حجت الاسلام «علی سَرلَک» در گفتگو با رضوی:
آرامش و خلوت زائران در حرم نباید با سخنرانی‌ها و تکثر برنامه‌ها مخدوش شود
حجت الاسلام «علی سرلک» پژوهشگر حوزه دین و خانواده و فعال رسانه در گفتگو با خبرگزاری رضوی، در پاسخ به این سؤال که امام رضا(ع)، حرم و زیارت به مثابه یک منبع برای هنر دینی، چه ظرفیت های مغفول مانده‌ای از نگاه شما برای پردازش دارد؟ به اهمیت و لزوم حفظ فضای روحانی و معنوی حرم مطهر رضوی برای نجوا و دعاء و خلوت زائران اشاره کرد.
وی با تأکید بر اهمیت رعایت ابهام، سکوت و حال و هوای عرفانی حرم برای ارتباط خالصانه و بدور از همهمه زائران، به تعدد پخش سخنرانی‌ها در این مکان اشاره کرد و ابراز داشت: شاید یکی از اشتباهات آستان قدس این است که این مهم را از حرم گرفته و حال و هوای سکوت و ابهام آن را با تعدد سخنرانی‌هایی که از بلندگوها پخش می‌شوند تحت الشعاع قرار داده است.
سرلک متذکر شد: تعداد زیاد سخنرانان و وسعت سخنرانی های حرم درست نیست؛ گاهی استثنایی برای ایام خاص وجود دارد اما در باقی روزها این مکان مقدس باید در ابهام و رازآمیزی و خلوت خود باقی بماند که این مهم به ایجاد رابطه روحانی و معنوی زائران با محیط خیلی کمک می‌کند.
وی با بیان اینکه ماهیت وجودی دالان‌های گوهرشاد برای این است که باید از یک محدودیتی به بی کرانگی راه پیدا کنید گفت: قصه آئینه کاری‌ها نیز این است که خودت را در حرم شکسته و بهم ریخته ببینی. پس هنر در ابهام است که زیبایی می‌آفریند.
سرلک عنوان داشت: در مأمنی معنوی چون حرم نباید اولویت به انباشتگی و کثرت داده شود چون وقتی به انباشتگی و کثرت و کمیت اصالت داده بشود این درنگ‌ها، دریافت‌ها و شهودهای عرفانی به حداقل خواهد رسید.
این پژوهشگر حوزه دین و خانواده ابراز داشت: بنظرم باید هر سخنرانی که در رواق یا محفل خاصی از حرم برگزار می‌شود در همان محدوده نیز شنیده شود و صدای آن به حیاط های مجاور نرود.
وی یادآور شد: در همین راستا من یک زمانی که میخواستم در رواق امام خمینی (ره) سخنرانی داشته باشم گفتم بلندگوهای بیرون از رواق را خاموش کنند چون بنظرم مخاطب بیرون انتخاب نکرده که سخنان مرا بشنود و ضرورتی به ایجاد صدا و همهمه در بیرون از رواق نیست.
سرلک با بیان اینکه در آستان قدس رضوی در بحث هنر بنظرم مقداری داستان ترویجی دیده می‌شود، تصریح کرد: این در حالی است که در این مکان نباید ترویجی دیده شود و تعداد و تکثر اهمیت داشته باشد که مثلا فلان عدد سخنرانی شرکت کردند یا فلان تعداد سخنرانی انجام شده است.
وی در همین زمینه خاطرنشان کرد: بنظر من حتی، نقوش متراکم و متعدد در این مکان هم صلاح نبود؛ اینکه هر سقفی یک طرحی دارد واقعا باید اینگونه باشد؟
وی تأکید کرد: باید بررسی کرد که آیا این تعدد و تکثر با محیطی که زائران باید در آن به نجوا، مناجات سکوت و خلوت برسند، همخوانی دارد؟
این پژوهشگر حوزه دین و رسانه با بیان اینکه طرح این موضوع از دیدگاه من کاملا شخصی است، گفت: برداشت من این است که آن ابهام و قدسیت حرم و پرده نشینی آن به واسطه این همه هیاهو و سخنرانی هایی که صدایشان در هم تلاقی دارد، کم شده است.
سرلک با بیان اینکه بنظرم حرم خیلی نباید شاهد بازاری باشد بلکه باید پرده نشین باشد یادآور شد خود من جزو سخنرانان حرم هستم اما بنظرم تعداد زیاد سخنرانی‌ها که هر لحظه و هر ساعت از بلندگوهای روشن پخش می‌شود و با هم تلاقی دارد، درست نیست چون این حجم صداهای بلند آن ابهام روحانی را از حرم می‌گیرد.
این پژوهشگر حوزه دین، رسانه و خانواده در بخش دیگری از سخنانش گریزی بر هنر موجود در حرم زد و با بیان اینکه هنر خیلی دقیق است، گفت: هنر موفق هنری است که بتواند از یک سرشاری و رشیدی برخوردار بوده و بتواند امکان انتخاب مخاطب را قوی کند و در مرحله بعد انتخاب بهترین را جذاب کند.
وی همچنین با تاکید بر اهمیت بینش افزایی هنرمند نسبت به خلق اثر تأثیرگذار نیز اظهار داشت: در وهله نخست هنرمند باید دریافت و تولیدی داشته باشد بنحوی که انگار به همه گزینه‌های ممکن ولو اجمالی تسلط دارد اما به یک رسش و بلوغی دست پیدا کند که چگالی اراده و اختیار را نیز ارتقاء دهد.
حجت الاسلام سرلک خاطرنشان کرد: هنر باید به نحوی صورت گیرد که حال جامعه را خوب کند چون در عین حالی که "یتبعون احسَنَ" را شکل می‌دهد، زمینه "یَستَمعونَ القول" را نیز فراهم آورد.
این کارشناس حوزه دین و فعال رسانه با بیان اینکه هنرمند از یک جایی به بعد، سطحی به مخاطب می‌دهد تصریح کرد: بعد از این مرحله نیز سلیقه و ذائقه‌ای به مخاطب می‌دهد که بهترین را انتخاب کند لذا بايد در هنر یک ابهامی وجود داشته باشد.
سرلک با بیان اینکه هنر کاری می‌کند که مخاطب، به طور غیرمستقیم به جمع‌بندی برسد، عنوان داشت: این روند به آن دلیل است که یک اتفاق انفسی در هنر شکل می‌گیرد تا مخاطبش حس کند، خودش این مفهوم را شهود کرده است.
سرلک با بیان اینکه جای تأسف دارد که ما بجای استفاده کننده از هنر، تنها مصرف کننده آن هستیم برای این دو مفهوم تفاوت ویژه‌ای قائل شد و تأکید کرد: وجود کثرت و این کمیت تا حد زیادی مانع کیفیت اثرگذاری می‌شود مانند همین گوشی‌های موبایل که همه امکان عکاسي دارند و گالری را مملو از عکس‌هایی کرده اند که هیچ وقت مرور نمی‌شوند و کارکرد هنر عکاسی را به حاشیه برده‌اند.
این پژوهشگر دینی به تجربه حضورش در موزه‌ای در مسکو اشاره و خاطرنشان کرد: زبان هنر در تابلوها و آثار نقاشی آن موزه حیرت انگیز بود که علت آن همان ابهامی است که مخاطب را وارد به کشف و شهود معنای واقعی اثر می‌کند.
سرلک با بیان اینکه هنر باید اراده و انتخاب گری را به مخاطب منتقل تصریح کرد: در آستان قدس چون خیلی انبوه و فراوانی داده وجود دارد، مخاطب بیش از آنی که فعال باشد، منفعل است که این یک نقص بوده و نباید اینگونه باشد لذا به این بعد باید بیشتر توجه شود.
وی اهمیت فضای معنوی و هنری حرم را برای القای حس امنیت و آرامش به زائران دارای جایگاه ویژه ای قلمداد کرد که در سایه سکوت و ابهام تجلی بیشتری به خود می‌گیرد.
سرلک ابراز داشت: بر همین اساس در بیشتر ایام باید این ابهام و سکوت معنوی در حرم رعایت شود تا ارتباط معنوی و دلی زائر با این بارگاه ملکوتی بیشتر شده و حس آرامش بیشتری نصیبش شود.
وی با تأکید بر اهمیت رعایت ابهام، سکوت و حال و هوای عرفانی حرم برای ارتباط خالصانه و بدور از همهمه زائران، به تعدد پخش سخنرانی‌ها در این مکان اشاره کرد و ابراز داشت: شاید یکی از اشتباهات آستان قدس این است که این مهم را از حرم گرفته و حال و هوای سکوت و ابهام آن را با تعدد سخنرانی‌هایی که از بلندگوها پخش می‌شوند تحت الشعاع قرار داده است.
سرلک متذکر شد: تعداد زیاد سخنرانان و وسعت سخنرانی های حرم درست نیست؛ گاهی استثنایی برای ایام خاص وجود دارد اما در باقی روزها این مکان مقدس باید در ابهام و رازآمیزی و خلوت خود باقی بماند که این مهم به ایجاد رابطه روحانی و معنوی زائران با محیط خیلی کمک می‌کند.
وی با بیان اینکه ماهیت وجودی دالان‌های گوهرشاد برای این است که باید از یک محدودیتی به بی کرانگی راه پیدا کنید گفت: قصه آئینه کاری‌ها نیز این است که خودت را در حرم شکسته و بهم ریخته ببینی. پس هنر در ابهام است که زیبایی می‌آفریند.
سرلک عنوان داشت: در مأمنی معنوی چون حرم نباید اولویت به انباشتگی و کثرت داده شود چون وقتی به انباشتگی و کثرت و کمیت اصالت داده بشود این درنگ‌ها، دریافت‌ها و شهودهای عرفانی به حداقل خواهد رسید.
این پژوهشگر حوزه دین و خانواده ابراز داشت: بنظرم باید هر سخنرانی که در رواق یا محفل خاصی از حرم برگزار می‌شود در همان محدوده نیز شنیده شود و صدای آن به حیاط های مجاور نرود.
وی یادآور شد: در همین راستا من یک زمانی که میخواستم در رواق امام خمینی (ره) سخنرانی داشته باشم گفتم بلندگوهای بیرون از رواق را خاموش کنند چون بنظرم مخاطب بیرون انتخاب نکرده که سخنان مرا بشنود و ضرورتی به ایجاد صدا و همهمه در بیرون از رواق نیست.
سرلک با بیان اینکه در آستان قدس رضوی در بحث هنر بنظرم مقداری داستان ترویجی دیده می‌شود، تصریح کرد: این در حالی است که در این مکان نباید ترویجی دیده شود و تعداد و تکثر اهمیت داشته باشد که مثلا فلان عدد سخنرانی شرکت کردند یا فلان تعداد سخنرانی انجام شده است.
وی در همین زمینه خاطرنشان کرد: بنظر من حتی، نقوش متراکم و متعدد در این مکان هم صلاح نبود؛ اینکه هر سقفی یک طرحی دارد واقعا باید اینگونه باشد؟
وی تأکید کرد: باید بررسی کرد که آیا این تعدد و تکثر با محیطی که زائران باید در آن به نجوا، مناجات سکوت و خلوت برسند، همخوانی دارد؟
این پژوهشگر حوزه دین و رسانه با بیان اینکه طرح این موضوع از دیدگاه من کاملا شخصی است، گفت: برداشت من این است که آن ابهام و قدسیت حرم و پرده نشینی آن به واسطه این همه هیاهو و سخنرانی هایی که صدایشان در هم تلاقی دارد، کم شده است.
سرلک با بیان اینکه بنظرم حرم خیلی نباید شاهد بازاری باشد بلکه باید پرده نشین باشد یادآور شد خود من جزو سخنرانان حرم هستم اما بنظرم تعداد زیاد سخنرانی‌ها که هر لحظه و هر ساعت از بلندگوهای روشن پخش می‌شود و با هم تلاقی دارد، درست نیست چون این حجم صداهای بلند آن ابهام روحانی را از حرم می‌گیرد.
این پژوهشگر حوزه دین، رسانه و خانواده در بخش دیگری از سخنانش گریزی بر هنر موجود در حرم زد و با بیان اینکه هنر خیلی دقیق است، گفت: هنر موفق هنری است که بتواند از یک سرشاری و رشیدی برخوردار بوده و بتواند امکان انتخاب مخاطب را قوی کند و در مرحله بعد انتخاب بهترین را جذاب کند.
وی همچنین با تاکید بر اهمیت بینش افزایی هنرمند نسبت به خلق اثر تأثیرگذار نیز اظهار داشت: در وهله نخست هنرمند باید دریافت و تولیدی داشته باشد بنحوی که انگار به همه گزینه‌های ممکن ولو اجمالی تسلط دارد اما به یک رسش و بلوغی دست پیدا کند که چگالی اراده و اختیار را نیز ارتقاء دهد.
حجت الاسلام سرلک خاطرنشان کرد: هنر باید به نحوی صورت گیرد که حال جامعه را خوب کند چون در عین حالی که "یتبعون احسَنَ" را شکل می‌دهد، زمینه "یَستَمعونَ القول" را نیز فراهم آورد.
این کارشناس حوزه دین و فعال رسانه با بیان اینکه هنرمند از یک جایی به بعد، سطحی به مخاطب می‌دهد تصریح کرد: بعد از این مرحله نیز سلیقه و ذائقه‌ای به مخاطب می‌دهد که بهترین را انتخاب کند لذا بايد در هنر یک ابهامی وجود داشته باشد.
سرلک با بیان اینکه هنر کاری می‌کند که مخاطب، به طور غیرمستقیم به جمع‌بندی برسد، عنوان داشت: این روند به آن دلیل است که یک اتفاق انفسی در هنر شکل می‌گیرد تا مخاطبش حس کند، خودش این مفهوم را شهود کرده است.
سرلک با بیان اینکه جای تأسف دارد که ما بجای استفاده کننده از هنر، تنها مصرف کننده آن هستیم برای این دو مفهوم تفاوت ویژه‌ای قائل شد و تأکید کرد: وجود کثرت و این کمیت تا حد زیادی مانع کیفیت اثرگذاری می‌شود مانند همین گوشی‌های موبایل که همه امکان عکاسي دارند و گالری را مملو از عکس‌هایی کرده اند که هیچ وقت مرور نمی‌شوند و کارکرد هنر عکاسی را به حاشیه برده‌اند.
این پژوهشگر دینی به تجربه حضورش در موزه‌ای در مسکو اشاره و خاطرنشان کرد: زبان هنر در تابلوها و آثار نقاشی آن موزه حیرت انگیز بود که علت آن همان ابهامی است که مخاطب را وارد به کشف و شهود معنای واقعی اثر می‌کند.
سرلک با بیان اینکه هنر باید اراده و انتخاب گری را به مخاطب منتقل تصریح کرد: در آستان قدس چون خیلی انبوه و فراوانی داده وجود دارد، مخاطب بیش از آنی که فعال باشد، منفعل است که این یک نقص بوده و نباید اینگونه باشد لذا به این بعد باید بیشتر توجه شود.
وی اهمیت فضای معنوی و هنری حرم را برای القای حس امنیت و آرامش به زائران دارای جایگاه ویژه ای قلمداد کرد که در سایه سکوت و ابهام تجلی بیشتری به خود می‌گیرد.
سرلک ابراز داشت: بر همین اساس در بیشتر ایام باید این ابهام و سکوت معنوی در حرم رعایت شود تا ارتباط معنوی و دلی زائر با این بارگاه ملکوتی بیشتر شده و حس آرامش بیشتری نصیبش شود.
