : بنده حدود یک سال و نیم هست که از بیماری سرطان کبد مرحوم خالف خبر داشتم. در سفرهایی که به ایران می آمد یکی دوبار ما ایشان را برای درمان به بیمارستان بردیم که تشخیص پزشکان بر بیماری سرطان کبد بود. ولی خودش نمی دونست و ما هم به دولتمند نگفتیم اما به فرزندانش گفتیم و آنها خبر داشتند.
آخرین بار حدود یک ماه پیش بود تقریباً که زنگ زد و گفت که من برای ادامه درمانم ناچاریم به ایران یا روسیه سفر داشته باشم. من البته می دونستم که سرطان دولتمند خیلی پیشرفت کرده و تقریبا راه علاجی ندارد ولی ایشان به هر حال به روسیه رفتند و چند روز بعد به تاجیکستان آمدند و آنجا در خانه خودشان به رحمت خدا رفتند.

یادم هست در یک سفرش که به ایران آمده بود سرطانش اوج هم گرفته بود ، پیش دکتر هم که رفتیم سفارش دکتر این بود که باید استراحت کنند ولی دولتمند به خاطر اون تعهدی که داشت با وجود وخامت حالشون در استدیو حاضر شد و به اجرای برنامه پرداخت. در برنامه خندوانه و در برنامه های نوروزی تلویزیون هم شرکت کرد و همان آواز شش دانگ خودش را خوند و ما واقعا مانده بودیم که با این بیماری و با این احساس درد چگونه به اجرای برنامه می پردازد. استاد دولتمند زمان اجرای موسیقی فقط در فضای موسیقی غرق بود و انگار اصلاً متوجه امور دیگر نبود.
643059_389
رئیس مرکز شعر و موسیقی و سرود با تأکید بر اینکه مرحوم دولتمند با سفر به کشورهای مختلف جهان موسیقی فلک را به مردم دنیا معرفی کرد و خدمات این چهره برجسته موسیقی که از مردم شورآباد کولاب بود به شعر و موسیقی و حفظ نگهداشتن زبان فارسی در تاجیکستان، افغانستان، ازبکستان ، ایران وحتی در شبه قاره بسیار زیاد است، عنوان کرد: دولتمند خالف مردی بسیار مهربان و آدم بی ادعایی بود که بخشی از درآمدهای خودش را همواره به مردم نیازمند اختصاص می داد. از استاد خالف فرزندی به یادگار مانده است به نام «لابق شاه خالف» که زیبایی و شکوه و جلال صدای دولتمند را با خودش همراه دارد و لایق لیاقت این را دارد که یادگار بزرگ استاد دولتمند خالف و ادامه دهنده راه او باشد.

سید سلمان صفوی؛ پژوهشگر عرفان و فلسفه اسلامی و رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن دولتمند خالف را ستاره تابناک موسیقی تاجیکستان دانست و اظهار داشت: دولتمند خالف نقش بی نظیری در تداوم پیوند موسیقی و ادبیات عرفانی فارسی داشت. او موسیقی سنتی تاجیکی(فلک) را در دوره تجدد احیا کرد و آن را به شهرت جهانی رساند.
تصنیف های مرحوم استاد  دولتمند خالف حالت صوفیانه دارند و برخی از آنها بر اساس اشعار حضرت مولانا جلال الدین بلخی خراسانی تنظیم شده‌اند.
این فیلسوف نوصدرایی با بیان اینکه تجربه استاد خالف اثبات کرد موسیقی سنتی ایران بزرگ فرهنگی نقش مهمی در تثبیت هویت فرهنگی ما و مبارزه با تهاجم فرهنگ غربی دارد، عنوان کرد: استاد فقید دولتمند علاوه بر خواندن اشعار عرفانی از خوانندگان اشعار آیینی معاصر فارسی بود. دو اثر موسیقیایی او در سنت  تلفیق شعر آیینی فارسی و موسیقی سنتی، تصنیف «پناه» در مدح  امام رضا(ع)، و شعر زیبای استاد علیرضا قزوه «هنگام محرم شد»( گزیده قصیده‌ «انگشتری سوّم خاتم») در رثای حضرت سیدالشهادء(ع) می باشد، این دو اثر در ایران مورد استقبال بسیار  قرار گرفت.
۱۱_۵۴_۴۴_1328847
فقیر شخصا بارها تصنیف«هنگام محرّم شد» مشهور به «خون خدا» استاد خالف و دکتر قزوه را در لندن شنیده ام و با آن در عزای سالار شهیدان گریسته ام.
«هنگام محرّم شد و هنگام عزا، های/برخیز و بخوان مرثیت کرببلا، های»

رضا اسماعیلی شاعر و پژوهشگر ادبی کشورمان نیز اظهار کردند: دولتمند خالف، «فلک خوان» بزرگ تاجیکستان و از مفاخر موسیقی شرق و شعر پارسی، ردای خاکی را وانهاد و به دیار باقی شتافت. هنرمندی اصیل و مردمی با حنجره ای معنوی و لحن و لهجه ای آسمانی. چنان که خود در مصاحبه ای گفته بود: «بله من فلک سراییده‌ام،‌ همان دوبیتی‌های همراه با ایمان و معرفت که به زبان عشق دل ببندند و در موی انسانیت خاری نخلد».
مردم هنر دوست ایران دولتمند خالف را با آثار ماندگاری چون: «بهار آمد»، «شاه پناهم بده»، «دور مشو» و «حیلت رها کن عاشقا»‌ می شناسند. آثار موسیقایی فاخری که با صدای استاد دولتمند رنگ جاودانگی گرفته است.
IMG_۲۰۲۴۰۳۰۸_۲۲۰۹۵۶
اسماعیلی در انتها تصریح کرد: سخن گفتن از ظرایف و دقایق هنری و سبک موسیقایی استاد دولتمند را باید به بزرگان موسیقی واگذار کرد. این کمترین نیز صرفا به رسم ادب، و به منظور پاسداشت یاد و خاطره آن عزیز سفر کرده این چند سطر را قلمی کردم. در ستایش نام بلندی که به شعر و ادب پارسی عشق می ورزید و از حنجره اش، نسیم گلبوی «بوی جوی مولیان» می وزید.

عمر تیمور خواننده تاجیکستان دیگر سخنران این مراسم یادبود گفت: استاد دولتمند خالف باصدایی گیرا و دیاپازونی وسیع در موسیقی تاجیکستان جایگاه رفیعی دارند و خدمات  و تلاش های ارزنده و بسیاری برای موسیقی سنتی تاجیک و معرفی موسیقی محلی فلک در سطح جهانی انجام دادند .
جایگاه مرحوم دولتمند خال در سطح بین‌الملل به گونه‌ای بود که همیشه در فستیوال‌های بین‌المللی دعوت بودند و مشارکت جدی و غالبی داشتند.
1296118_orig (1)
 عمر تیمور تصریح کرد: مرحوم استاد دولتمند جوایز خیلی زیادی را هم در این سطح کسب کردند، و خصوصا با کشور همزبان و دوست ما ایران  همواره همکاری های فراوان و متعددی در مقوله موسیقی داشتند و سفرهای بسیاری به ایران داشتند.
سید مسعود علوی تبار، شاعر و تهیه کننده موسیقی اظهار نمود: دولتمند خالف به حق از ستارگان درخشان موسیقی مشرق زمین است که  با بهره گیری از اشعار عرفانی و ممتاز شاعران کلاسیک و متأخر پارسی زبان در تاجیکستان و ایران همانند مولانا،  سعدی، لایق شیر علی، علیرضا قزوه، گلرخسار، به خوبی توانسته است در گسترش و معرفی موسیقی اصیل تاجیکستان و شعر و ادب پارسی گام های بزرگی را در سطح بین الملل بردارد.
علوی تبار تصریح کرد: به گفته خود مرحوم دولتمند خالف  تصنیف «دور مشو، دور مشو» با شعری از مولانا، سمبل و شناسنامه ی سبک موسیقی  او که معروف به سبک فلک خوانی است محسوب می شود. آخرین آلبومی را که روانشاد استاد دولتمند خالف در ایران ارائه کرد آلبوم «جان شیدا» با اشعاری از لایق شیرعلی، گلرخسار، و صفر محمد ایوبی بود که در تیر ماه ۱۴۰۱ در سالن کوثر صدا و سیما با حضور جمعی از اهالی شعر و موسبقی از آن رونمایی شد.
IMG_20240309_120111
این فلک خوان نامی و برجسته ی تاجیکستان سرانجام در شامگاه ۲۹ بهمن ماه ۱۴۰۲ به رحمت خدا رفت و پیکر او در ظهر ۳۰ بهمن ماه در قبرستان لوچاب شهر دوشنبه و در یک روز برفی به خاک سپرده شد

شاه منصور شاه میرزا شاعر تاجیکستانی بیان کرد: دولتمند خالف از چهره های سرشناس موسیقی در تاجیکستان بود. نقش او در رشد و معرفی فلک، موسیقی سنتی تاجیکی برجسته است و با تلاش های او این موسیقی در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسید. دولتمند فلک را در خارج از تاجیکستان نیز به نحو احسن معرفی نمود و جوایز ارزنده ای را کسب نمود. او شاگردان زیادی را تربیت و به کمال رساند که اکثر آنها امروز به مرتبه استادی رسیده اند. او برنده جایزه دولتی رودکی در رشته هنر در تاجیکستان بود.
-9223372036854775808_-210606
وی ادامه داد: دولتمند در انتخاب شعر و ترانه نهایت ذوق و سلیقه را به خرج می داد و بیشتر اشعارش از آثار بزرگان ادب فارسی تاجیکی، از جمله مولانا، حافظ، صائب، لایق شیرعلی، گلرخسار، علی رضا قزوه ... برگرفته شده اند. خود او این موضوع را بارها تاکید نموده بود و می گفت باید این دردانه ها وارد موسیقی شوند و بداین وسیله به بطن جامعه راه پیدا کنند. او در این عرصه موفق بود و توانست غزل های زیاد این بزرگان را در قلب های مردم خاص و عام جای دهد.
---
حسین کشتکار خواننده بوشهری گفت: زنده نام استاد خالف، صدایی منحصر به فرد و بسیار محزون با تحریرهایی بسیار زیبا و مختص صدای مخملی خودش داشت که بدلیل لهجه زیبا و سبک کاری که در تاجیکستان متداول است در هنگام اجرا و خواندن خیلی مناسب و بجا استفاده میکرده و رنگ و طنینی زیبا به کارش میداد.
1709972835211
این خواننده و مرثیه خوان بوشهری در ادامه تصریح کرد:  زنده نام خالف از بزرگان شرق در موسیقی است و در مرثیه سرایی میتوان گفت مؤذن زاده  تاجیکستان بود .چرا که همانطور که زینب زینب زندنام استاد همیشه زنده ایران مؤذن زاده تا ابد همراه دوستداران اهلبیت(ع) است . تصنیف «شاه پناهم بده » استاد خالف هم همگام با قلب دوستداران اهلبیت تا گنبد طلای امام غریب همراه زائران است که شاه پناهم بده
---
در برنامه ادبی «فلک خوان» که با بداهه نویسی اساتید خوشنویسی ایران و هند نظیر محسن شعبانی، مسعود ربانی و محمد آرمان حبیب همراه بود سه تصنیف از مرحوم دولتمند خالف با غزلیات علیرضا قزوه با نام های « لیلی گذشت و مجنون حالی خراب دارد» ، «ای نگاهت از شب ِ باغ ِ نظر، شیرازتر»، «دلم را چون اناری کاش یک شب دانه می کردم» رونمایی شد.
شاعران و هنرمندانی نظیر علیرضا قزوه، سید سلمان صفوی، رضا اسماعیلی،  قنبری، عمر تبمور،  سید مسعود علوی تبار، شاه منصور شاه میرزا، حسین کشتکار، علیرضا حکمتی، سید حکیم بینش، احمد رفیعی وردنجانی، شعبان کرمدخت، سید مهدی بنی هاشمی، رسول شریفی،  نغمه مستشار نظامی، فرزانه قربانی، فاطمه ناظری، فاطمه نانی زاد، مریم فروزان کیا، خدیجه دیلمی، زهره یوسفی، مهسا ایمانی، سارا رمضانی، زیبا جواهریان،  فاطمه سادات طباطبایی، کبری قالینی نژاد، صبا فیروزی، شهلا کلبعلی در این محفل یادبود  حضور داشتند.
https://www.razavi.news/vdccp4qss2bqso8.ala2.html
razavi.news/vdccp4qss2bqso8.ala2.html
کد مطلب ۱۱۸۹۵۱
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما