شاهنامه بیان حال یک قوم است از زبان یک تن

به گزارش خبرگزاری رضوی‌‌؛ مراسم بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی با عنوان "شاهنامه فردوسی و نقش آن در هویت ملی" با حضور مسئولان استانی و کشوری امشب در آرامگاه فردوسی برگزار شد.

علی دارابی، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی در این همایش اظهار کرد: خرد و خردمندی گوهر شاهنامه است. واژه خرد بیش از 500 بار و خردمند بیش از 300 بار در شاهنامه آمده است. آن هم در زمانه و روزگار فردوسی که اندیشیدن و خرد ورزیدن در امور جرم بوده است.

وی گفت: شاهنامه را «شناسنامه ایرانیان »  «ترازوی زبان فارسی» ، «اوستای پس از اسلام»، « اخلاق نامه» ، «خردنامه»، «نیک نامه»، «شجاعت نامه»  و «ثبت احوال ایرانیان»  نامیده اند.

دارابی افزود: شاهنامه را نمی توان گفت اثر طبع یک نفر است. گویا هزاران هزار مردم در سرودن آن مشارکت داشته اند. بیان حال یک قوم است از زبان یک تن، کتاب بشریت است.

وی ادامه داد: به ویژه کتاب ایران، که ایرانی آن را به بالین خود داشته است. برای آنکه بی گاه خوابش نبرد و اگر زمانی بُرد، باری خواب های آشفته نبیند.

قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی گفت: از همین رو است که در کشور تاجیکستان، فردوسی را مقدس می دانند و کودک که متولد می شود، شاهنامه را بالای سر او می گذارند.

دارابی افزود: شاهنامه بزرگترین نماد فرهنگی است. در تحلیل ویژگی های ملیت ایرانی و شاهکاری است هنری، ادبی، فلسفی، پیش از آنکه اسطوره ای و تاریخی باشد. در حقیقت اهمیت فردوسی و خلاقیت هنری او در مطالبی که منظوم کرده، نیست. بلکه در چگونگی منظوم کردن آن است.

شاهنامه؛ کتاب تاریخ بشریت
وی اظهار کرد: این زیبایی شعر فردوسی، بی همتایی طبع شعری و حکمت پویای اندیشه آخر بینی اوست که توانسته است با بلاغتی شگفت انگیز شاهنامه را به شاهکاری نادسترس در عرصه حکمت و ادب فارسی تبدیل و به جهانیان معرفی کند. چه براستی هدف بلند او در سرودن شاهنامه، احیای زبان و فرهنگ فارسی است و در سرتاسر این گنج نامه، حکیم ابوالقاسم فردوسی را می نگرید.

دارابی بیان کرد: باری شاهنامه را باید همانطور که استاد بزرگ زبان و ادبیات فارسی دکتر محمدرضا شفیعی که کدکنی می گوید " کتاب تاریخ ایران" باید نامید.

قایم مقام وزیر میراث فرهنگی اظهار کرد: هنر بزرگ و شاهکار خلق شاهنامه توسط حکیم ابوالقاسم فردوسی در سده چهارم هجری که دوره شکوه فرهنگ دوران اسلامی بوده است در آن است، که در پرتو آن توانسته ایم" هویت خود " را بازسازی کنیم. و این کار کرد بزرگ این حماسه جاوید است.

وی ادامه داد: حکیم توس انگشت بر روی مهم ترین مساله یعنی " هویت ملی" گذاشت. تمام مبانی حکمت را در شاهنامه مشاهده می کنیم. از این روی لفظ ایران را 2000 بار در شاهنامه می بینیم. فردوسی زبان ملت و خود ملی و من جمعی یا همان جوهره ملیت را در کار خود تشخیص داده و تعیین کرده است.

هویت ملی؛ عامل همبستگی و شکل گیری روح جمعی
دارابی گفت: هویت ملی برای یک ملت به منزله روح برای بدن است که فقدان آن به منزله مرگ خواهد بود. هویت ملی، هم عامل همبستگی و شکل گیری روح جمعی در یک ملت و هم وجه مشخصه و معرفه آن در میان ملل دیگر است. هویت ملی ریشه در اعماق تاریخ و فرهنگ یک ملت دارد و با سرشت تک تک افراد یک جامعه در هم آمیخته است. در یک دسته بندی کلی هویت ملی در برگیرنده چهار دسته از ارزش های ملی( سرزمین، زبان، سنت ها، ادبیات ملی و نمادهای ملی)، ارزش ها دینی (مشترکات دینی، اسلام، تشیع و.... )،  ارزش های جامعه ای (اصول و قواعد اجتماعی که جهت استحکام جامعه لازم است) و بالاخره ارزش های انسانی (کلیه اصول و قواعد انسانی برای بقای بشریت فارغ از هر گونه محدودیت های جغرافیایی و اجتماعی ) را شامل می شود.

قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی افزود: یک ملت برای بقای خود نیازمند هویت ملی است. وحدت ملی جز با تکیه بر هویت ملی فراهم نمی شود. تردیدی نیست که دین می تواند به عنوان مهم ترین عنصر هویت ملی موثر باشد. همان که متفکر بزرگ استاد شهید مرتضی مطهری از " دین و مذهب" به عنوان مقوم اصلی ملیت و هویت یابی یاد می کند.
 
وی گفت: اگرچه جستجوی ریشه های تاریخی و فرهنگی زمینه ای است که نباید آن را دست کم گرفت، اگر هویت را در معنای لغوی حقیقت و ماهیت چیزی بدانیم و مراد از آن را پاسخ به سوال چه کسی بودن و چگونه بودن بدانیم.

دارابی بیان کرد: آنگاه هنر بزرگ فردوسی را در جّد و جهد و تلاش سی ساله برای نگارش حماسه شاهنامه بهتر درک می کنیم.. چرا که او هزار سال پیش اثری خلق کرده است که می داند چگونه و چرا و برای کدام مخاطب سخن بگوید. سخنی که قلمرو آن اعصار، زمانه و قرون گذشته نمانده است و در هر عصر و زمانه ای پویا، مانا و مخاطب خود را دارد و نه تنها مرز ایران فرهنگی را در نوردیده است بلکه جهان را به تحسین خود واداشته است.

نگاه ویژه مدیریت شهری به توس
محمد رضا قلندر شهردار مشهد در ادامه اظهار داشت: قبلا در محدوده فردوسی وضعیت مناسب نبود که با ورود مقام معظم رهبری در سال ۷۵ و فرمایشات ایشان موجب شد این محدوده از غربت خارج شود، مدیریت شهری، استانی و ملی به آن به صورت ویژه نگاه کنند و در جهت عمران و آبادانی آن گام بردارند. ما در مدیریت شهری و شورا نگاه ویژه‌ای به این محدوده داریم و نشان آن کمیسیون توسعه و بهسازی توس است.

شهردار مشهد در ادامه با بیان اینکه فاز اول طرح تفصیلی محدوده تاریخی توس در ضلع شمالی رود کشف‌رود تا پایان سال به پایان می‌رسد، افزود: بخش جنوبی نیز تا پایان این دوره مدیریت شهری به سرانجام خواهد رسید.

ماندگاری زبان شیرین فارسی مدیون حکیم ابوالقاسم فردوسی
وی اظهار کرد: بزرگ‌ترین ارزش هر جامعه بشری زبان آن است. زبان هویت ملی هر جامعه و زبان فارسی هویت ما بوده و مسلما ماندگاری زبان شیرین فارسی مدیون حکیم ابوالقاسم فردوسی است.

قلندر بیان کرد: وقتی از حکیم ابوالقاسم فردوسی قدردانی می‌کنیم، در واقع از زبان فارسی قدردانی می‌کنیم. شاهنامه را قدر می‌دانیم که به عنوان یک اثر بین‌المللی حماسی و ماندگار در جهان مطرح است و شاهنامه‌پژوهان در آن به دنبال اسرار خلقت هستند. شاهنامه و فردوسی تا آخرالزمان ماندگار و پایدار و موجب افتخار فارسی‌زبانان مخصوصا ایرانی‌ها و مشهدی‌ها است.

شهردار مشهد مقدس افزود: ما مشهدی‌ها خادم زائران هستیم. ما در مشهد فرهنگ رضوی را داریم و به حضور و وجود مقدس امام رضا (ع) افتخار می‌کنیم، اما در جوار این شهر حکیمی داریم که یکی از بزرگ‌ترین شاعران حماسی بوده و اثری را خلق کرده که جاودانه است، بنابراین به میزبانی حکیم فردوسی افتخار می‌کنیم.

وی با بیان اینکه ما از چند منظر به آرامگاه فردوسی، خود حکیم و شاهنامه نگاه می‌کنیم، عنوان کرد: یکی از موضوعات مهم دیپلماسی شهری مخصوصا دیپلماسی شهری بین ایران و شهر مشهد و کشور‌های فارسی‌زبان مجاور است.

قلندر ادامه داد: بودجه‌های خوبی در سال گذشته و امسال در جهت تحقق اهداف در نظر گرفتیم که به مرور هزینه می‌شود. امسال اعتبارات ۹۰ درصد افزایش پیدا کرده و از ۱۴۰ به ۲۶۰ میلیارد تومان رسیده است. طرح تفصیلی نیز یکی از موارد اساسی است که باعث ارتقا این محدوده می‌شود.

شهردار مشهد مقدس ادامه داد: فاز اول طرح تفصیلی محدوده تاریخی توس در ضلع شمالی رود کشف‌رود تا پایان سال به پایان می‌رسد و بخش عظیمی از مشکلات مردم منطقه رفع خواهد شد. بخش جنوبی نیز تا پایان این دوره مدیریت شهری به سرانجام خواهد رسید. پروژه‌های خوبی را انجام دادیم. پیشخوان و جلوخان بازسازی و بهسازی شده و امیدواریم پروژه‌های این محدوده به سمتی برود که یک محدوده تاریخی بین‌المللی را احیا کنیم.

دکتر محمود شالویی رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور در ادامه گفت: در آستامه صد و یکمین سالگرد تاسیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی قرار گرفتیم؛ 17 بنای یادبود برای مشاهیر در سطح کشور ساخته خواهد شد که سه بنای یادبود مربوط به مشاهیر استان خراسان رضوی است.

اعطای نشان عالی فردوسی در حماسه سرایی به محمد حسین لطیفی
در پایان مراسم سه نشان عالی فردوسی در چهار بخش حماسه پژوهی، حماسه سرایی، حماسه سازی و نشان افتخاری فردوسی به رئیس موسسه فرهنگی اکو به پاس فعالیت‌هایش در حوزه زبان و ادبیات فارسی اهدا شد.

حماسه پژوهی
در بخش حماسه پژوهی نشان عالی فردوسی به دکتر محمود مدبری- شاهنامه پژوه اهدا شد.

دکتر محمود مدبری، زاده ۱۳۳۵ تهران و دکترای زبان و ادبیات فارسی استاد تمام دانشگاه کرمان است و آثار و علمی و پژوهشی زیادی را به رشته تحریر درآورده است.

حماسه سرایی
در بخش حماسه سرایی نشان عالی فردوسی به محمد حسین لطیفی کارگردان سینما و تلویزیون برای ساخت فیلم سینمایی "غریب" اهدا شد.

محمد حسین لطیفی متولد ۲۵ اسفند ۱۳۴۱، تهران کارگردان، نویسنده، مجری، بازیگر و تهیه‌کننده است.

وی فعالیت خود را با نقاشی و مجسمه‌سازی و به دنبال آن نقاشی متحرک شروع کرد و وارد عرصه فیلمسازی شد. او در بدو راه اندازی سینمای تجربی و نیمه حرفه‌ای؛ توسط محسن مسعودشاهی از اعضاء فعال آن مرکز بود. وی در فعالیت‌هایش چند مورد مشاور کارگردان نیز بوده‌است.

غریب یک فیلم ایرانی به کارگردانی محمدحسین لطیفی و به نویسندگی و تهیه‌کنندگی حامد عنقا محصول سال ۱۴۰۱ است. این فیلم درباره شهید محمد بروجردی است که نقش او توسط بابک حمیدیان ایفا شده‌است. این فیلم نخستین‌بار در چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر و سپس در هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت به اکران درآمد. سرمایه‌گذار این فیلم سازمان هنری رسانه‌ای اوج است.

حماسه ساز
در بخش حماسه ساز نشان عالی فردوسی به شهید حمیدرضا الداغی به پاس پاسداری از زنان و دختران کشور عزیزمان اهدا شد. برادر شهید الداغی این جایزه را دریافت کرد.

شهید الداغی متولد ۱۳۵۶ در سبزوار بود که در شب ۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ در حالی که در راه کلاس دخترش بود با مشاهده «مزاحمت چند مرد جوان برای یک دختر» با آن‌ها درگیر شد و بر اثر اصابت ضربات چاقو جان خود را در راه دفاع از این دختر جوان از دست داد و به عنوان شهید غیرت معرفی شد.

نشان افتخاری فردوسی برای رئیس موسسه فرهنگی اکو
همچنین «مرادجان بوری بایف» رئیس موسسه فرهنگی اکو از کشور تاجیکستان به پاس خدمات ارزشمندش در حوزه زبان و ادبیات فارسی نشان عالی فردوسی را دریافت کرد.

او در سخنانی بعد از دریافت این جایزه اظهارداشت: «می‌خواستم به همه شما عزیزان و همه هواداران حکیم فردوسی توسی، بزرگوارِ اهل منطقه، بزرگوارِ ما و شما و همه آن‌هایی که به خرد علاقه دارند تبریک بگوییم. خدا کند هرجا هستیم با درک درستی از وظیفه کاری برای امروزیان و فرداییان کنیم.».

گفتنی است نقالی و پرده خوانی، ضرب نوازی مرشدهای ورزش باستانی و اجرای حجت اشرف زاده برنامه های دیگر مراسم بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی بود.