برگزاری روضه در دوران امام رضا(ع) چگونه شکل گرفت؟
به گزارش خبرگزاری رضوی حجت الاسلام سیدمحمدصادق کاظمی در نشست تخصصی هیأت و سیاست در بستر تاریخ گفت: کارکرد سیاسی هیأت در دوران امام رضا (ع) به خوبی خود را نشان می‌دهد و می‌توان این دوران را مرحله بعدی شکل‌گیری هیأت دانست. وجه تمایز دوره امام رضا (ع) به واسطه روضه، مهم ترین نکات سیاسی را به صورت صریح بیان نموده و به نوعی، خفقان حاکم تا آن زمان را شکستند. دعبل خزاعی نزد آن حضرت آمده و شعری را به صورت عمومی خواند که محتوای روضه داشت اما در ضمن این شعر حزن انگیز، صریح‌ترین انتقادات را نسبت به اصحاب سقیفه و جریان خلافت بیان کرد و در انتها، از امام رضا هدیه و صله دریافت کرد و توسط آن حضرت، تشویق شد. این در حالی است که چه بسا امام رضا (ع) در شرایطی غیر از روضه و مجلس عزاداری، نمی‌توانستند از ظلم سقیفه بگویند.
هیأت همواره بستری برای فعالیت‌های مهم انقلابی بوده است
این کارشناس مذهبی افزود: هیأت در طول تاریخ سیاسی نشد، بلکه از ابتدا توسط ائمه اطهار (ع) سیاسی تأسیس شد و در واقع، آن حضرات دشوارترین و حساس‌ترین مسائل سیاسی را در روضه بیان می‌فرمودند. به تعبیر امروزی، یک آمیختگی بین هنر و رسانه بود که اولاً به دل می‌نشست و ثانیاً، چندان توسط دشمنان اهل بیت (ع) قابل رهگیری سیاسی نبود اما چنانچه بخواهیم نسبت هیأت و سیاست را در تاریخ معاصر بررسی کنیم، باید بگوییم هیأت همواره بستری برای فعالیت‌های مهم انقلابی محسوب شده است. لذا در طول تاریخ، هرگاه شیعه حکومت را به دست گرفته است، روضه قوت گرفته و هرگاه غیرشیعه حکومت یافته است، روضه یکی از محل‌های جدی دعوا بوده است!
سه کارکرد اصلی هیأت در عرصه سیاسی
وی با اشاره به سه کارکرد اصلی هیات در عرصه سیاسی شامل فعالیت‌های سیاسی، محلی برای برگزاری منظم تجمعات سیاسی و استمرار انتقال شفاهی اعتقادات و فرهنگ سیاسی گفت: چه در مشروطه و چه در زمان انقلاب اسلامی، هر موقع می‌خواستند تجمعی را رقم بزنند، از خاصیت تهییج عواطف در هیأت و مجالس روضه استفاده می‌کردند. همچنین، هیأت بستری فراهم می‌سازد تا بتوان به طور منظم، افراد را گرد هم آورد.
حجت الاسلام کاظمی افزود: به همین دلیل است که امام معصوم فرمود «مَنْ بَکَی وَ أَبْکَی» کسی که بگرید و بگریاند. بنابراین اهل بیت (ع)، روضه را از ابتدا دسته جمعی تاسیس کردند در صورتی که یک جریان سیاسی مگر چند مرتبه می‌تواند افراد را جمع کند و در هر مرتبه، چند نفر را گرد هم می‌آورد؟ اما درباره کارکرد سوم باید گفت هیأت‌ها و روضه‌ها می‌توانند نوعی پیوستگی بین نسلی ایجاد کنند و همین استمرار انتقال مفاهیم، ارزش‌ها و باورهاست که می‌تواند مکتب بسازد. دلیل حفظ مکتب تشیع در طول تاریخ، پیوستگی نسلی آن است که در روضه‌ها شکل گرفته است.
وی افزود: در انقلاب اسلامی نیز، نقش آفرینی سیاسی هیأت و آیین های مذهبی، کاملاً مشهود است. امام خمینی (ره) دستور داده بودند به صورت ثابت و هفتگی، روضه‌ها بر قرار شود و محرم و فاطمیه نیز اوج اثرگذاری سیاسی بود؛ لذا ساواک هم بسیار به این مسئله حساسیت نشان می‌داد.
هیأت همواره بستری برای فعالیت‌های مهم انقلابی بوده است
این کارشناس مذهبی افزود: هیأت در طول تاریخ سیاسی نشد، بلکه از ابتدا توسط ائمه اطهار (ع) سیاسی تأسیس شد و در واقع، آن حضرات دشوارترین و حساس‌ترین مسائل سیاسی را در روضه بیان می‌فرمودند. به تعبیر امروزی، یک آمیختگی بین هنر و رسانه بود که اولاً به دل می‌نشست و ثانیاً، چندان توسط دشمنان اهل بیت (ع) قابل رهگیری سیاسی نبود اما چنانچه بخواهیم نسبت هیأت و سیاست را در تاریخ معاصر بررسی کنیم، باید بگوییم هیأت همواره بستری برای فعالیت‌های مهم انقلابی محسوب شده است. لذا در طول تاریخ، هرگاه شیعه حکومت را به دست گرفته است، روضه قوت گرفته و هرگاه غیرشیعه حکومت یافته است، روضه یکی از محل‌های جدی دعوا بوده است!
سه کارکرد اصلی هیأت در عرصه سیاسی
وی با اشاره به سه کارکرد اصلی هیات در عرصه سیاسی شامل فعالیت‌های سیاسی، محلی برای برگزاری منظم تجمعات سیاسی و استمرار انتقال شفاهی اعتقادات و فرهنگ سیاسی گفت: چه در مشروطه و چه در زمان انقلاب اسلامی، هر موقع می‌خواستند تجمعی را رقم بزنند، از خاصیت تهییج عواطف در هیأت و مجالس روضه استفاده می‌کردند. همچنین، هیأت بستری فراهم می‌سازد تا بتوان به طور منظم، افراد را گرد هم آورد.
حجت الاسلام کاظمی افزود: به همین دلیل است که امام معصوم فرمود «مَنْ بَکَی وَ أَبْکَی» کسی که بگرید و بگریاند. بنابراین اهل بیت (ع)، روضه را از ابتدا دسته جمعی تاسیس کردند در صورتی که یک جریان سیاسی مگر چند مرتبه می‌تواند افراد را جمع کند و در هر مرتبه، چند نفر را گرد هم می‌آورد؟ اما درباره کارکرد سوم باید گفت هیأت‌ها و روضه‌ها می‌توانند نوعی پیوستگی بین نسلی ایجاد کنند و همین استمرار انتقال مفاهیم، ارزش‌ها و باورهاست که می‌تواند مکتب بسازد. دلیل حفظ مکتب تشیع در طول تاریخ، پیوستگی نسلی آن است که در روضه‌ها شکل گرفته است.
وی افزود: در انقلاب اسلامی نیز، نقش آفرینی سیاسی هیأت و آیین های مذهبی، کاملاً مشهود است. امام خمینی (ره) دستور داده بودند به صورت ثابت و هفتگی، روضه‌ها بر قرار شود و محرم و فاطمیه نیز اوج اثرگذاری سیاسی بود؛ لذا ساواک هم بسیار به این مسئله حساسیت نشان می‌داد.
