افراط گرایان تکفیری در پاکستان و منطقه، شیعیان را عامل شکست های خود می دانند

خبرگزاری رضوی- ساحل عباسی؛ حمله به نمازگزاران پاکستانی در شهر پیشاور و شهادت حدود شصت تن از انسان ها یکی از مهم ترین رویدادهای هفته گذشته در جهان اسلام و تشیع بود که تا حدود زیادی تحت تأثیر جنگ اوکراین قرار گرفت. امنیت شیعیان در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا در خارج از ایران اسلامی همواره با چالش های زیادی همراه است و شاید هیچ مذهبی در میان مذاهب اسلامی با این حجم از تهدیدات مواجه نباشد. در این رابطه با آقای پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل پاکستان و شبه قاره گفتگو کرده ایم.
 
بعد از دوره ای از کاهش ظاهری حملات و فشارها بر شیعیان در پاکستان و انتظار بروز ناامنی ها در افغانستان، دوباره شاهد یک اقدام تروریستی با حجم بالایی از قربانیان در پیشاور هستیم. دلیل این اتفاق چیست؟
حمله به شیعیان پاکستان به دو دلیل اتفاق افتاده است. اول اینکه داعش در استراتژی کلی خود ضد شیعه است و با دیدگاه افراطی که دارد احساس می کنند شیعیان پاکستان و افغانستان مثل سراسر دنیا ضد خط و مشی داعش هستند، بنابراین در مناطقی مثل پیشاور که قبیله نشین است و سابقه عملیات هایی بر ضد شیعیان را هم دارد، زمینه برای اعمال چنین جنایت هایی فراهم است.
مسئله دوم اختلاف بین جریان های رادیکال اسلامی با دولت آقای عمران خان در پاکستان است بخصوص بعد از شکست مذاکراتی که بین طالبان و دولت آقای عمران خان صورت گرفت. درست است که داعش مسئول این نوع از عملیات ها شناخته یا معرفی می شود اما شکست مذاکرات جریان رادیکال و افراط گرای اسلامی با دولت مرکزی اسلام آباد که احتمالا در عملیات نظامی نقش دارد و اطلاعات را به نیروهای داعش می دهد، در واقعه مسجد پیشاور بی تأثیر نیست چرا که تلاش می کنند نشان دهند پاکستان امن نیست؛ از این رو با همراهی تحریک(جنبش) طالبان از این زاویه و به لحاظ تبلیغاتی سعی می کنند دستاوردهایی برای خود کسب کنند.
نکته سوم این است که اساسا داعشی که در منطقه خاورمیانه شکست خورد و نیروهایش از منطقه خارج شدند؛ بخش قومی نیروهای آسیای مرکزی و پاکستانی ها و بنگلادشی ها به مناطق دیگر یا کشورهای خود بازگشته اند. بخش عربی به سومالی، لیبی، یمن و برخی بخش های کشورهای عربی رفته اند اما احساس می کنند علت شکست دولت داعش و از دست دادن سرزمین هایی که تصرف کرده بودند، شیعیان هستند. به هر حال این موضوع با توجه به حرکت ایران در سازماندهی فاطمیون و زینبیون، در خط و مشی های کلی ضد شیعی که داعش برای خود طراحی کرده، بی تأثیر نیست.
 
دولت پاکستان و حکومت طالبان افغانستان، مدعی هستند جریان طالبان پاکستان مستقل از آنها عمل می کند آیا این حرف درست است؛ طالبان پاکستان و افغانستان از هم متفاوت هستند؟
خیر، چرا که این گروه به لحاظ ایدئولوژی کاملا با هم هماهنگ هستند. به لحاظ قومی بخش اصلی طالبان پاکستانی، پشتون هستند و طالبان افغانستان هم پشتون هستند. البته در طالبان پاکستان پنجابی ها هم بخش مهمی از طالبان این کشور بخصوص در سطح بالای نظامی را تشکیل می دهند.
واقعیت این است که به لحاظ ایدئولوژی، طالبان افغانستان و پاکستان یکسان هستند و هم به لحاظ قومی وابسته به قبایل پشتون می باشند و با هماهنگی در پشت پرده از هم تأثیر می پذیرند. طالبان افغانستانی وقتی می گوید طالب پاکستان نیروی مستقلی هستند می خواهد به پاکستانی ها پیام بدهد که ما با آنها کار نمی کنیم ما با شما که دولت رسمی پاکستان هستید کار می کنیم و آنها با ما ارتباطی ندارند. اما واقعیت این است که رفت و آمدها در منطقه قبایلی پاکستان است و مناطق قبایلی شرق و جنوب افغانستان که در آنجا رفت و آمدهایی در جریان است بدون هماهنگی و حمایت از ناحیه مناطق مختلف محلی اساسا امکان پذیر نیست.

راهکارهای تقویت امنیت پیروان مذهب شیعه در پاکستان چیست؟
مسئول اصلی تامین امنیت شیعیان پاکستان در درجه اول دولت مرکزی پاکستان است. در حالی که متأسفانه تاکنون در این موضوع کار خاصی انجام نشده چرا که عملیات ها به صورت پنهانی انجام می شود لذا از وقوع این نوع بمب گذاری ها به سرعت نمی توان جلوگیری کرد.
شاید راه حل نهایی، تلاش برای مطرح نشدن تضادهای بین شیعه و سنی است. ایران و عربستان سعودی که دارای رقابت ایدئولوژیک هستند در صورت بهبود مناسبات، این احتمال داده می شود که این نوع عملیات های خصمانه تا حدودی کاهش یابد و شیعیان پاکستان از دست حملات و بمب گذاری ها آسوده خاطر شوند.