الگوسازی از فرهنگ اهل بیت(ع)، نجات بخش جهان اسلام خواهد شد

خبرگزاری رضوی- بهمن دهستانی؛ امام رضا علیه السلام و حرم رضوی علاوه بر خادمان و دلداگان ایرانی، شاهد خدمت جمع فراوانی از فعالان و فرهیختگان و اندیشمندان غیرایرانی از سراسر جهان است که هر کدام در کشور و منطقه جغرافیایی خود در نشر و تبیین آموزه های رضوی می کوشند. سال ها است که به همت بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا علیه السلام  هرساله در جشنواره های سالانه امام رضا علیه السلام از خادمان بین الملل فرهنگ رضوی تقدیر شده و شخصیت های برگزیده معرفی می شوند.
دکتر نبیل صالح پژوهشگر اهل سوریه از برگزیدگان جشنواره بین المللی امام رضا علیه السلام بوده است که در گفتگو با خبرگزاری رضوی به بیان دیدگاه هایش درباره موضوعات مهم فرهنگی جهان اسلام پرداخته است.

آقای دکتر نبیل صالح با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید؛ اکنون ده سال از انقلاب های عربی میگذرد و در سالگرد وقایع موسوم به بهار عربی هستیم. دلایل ناکامی جهان اسلام در تحقق اهدافش را چه می دانید؟
بیش از یک قرن است که جهان اسلام نهضتی را برای بازیابی هویت و پیشرفت آغاز کرده است. افراد، متفکرین و جریان های متعددی در طول بیش از یک قرن تلاش کرده اند تا جنبشی جهت جبران عقب ماندگی های جوامع اسلامی  بوجود بیاورند. در نقاط و کشورهای مختلف اسلامی مصلحانی برای ایجاد یک نهضت اسلامی تلاش کرده اند. تمامی این اقدامات و تکاپوها برای پاسخ به یک سؤال اساسی بوده که چرا غرب پیشرفت کرد و مسلمین عقب ماندند؟
شما اگر به افکار و اثار اندیشمندان و مصلحان مسلمان در جغرافیای جهان اسلام توجه کنید متوجه می شود که همه آنان با وجود همه اختلافات و تفاوت ها در پی ریشه یابی شکست ها و عقب ماندگی های مسلمانان بوده اند. یک قرن گذشته قرن پیشرفت علم و فناوری در جهان بود و همین مسئله موجب برتری غرب بر جهان اسلام شد و انگیزه زیادی را در میان نخبگان و مردم جوامع مسلمان برای خروج از این وضعیت به وجود آورد.

این فعالیت ها و حرکت ها در جهان اسلام چقدر به پاسخ به این سؤال محوری و حل این معضل اساسی مسلمانان کمک کرده است؟
در جواب به سؤال بنیادین علت عقب ماندگی مسلمانان و راه حل برون رفت از آن هر فکر و جریان و عقیده ای نظریه ای را مطرح کرده است و ایده های متعددی عرضه شده است که همین مسئله تبدیل به شکل گیری جریانات و احزاب مختلف در جهان اسلام شده است. گرچه تقریبا همه آنها بر سر این موضوع اتفاق نظر دارند که پیکره امت اسلامی به بیماری ها و ضعف ها و امراضی مبتلا است که تا آنها درمان نشود امکان بهبودی و خروج از چند قرن رکود و درست شدن تمدن جدید ممکن نیست.

نقش دولت ها و حکومت های جهان اسلام در این مسیر چگونه بوده است؟
بله تعدادی از کشورهای اسلامی مانند عربستان یا امارات و مثل اینها ادعای پیشرفت دارند اما واقعیت آن است که عمده عملکرد آنان اگر برای خود آنان مقداری رفاه و تحول ایجاد کرده است اما موجب فساد و خراب دیگر مناطق جهان اسلام شده است و به عقب ماندگی بیشتر انجامیده است. البته ریشه تمام مشکلات مسلمانان صرفا سوء حکمرانی نیست بلکه اساسا ذهنیت انسان مسلمان شرقی مقداری آمیخته با خرافات و موهومات هم شده است که این مسئله نیز سهم ویژه ای در عقب ماندگی جهان اسلام داشته است.

ده سال پیش در جریان بهار عربی ملت ها به خیابان ها آمدند تا یک تغییر ریشه ای بوجود بیاورند. اکنون آن خیزش های مردمی چطور ارزیابی می کنید؟
شرایط حاکم بر جهان عرب و مسلمان حتما به این سمت و مسیر پیش می رفت. سال ها ظلم و فشار و نابرابری نتیجه اش همین می شد و لذا دیدیم که چه انفجاری در جوامع عرب بوجود آمد. سال ها تحقیر ملت ها توسط دولت های مستبد عربی آن وضعیت را به دنبال داشت. گرچه بلافاصله ملاطلبات مردم توسط جریان های تکفیری و سلفی و ... مصادره به مطلوب شد و به احراف کشیده شد اما اصل آنچه مردم مسلمان منطقه به دنبال آن بودند درست و قانونی و مشورع بود.

نقش آموزه های اهل بیت(ع) در هدایت امت اسلامی و نجات از گرداب چالش ها و انحرافات را چگونه تبیین می کنید؟
همان گونه که امام رضا علیه السلام توانستند عقیده جامعه اسلامی را از تحریف و تزویر حفظ کنند و چهره اسلام ناب را در دوره خود به نمایش گذارند و روشنی بخش بودن معارف و طریق اهل بیت(ع) را اثبات نمایند امروز این الگو باید اثر خود را در اخلاق و رفتار و اجتماع پیروان اهل بیت(ع) نشان دهد تا دیگر مسلمانان بتوانند با استفاده از این منبع غنی به تنظیم حرکت و اصلاح خود بپردازند.