معاون بین الملل سازمان فرهنگی آستان قدس در گفتگو با رضوی مطرح کرد:
موانع موجود در عرضه بین المللی آثار و آموزه های رضوی در جهان اسلام
خبرگزاری رضوی- زینب اصغریان؛ گنجینه های گرانبهایی اعم از تراث و تحقیقات حول شخصیت حضرت رضا علیه السلام در حرم رضوی گردآمده است اما بسیاری از این منابع چنان که بایسته است در جهان اسلام و تشیع معرفی شده و شناخته شده نیست. این در حالی است که مراکز و شهرهای دیگر مذاهب و ادیان در منطقه و جهان، اقدامات متعددی برای عرضه جهانی رهاوردهای علمی و فرهنگی خود به عمل می آورند. برای بررسی ابعاد این مسئله به سراغ حجت الاسلام سید محمد ذوالفقاری معاون بین الملل سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی رفتیم.
بعنوان اولین سوال بفرمایید مهمترین زیرساخت های نظری یا مفهومی لازم برای معرفی آثار و پژوهش های رضوی در سطح بین الملل چیست؟
برای این مسئله می توانیم مواردی را ذکر کنیم که به شرح ذیل است: اول؛ معرفی خود خود حرم امام رضا (ع) و آستان قدس رضوی یعنی معرفی سازمان آستان قدس رضوی می بایست صورت گیرد.
در کشور و در حوزه بین الملل، حضرت رضا (ع) شناخته شده است اما سازمان آستان قدس رضوی بعنوان یک ابر سازمان که بخشهای مهمی مرتبط با مسائل علمی، پژوهشی و حوزه فکر و اندیشه است – آنطور که شایسته و بایسته است معرفی نشده است.
دوم؛ معرفی شایسته بنیاد علمی و پژوهشی آستان است که باید از غربت خارج شود؛ باید معرفی خوبی از مراکز علمی و پژوهشی آستان قدس صورت بگیرد.
سوم بهره مندی از فضای عرضه کتاب – چه فضای مجازی و چه فضای حقیقی – بصورت حرفه ای است. ما الان بنیاد پژوهشهای اسلامی را داریم که مرکز درخور و شایسته ای برای عرضه کتابهای خود ندارد.
مورد دیگر، بهره مندی از شبکه ارتباطی است. شبکه ارتباطی یک روزه خلق نمی شود و معمولا در طول سالها ایجاد می شود.
راهکارهای عرضه مباحث علمی – پژوهشی خصوصا در حوزه بین الملل چیست؟
یکی از مهمترین راهکارها حضور در نمایشگاههای بین المللی کتاب است. نمایشگاههای بین المللی معمولا صرفا عرضه نمایشگاههای عرضه کتاب نیستند، محلی برای ایجاد قراردادها، گفتگوها، انتقال تجارب، دید و بازدیدهای اهل کتاب و اهل فکر و اندیشه هستند.
راهکار دوم برگزاری جلسات نقد کتاب است آنهم نه صرفا به زبان فارسی، بلکه به زبانهای مختلف با حضور شخصیتهای متعدد از کشورهای گوناگون باید باشد تا بتوانیم جذابیت این جلسات نقد کتاب را افزایش دهیم و ضریب نفوذ در میان مخاطبین در حوزه بین الملل را گسترش دهیم.
راهکار سوم استفاده از اپ های ویژه کتاب است چه اپ های تولیدی یا اپ های جاری بایداستفاده شود. البته حضور در این فضاها هزینه های سنگینی دارد اما در عین حال همزمان سرمایه گذاری هم هست.
حضور در فروشگاههای جهانی برجسته کتاب در فضای مجازی هم با اینکه هزینه باید بدهیم اما حضور بین المللی ما را تقویت می کند.
برگزاری مسابقات کتاب، تولید پوسترهای ویژه معرفی کتاب، تولید کلیپ برای معرفی کتاب، حتی ساخت فیلم و مستند از کتاب و مصاحبه با افراد مختلف در جهت معرفی کتاب از راهکارهای معرفی یک اثر پژوهشی در حوزه بین الملل هستند.
مهمترین موانع در مسیر ارتقاء جایگاه بین المللی پژوهشی حرم رضوی را چه می دانید؟
یکی از مهمترین چالشها، عدم تنوع زبانی است. ما در پژوهشهای مان تنوع زبانی کمتر داریم البته تنوع زبانی هم نقطه مثبت و هم در عین حال نقطه ضعف محسوب می شود.
یعنی کسی که خواسته باشد همه حوزه های زبانی را در همه جا مورد پوشش قرار دهد توانایی بسیار بالایی می خواهد که با دوچیز بدست می آید: با نیروی انسانی خیلی ماهر و زیاد و یاید با توان مالی زیاد که ما هیچ کدام را نداریم مجبور می شویم در حوزه زبان های پر گویش تمرکز کنیم.
ضعف ما این بوده هم تنوع زبانی نداشته ایم و هم بر حوزه خاص زبانی هم تمرکز نداشته ایم.
نکته دیگر ترجمه های ضعیف است که باعث می شود ما در حوزه بین الملل جا باز نکنیم. حتما ترجمه به معنای ترجمه صرفا کلمات نیست؛ ترجمه مراد و محتوا منظور است. استفاده از مترجمانی که زبان مبدا و مقصد را مسلطند لازم است.
از موانع دیگر عدم نیاز سنجی های واقعی است ما خیلی اوقات کتاب خیلی خوبی را که داریم ترجمه می کنیم و فکر می کنیم چون این کتاب اینجا و در ایران یا مشهد خیلی خوب است در زبان مقصد هم خیلی خوب خواهد شد در حالی که اینطور نیست.
مسئله دیگر شکل و ظاهر کتابهای ماست. عدم صفحه آرایی حرفه ای، ضعف در صفحه آرایی ها از عواملی است که جذب نمی کند.
یک مانع دیگر عدم شبکه توزیع در دنیاست. متاسفانه ما فاقد شبکه توزیع در دنیا هستیم. ارتباط با افرادی که در حوزه نشر فعال اند؛ یکی از بهترین راهکارها خواهد بود.
رسانه ها چگونه در معرفی محصولات پژوهشی نقش دارند؟
رسانه ها تاثیر بسیار بسیار عمیقی در جذب افراد به محصولات دارند. رسانه ها مبلغین پیام کار پژوهشی هستند. کتابهای رمان بسیاری مثل « بینوایان » هستند که به کمک رسانه مطرح شده اند؛ از سوی دیگر کتابهای خوب هم به رسانه کمک می کنند. این یک داد و ستد است. که هر دو به هم نیازمندند لذا ارتباط جدی بین اصحاب کتاب و اصحاب رسانه نیاز است. در حرم رضوی هم میان مرکز خبر و رسانه و مراکز پژوهشی ما باید سرویس اطلاع رسانی در حوزه فرهنگ و پژوهش می بایست ایجاد شود که امری ضروری است.
بعنوان اولین سوال بفرمایید مهمترین زیرساخت های نظری یا مفهومی لازم برای معرفی آثار و پژوهش های رضوی در سطح بین الملل چیست؟
برای این مسئله می توانیم مواردی را ذکر کنیم که به شرح ذیل است: اول؛ معرفی خود خود حرم امام رضا (ع) و آستان قدس رضوی یعنی معرفی سازمان آستان قدس رضوی می بایست صورت گیرد.
در کشور و در حوزه بین الملل، حضرت رضا (ع) شناخته شده است اما سازمان آستان قدس رضوی بعنوان یک ابر سازمان که بخشهای مهمی مرتبط با مسائل علمی، پژوهشی و حوزه فکر و اندیشه است – آنطور که شایسته و بایسته است معرفی نشده است.
دوم؛ معرفی شایسته بنیاد علمی و پژوهشی آستان است که باید از غربت خارج شود؛ باید معرفی خوبی از مراکز علمی و پژوهشی آستان قدس صورت بگیرد.
سوم بهره مندی از فضای عرضه کتاب – چه فضای مجازی و چه فضای حقیقی – بصورت حرفه ای است. ما الان بنیاد پژوهشهای اسلامی را داریم که مرکز درخور و شایسته ای برای عرضه کتابهای خود ندارد.
مورد دیگر، بهره مندی از شبکه ارتباطی است. شبکه ارتباطی یک روزه خلق نمی شود و معمولا در طول سالها ایجاد می شود.
راهکارهای عرضه مباحث علمی – پژوهشی خصوصا در حوزه بین الملل چیست؟
یکی از مهمترین راهکارها حضور در نمایشگاههای بین المللی کتاب است. نمایشگاههای بین المللی معمولا صرفا عرضه نمایشگاههای عرضه کتاب نیستند، محلی برای ایجاد قراردادها، گفتگوها، انتقال تجارب، دید و بازدیدهای اهل کتاب و اهل فکر و اندیشه هستند.
راهکار دوم برگزاری جلسات نقد کتاب است آنهم نه صرفا به زبان فارسی، بلکه به زبانهای مختلف با حضور شخصیتهای متعدد از کشورهای گوناگون باید باشد تا بتوانیم جذابیت این جلسات نقد کتاب را افزایش دهیم و ضریب نفوذ در میان مخاطبین در حوزه بین الملل را گسترش دهیم.
راهکار سوم استفاده از اپ های ویژه کتاب است چه اپ های تولیدی یا اپ های جاری بایداستفاده شود. البته حضور در این فضاها هزینه های سنگینی دارد اما در عین حال همزمان سرمایه گذاری هم هست.
حضور در فروشگاههای جهانی برجسته کتاب در فضای مجازی هم با اینکه هزینه باید بدهیم اما حضور بین المللی ما را تقویت می کند.
برگزاری مسابقات کتاب، تولید پوسترهای ویژه معرفی کتاب، تولید کلیپ برای معرفی کتاب، حتی ساخت فیلم و مستند از کتاب و مصاحبه با افراد مختلف در جهت معرفی کتاب از راهکارهای معرفی یک اثر پژوهشی در حوزه بین الملل هستند.
مهمترین موانع در مسیر ارتقاء جایگاه بین المللی پژوهشی حرم رضوی را چه می دانید؟
یکی از مهمترین چالشها، عدم تنوع زبانی است. ما در پژوهشهای مان تنوع زبانی کمتر داریم البته تنوع زبانی هم نقطه مثبت و هم در عین حال نقطه ضعف محسوب می شود.
یعنی کسی که خواسته باشد همه حوزه های زبانی را در همه جا مورد پوشش قرار دهد توانایی بسیار بالایی می خواهد که با دوچیز بدست می آید: با نیروی انسانی خیلی ماهر و زیاد و یاید با توان مالی زیاد که ما هیچ کدام را نداریم مجبور می شویم در حوزه زبان های پر گویش تمرکز کنیم.
ضعف ما این بوده هم تنوع زبانی نداشته ایم و هم بر حوزه خاص زبانی هم تمرکز نداشته ایم.
نکته دیگر ترجمه های ضعیف است که باعث می شود ما در حوزه بین الملل جا باز نکنیم. حتما ترجمه به معنای ترجمه صرفا کلمات نیست؛ ترجمه مراد و محتوا منظور است. استفاده از مترجمانی که زبان مبدا و مقصد را مسلطند لازم است.
از موانع دیگر عدم نیاز سنجی های واقعی است ما خیلی اوقات کتاب خیلی خوبی را که داریم ترجمه می کنیم و فکر می کنیم چون این کتاب اینجا و در ایران یا مشهد خیلی خوب است در زبان مقصد هم خیلی خوب خواهد شد در حالی که اینطور نیست.
مسئله دیگر شکل و ظاهر کتابهای ماست. عدم صفحه آرایی حرفه ای، ضعف در صفحه آرایی ها از عواملی است که جذب نمی کند.
یک مانع دیگر عدم شبکه توزیع در دنیاست. متاسفانه ما فاقد شبکه توزیع در دنیا هستیم. ارتباط با افرادی که در حوزه نشر فعال اند؛ یکی از بهترین راهکارها خواهد بود.
رسانه ها چگونه در معرفی محصولات پژوهشی نقش دارند؟
رسانه ها تاثیر بسیار بسیار عمیقی در جذب افراد به محصولات دارند. رسانه ها مبلغین پیام کار پژوهشی هستند. کتابهای رمان بسیاری مثل « بینوایان » هستند که به کمک رسانه مطرح شده اند؛ از سوی دیگر کتابهای خوب هم به رسانه کمک می کنند. این یک داد و ستد است. که هر دو به هم نیازمندند لذا ارتباط جدی بین اصحاب کتاب و اصحاب رسانه نیاز است. در حرم رضوی هم میان مرکز خبر و رسانه و مراکز پژوهشی ما باید سرویس اطلاع رسانی در حوزه فرهنگ و پژوهش می بایست ایجاد شود که امری ضروری است.
