پژوهشگر دینی بین‌الملل مطرح کرد:
باورهای مکتب اهل‌بیت(ع) فرامنطقهای است
حجت السلام و المسلمین محمدرضا نوراللهیان رئیس سابق سازمان حوزه‌ها و مدارس علمیه خارج از کشور که تجربه فراوانی در ارتباطات فرهنگی بین‌المللی دارد می‌گوید: برای تبیین تفکر و اندیشه مذهب تشیع باید حرف های جدیدی آورده شود. امروز موظف هستیم عظمت‌های این مکتب را آنگونه که هست، ابتدائاً خودمان دریافت کنیم و بفهمیم و سپس به درستی در نشر و اشاعه آن قدم برداریم. امروز باید در آیین ها و شعائر تعادل را حفظ کنیم و بیش از پیش در مسیر گسترش تفکر و اندیشه تشیع حقیقی هزینه کنیم. باید تفکراتی که معرف مذهب تشیع است به زبان های مختلف ترجمه شوند و به دست همه انسان ها فارغ از مذهب و نژاد برسد، در این صورت به دلیل اینکه این تفکرات و آموزه ها، انسانیت و اخلاقیت را به تصویر می کشد حتماً از سوی پیروان مذاهب مختلف مورد استقبال قرار می گیرد و به این واسطه مذهب تشیع در جهان بیش از پیش معرفی خواهد شد.
حجت الاسلام نوراللهیان در گفتگو با پایگاه شفقنا در پاسخ به این سؤال که آینده و روند تشیع در منطقه و جهان در کوتاه مدت و بلندت را چگونه می‌بینید, بیان داشته است: دوستانی که این صحبت را می‌خوانند، می‌دانند که پیش بینی یک آینده برای یک اندیشه، فکر و مکتب کار آسانی نیست؛ گاهاً با حب و بغض همراه است و گاهی با امتناع در آمار و ارقام در این زمینه صحبت می‌شود. من بر اساس اینکه بیش از ۴۰ سال یعنی از سال ۱۳۵۵ در کشورهای مختلف اسلامی بودم و امام موسی صدر و دکتر آیت الله محمد جواد مغنیه از جمله بزرگان اندیشه ساز شیعی را از نزدیک زیارت کردم و با آن ها حشر و نشر داشتم و به یک فرصت هایی در نجف اشرف دست یافتم و قبل از انقلاب با مرحوم شهید آیت الله سیدمحمدباقر صدر متفکر شیعه و همچنین با جریان‌های سیاسی جهان تشیع گفت وگو داشتم، می خواهم تأکید کنم که امروز باید دو ویژگی تشیع بیش از سایر ویژگی ها نقل شود، یکی اینکه مکتب تشیع، یک مکتب پویا و زنده است و دومین ویژگی اینکه مکتب تشیع همواره پیشرو است؛ در این میان معتقدم که اندیشمندان شیعی در داخل و خارج از کشور باید به این نکته توجه داشته باشند که نباید اجازه دهند که برخی مسائل، باعث ایجاد فاصله میان شیعیان شود. به عنوان مثال یکی از اعضای داعش در حرم شاهچراغ اقدام تروریستی مرتکب می شود یا فردی در حرم امام رضا(ع) دو طلبه را مورد ضرب و شتم قرار می دهد و ما بی توجه در یک مجلسی می‌نشینیم و فقط به لعن گفتن اکتفا می کنیم و گمان داریم به تشیع، به نشر اندیشه‌ی شیعی، به پایدار ماندن این تفکر کمک می‌کنیم. معتقدم چنین رویکردی مانع رشد و تعالی مکتب تشیع است و باید این رویکرد را با استناد به آموزه های اهل بیت(ع) و مذهب تشیع اصلاح کنیم.
مکتب تشیع و اعتقادات و باورهای مختص به آن فرامنطقهای است
نکته بعدی اینکه ما در حوزه های علمیه یا در دانشگاه هایی مثل الهیات و قرآن و حدیث، شیعه را یک شیعه‌ی بومی منطقه‌ای تعریف می‌کنیم در صورتی که مکتب تشیع و اعتقادات و باورهای مختص به آن فرا منطقه ای است. زمانی در مراسم راهپیمایی اربعین حسینی، من با آقای آنتوان بارا، دانشمند مسیحی که کتاب «حسین(ع) در اندیشه مسیحیت» را تألیف کرده، صحبت می کردم، ایشان می گفت که چرا شما مسلمان ها می خواهید امام حسین(ع) را در خودتان خلاصه کنید و خودتان را نماینده‌ی امام حسین معرفی کنید؟! امروز امام حسین(ع) برای مسیحیت الگو است.
می‌خواهم بگویم که وقتی ما در یک جریانی قرار می‌گیریم که ماهیت این جریان بین المللی و بنیه‌ی اصلی و ذات این اندیشه جهانی است، نباید با بعضی از رفتارها خدشه ای به اصل مکتب و تفکر تشیع وارد کنیم.
برای تبیین تفکر و اندیشه مذهب تشیع باید حرف‌های جدیدی آورده شود
برای تبیین تفکر و اندیشه مذهب تشیع امروز نیز باید حرف های جدیدی آورده شود؛ مگر آثار سخنان شهید مطهری، دکتر شریعتی و بسیاری از بزرگان، یک انقلاب را در کشور و در منطقه برپا نکرد؟! دلیل این تأثیرگذاری آن بود که این بزرگان در یک افق بالاتر ایستادند و پیام های امام حسین(ع) را در همان قالبی که بود، برای بشریت بازخوانی کردند. نمونه دیگر نگاه جرج جرداق مسیحی به نهج البلاغه و سیره امام علی(ع) است که بیان می کند حضرت علی(ع)، آوای عدالت بشری و انسانی است و سپس این اندیشه و سیره حضرت را با نمونه های عینی و حقیقی به اثبات می رساند. امروز نیز اگر این پالایش را انجام ندهیم، تشیع در مرزهای ما ضعیف می‌شود.
نه براساس احساس شیعی بلکه از روی یک محاسبه عقلانی بیان می کنم که تشیع می تواند پیامِ پرنفوذ و فراگیری در جهان باشد که نمونه هایی از آن را شاهدیم به عنوان مثال منطق و اندیشه صحیفه سجادیه چنان پروفسور ویلیام چیتیک را تحت تأثیر قرار می دهد که بهترین ترجمه صحیفه سجادیه به زبان انگلیسی را می نویسد. یا یک بانوی فرانسوی کتب صحیفه سجادیه و نهج البلاغه را به گونه ای ترجمه می کند که نشان می دهد تفکر و آموزه های این کتب را نسبت به بسیاری از اندیشمندان داخلی بهتر دریافت کرده و توانسته منتقل کند. ما امروز موظف هستیم عظمت‌های این مکتب را آنگونه که هست، ابتدائاً خودمان دریافت کنیم و بفهمیم و سپس به درستی در نشر و اشاعه آن قدم برداریم. معتقدم امروز باید در آیین ها و شعائر تعادل را حفظ کنیم و بیش از پیش در مسیر گسترش تفکر و اندیشه تشیع حقیقی هزینه کنیم.
باید تفکراتی که معرف مذهب تشیع است به زبان های مختلف ترجمه شوند و به دست همه انسان ها فارغ از مذهب و نژاد برسد، در این صورت به دلیل اینکه این تفکرات و آموزه ها، انسانیت و اخلاقیت را به تصویر می کشد حتماً از سوی پیروان مذاهب مختلف مورد استقبال قرار می گیرد و به این واسطه مذهب تشیع در جهان بیش از پیش معرفی خواهد شد.
مکتب تشیع بسیار ظرفیت دارد. اندیشه‌ی شیعی خیلی پشتوانه‌های علمی، اصولی و منطقی که همین کتاب و سنت هستند، دارد و امیدوار هستیم که مبلغان و مروجان مکتب با گفتار و عمل خود، هویت و اصالت درست اندیشه و مکتب تشیع را تبلیغ و ترویج کنند.
پیشنهادهایی برای آینده و نقش آفرینی سازنده‌ی جامعه‌ی شیعی
آنچه که امروز در دنیا می‌تواند خواننده و شنونده داشته باشد و طرفدار پیدا کند، دایره المعارف نویسی‌ها و دانشنامه‌نویسی‌ها است. به عنوان مثال اگر کسی بخواهد راجع به تقیه در مکتب شیعه مطالعه کند، یک دانشنامه اسلامی را باز کند و چند مقاله سنجیده، عالمانه و علمیِ بی غرض را مطالعه کند و اگر اشکالی در تقیه شیعه هم هست، آن را با استناد مطرح کند. بنابراین یک راه نقش آفرینی سازنده جامعه شیعه در آینده دانشنامه ها و دایره المعارف هاست.
راه دیگر ایجاد ممانعت برای برخی از رسانه ها و افرادی است که در جهل خودشان غوطه ور هستند و نمی‌دانیم از کجا تغذیه می‌شوند و نمی‌دانیم چه کسانی اینگونه دست آنها را باز گذاشته که هر روز یک رساله و شبکه فارسی زبان ایجاد می‌کنند. ضروری است بزرگان ما اهتمام بیشتری داشته باشند و جلوی آنها را بگیرند چرا که حتی اگر ما از کتاب خدا و سنت پیامبر و اولیای معصومین به منظور معرفی، یک متن سنجیده به ۱۰ زبان ترجمه کنیم، یکی از صحبت‌های این دسته از افراد همه این تلاش ها را واژگونه و معکوس می‌کند.
حجت الاسلام نوراللهیان در گفتگو با پایگاه شفقنا در پاسخ به این سؤال که آینده و روند تشیع در منطقه و جهان در کوتاه مدت و بلندت را چگونه می‌بینید, بیان داشته است: دوستانی که این صحبت را می‌خوانند، می‌دانند که پیش بینی یک آینده برای یک اندیشه، فکر و مکتب کار آسانی نیست؛ گاهاً با حب و بغض همراه است و گاهی با امتناع در آمار و ارقام در این زمینه صحبت می‌شود. من بر اساس اینکه بیش از ۴۰ سال یعنی از سال ۱۳۵۵ در کشورهای مختلف اسلامی بودم و امام موسی صدر و دکتر آیت الله محمد جواد مغنیه از جمله بزرگان اندیشه ساز شیعی را از نزدیک زیارت کردم و با آن ها حشر و نشر داشتم و به یک فرصت هایی در نجف اشرف دست یافتم و قبل از انقلاب با مرحوم شهید آیت الله سیدمحمدباقر صدر متفکر شیعه و همچنین با جریان‌های سیاسی جهان تشیع گفت وگو داشتم، می خواهم تأکید کنم که امروز باید دو ویژگی تشیع بیش از سایر ویژگی ها نقل شود، یکی اینکه مکتب تشیع، یک مکتب پویا و زنده است و دومین ویژگی اینکه مکتب تشیع همواره پیشرو است؛ در این میان معتقدم که اندیشمندان شیعی در داخل و خارج از کشور باید به این نکته توجه داشته باشند که نباید اجازه دهند که برخی مسائل، باعث ایجاد فاصله میان شیعیان شود. به عنوان مثال یکی از اعضای داعش در حرم شاهچراغ اقدام تروریستی مرتکب می شود یا فردی در حرم امام رضا(ع) دو طلبه را مورد ضرب و شتم قرار می دهد و ما بی توجه در یک مجلسی می‌نشینیم و فقط به لعن گفتن اکتفا می کنیم و گمان داریم به تشیع، به نشر اندیشه‌ی شیعی، به پایدار ماندن این تفکر کمک می‌کنیم. معتقدم چنین رویکردی مانع رشد و تعالی مکتب تشیع است و باید این رویکرد را با استناد به آموزه های اهل بیت(ع) و مذهب تشیع اصلاح کنیم.
مکتب تشیع و اعتقادات و باورهای مختص به آن فرامنطقهای است
نکته بعدی اینکه ما در حوزه های علمیه یا در دانشگاه هایی مثل الهیات و قرآن و حدیث، شیعه را یک شیعه‌ی بومی منطقه‌ای تعریف می‌کنیم در صورتی که مکتب تشیع و اعتقادات و باورهای مختص به آن فرا منطقه ای است. زمانی در مراسم راهپیمایی اربعین حسینی، من با آقای آنتوان بارا، دانشمند مسیحی که کتاب «حسین(ع) در اندیشه مسیحیت» را تألیف کرده، صحبت می کردم، ایشان می گفت که چرا شما مسلمان ها می خواهید امام حسین(ع) را در خودتان خلاصه کنید و خودتان را نماینده‌ی امام حسین معرفی کنید؟! امروز امام حسین(ع) برای مسیحیت الگو است.
می‌خواهم بگویم که وقتی ما در یک جریانی قرار می‌گیریم که ماهیت این جریان بین المللی و بنیه‌ی اصلی و ذات این اندیشه جهانی است، نباید با بعضی از رفتارها خدشه ای به اصل مکتب و تفکر تشیع وارد کنیم.
برای تبیین تفکر و اندیشه مذهب تشیع باید حرف‌های جدیدی آورده شود
برای تبیین تفکر و اندیشه مذهب تشیع امروز نیز باید حرف های جدیدی آورده شود؛ مگر آثار سخنان شهید مطهری، دکتر شریعتی و بسیاری از بزرگان، یک انقلاب را در کشور و در منطقه برپا نکرد؟! دلیل این تأثیرگذاری آن بود که این بزرگان در یک افق بالاتر ایستادند و پیام های امام حسین(ع) را در همان قالبی که بود، برای بشریت بازخوانی کردند. نمونه دیگر نگاه جرج جرداق مسیحی به نهج البلاغه و سیره امام علی(ع) است که بیان می کند حضرت علی(ع)، آوای عدالت بشری و انسانی است و سپس این اندیشه و سیره حضرت را با نمونه های عینی و حقیقی به اثبات می رساند. امروز نیز اگر این پالایش را انجام ندهیم، تشیع در مرزهای ما ضعیف می‌شود.
نه براساس احساس شیعی بلکه از روی یک محاسبه عقلانی بیان می کنم که تشیع می تواند پیامِ پرنفوذ و فراگیری در جهان باشد که نمونه هایی از آن را شاهدیم به عنوان مثال منطق و اندیشه صحیفه سجادیه چنان پروفسور ویلیام چیتیک را تحت تأثیر قرار می دهد که بهترین ترجمه صحیفه سجادیه به زبان انگلیسی را می نویسد. یا یک بانوی فرانسوی کتب صحیفه سجادیه و نهج البلاغه را به گونه ای ترجمه می کند که نشان می دهد تفکر و آموزه های این کتب را نسبت به بسیاری از اندیشمندان داخلی بهتر دریافت کرده و توانسته منتقل کند. ما امروز موظف هستیم عظمت‌های این مکتب را آنگونه که هست، ابتدائاً خودمان دریافت کنیم و بفهمیم و سپس به درستی در نشر و اشاعه آن قدم برداریم. معتقدم امروز باید در آیین ها و شعائر تعادل را حفظ کنیم و بیش از پیش در مسیر گسترش تفکر و اندیشه تشیع حقیقی هزینه کنیم.
باید تفکراتی که معرف مذهب تشیع است به زبان های مختلف ترجمه شوند و به دست همه انسان ها فارغ از مذهب و نژاد برسد، در این صورت به دلیل اینکه این تفکرات و آموزه ها، انسانیت و اخلاقیت را به تصویر می کشد حتماً از سوی پیروان مذاهب مختلف مورد استقبال قرار می گیرد و به این واسطه مذهب تشیع در جهان بیش از پیش معرفی خواهد شد.
مکتب تشیع بسیار ظرفیت دارد. اندیشه‌ی شیعی خیلی پشتوانه‌های علمی، اصولی و منطقی که همین کتاب و سنت هستند، دارد و امیدوار هستیم که مبلغان و مروجان مکتب با گفتار و عمل خود، هویت و اصالت درست اندیشه و مکتب تشیع را تبلیغ و ترویج کنند.
پیشنهادهایی برای آینده و نقش آفرینی سازنده‌ی جامعه‌ی شیعی
آنچه که امروز در دنیا می‌تواند خواننده و شنونده داشته باشد و طرفدار پیدا کند، دایره المعارف نویسی‌ها و دانشنامه‌نویسی‌ها است. به عنوان مثال اگر کسی بخواهد راجع به تقیه در مکتب شیعه مطالعه کند، یک دانشنامه اسلامی را باز کند و چند مقاله سنجیده، عالمانه و علمیِ بی غرض را مطالعه کند و اگر اشکالی در تقیه شیعه هم هست، آن را با استناد مطرح کند. بنابراین یک راه نقش آفرینی سازنده جامعه شیعه در آینده دانشنامه ها و دایره المعارف هاست.
راه دیگر ایجاد ممانعت برای برخی از رسانه ها و افرادی است که در جهل خودشان غوطه ور هستند و نمی‌دانیم از کجا تغذیه می‌شوند و نمی‌دانیم چه کسانی اینگونه دست آنها را باز گذاشته که هر روز یک رساله و شبکه فارسی زبان ایجاد می‌کنند. ضروری است بزرگان ما اهتمام بیشتری داشته باشند و جلوی آنها را بگیرند چرا که حتی اگر ما از کتاب خدا و سنت پیامبر و اولیای معصومین به منظور معرفی، یک متن سنجیده به ۱۰ زبان ترجمه کنیم، یکی از صحبت‌های این دسته از افراد همه این تلاش ها را واژگونه و معکوس می‌کند.
