جشنواره، زندگی در یک جزیره

ریحانه بناءزاده/ سرویس هنر خبرگزاری رضوی
مدیریت امور هنری شهرداری مشهد با همکاری انجمن عکاسان خراسان رضوی در راستای اهداف فرهنگی خود مبنی بر اسنادی کردن فضای شاداب نوروزی مشهد به منظور ایجاد تعامل اجتماعی بیشمار میان نسل جوان خلاق و ترویج فرهنگ، مسابقه عکس خانه بهار را ترتیب داده است ک در حاشیه آن برگزاری دومین کارگاه تخصصی جشنواره "عکس خانه بهار "با حضور کیارنگ علایی در پردیس سینمایی اطلس برای علاقه مندان به این هنر برگزار و با استقبال بی نظیر علاقه مندان همراه بود.
کارگاه با صحبتهای کیارنگ علایی این طور شروع میشود: ((ضمن سلام خدمت حاضران.امیدوارم از این به بعد شاهد نشست‌های این چنینی باشیم.در ابتدا سراغ سرفصلها می روم که به این ترتیب در مورد آن به صورت اجمال صحبت خواهم داشت. جشنواره‌ها،پیشگامان عکاسی شهری با توجه به موضوع جشنواره عکاسی بهار،عکاسی خیابانی و شهری در ایران و عکاسی با موبایل.))

نگاه یک شکل
علایی اولین سرفصل را جشنواره‌ها قرارمی دهد و  می‌گوید:((جشنواره‌های عکاسی به عنوان پراستقبال ترین رویدادهای موجود در کشور است و شاید تنها فضایی که جمع متنوعی از عکاسان در آن دیده شده است. جشنواره ها، دوره پر فراز و نشیبی داشتد در دوره‌هایی جشنواره‌‌ها محدود برگزار می‌شدند. اما امروز با تعدد جشنواره‌ها مواجه هستیم و شرکت کننده زیاد است.))
این مدرس عکاسی از عوارض جشنواره‌ها می‌گوید: (( جشنواره‌ها یک پروسه تک افتاده است در واقع تک عکسهایی که به دور از یک جامعیت و نگاه عکاسی است.برای همین از برآیند یک عکس در جشنواره نمی‌توان سطح کیفی یک عکاس را محک زد. لذا این قضاوت در مورد تک عکس، است. زبان جشنواره در برخورد با عکسها متفاوت است و باید به همان نسبت به آن نگاه کنیم. بحث رقابت، موفقیت، جوائز از موضوعات مطرح در جشنواره است و از آن جایی که جای رسمی در ایران برای نمایش عکس ها وجود ندارد. بنابراین جشنواره تبدیل به هدف می شود.))
از بخش های ناخوشایند جشنواره، نوع نگاه است که علایی در این باره می‌گوید: (( بعضی نگاه در آمد زایی دارند. یعنی عکس های جشنواره‌ای می‌گیرند و همیشه اسم‌هایشان را در جشنواره‌ها می‌بینید. اما به هیچ بابت در حوزه‌های دیگر فعالیت ندارند. جشنواره زندگی در یک جزیره است و یک نگاه محدود است و اگر فقط نگاهمان به جشنواره باشد ممکن است در اشتباه بیافتیم.شباهت و تکرار جشنواره‌ها شما را مجبور می کنند، نگاه یک شکل داشته باشید. البته که یک سری فرمولهایی در جشنواره وجود دارد. عکسهایی می توانند بالا بیایند که در یکی، دو ثانیه بتواند نظر داور را به خود جلب کند. عکسی که روابط را دیر نشان دهد، عکس جشنواره‌ای نیست. عکسهای خوبی داریم که برای کشف آن به ده ، پانزده ثانیه زمان نیاز دارد. عکسهای مینیمال، عکسهایی که نقشه کلی ندارند، خلوت هستند معمولا در نگاه اول بیشتر جلب توجه می‌کنند. لذا اینها عوارضی است که ممکن است درنگاه ما تاثیر گذار باشد.  اینکه اگر ما در جشنواره مقام آوردیم یا بالعکس، این را توفیق خود بدانیم. نادرست است. لذا هیچ کدام از این دو گزینه ربطی به موفقیت و یا شکست شما در عکاسی ندارد. گاهی ممکن است که عکاس به این عارض شود که جشنواره تنها مکان زیست اش است.))


جشنواره یا بخت آزمایی
 جشنواره مسابقه بخت آزمایی نیست این را علایی می‌گوید و ادامه میدهد: (( اینکه عده‌ای فکر می‌کنند شانس مهم است اگر پیروز شوند خوش شانس بودن در غیر اینصورت بد شانس بودن. خیر این طور نیست. مسیر، در جشنواره مهم است نه هدف. اساسا رتبه آوردن و پذیرش مهم نیست. همان لذت و انتظار برای اعلام نتیجه می تواند زیبا باشد.))
عکس خوب انتخاب کنیم
معمولا ما بد عکس انتخاب می‌کنیم عکس رتبه دار را سطل آشغال و عکس‌های بد را به جشنواره می‌فرستیم این از نکات مهمی است که این مدرس عکاسی به آن اشاره دارد و ادامه می دهد: (( استفاده از فضای مجازی برای محک زدن خوب است. درست است که مردم داور نیستد اما نسبت انتخاب مردم با داوران به هم نزدیک است. البته به شرط آنکه مخاطب کمی حرفه‌ای داشته باشید. از نظر عکاسان و مدرسین استفاده کنید. عکسی را انتخاب کنید که کلیشه‌های عکاسی را شکسته است و خلاف موضوع حرکت می‌کند. تابوهای کلیشه‌ای جشنواره را بشکنید. تکنیک در عکسها خیلی مهم است. نادر بودن عکسها که برای مخاطب شوک آور است.))
شهر چه زمانی موضوع عکاسی خیابانی شد؟ با طرح این سئوال علایی صحبتش را ادامه میدهد: ((شهر در دسته بندی‌های عکاسی در سومین موضوع مهم عکاسی از نظر کمیت است. طبیعتا برای عکاسی شهر محدودیتهایی وجود داشت و هنوز هم وجود دارد و برای در ایران بودن خودتان را نقد نکنید این قصه به 1960 بر می گردد. در واقع دردهای امروز هم مثل گذشته است. نبودن اسپانسر، دوربین بزرگ، تو چه کسی هستی و...؟ عکاسی خیابانی یک هویی است و فاقد روایت پذیری است. ترتیب حالت، پوشش، فیگور، ضمیمه های خیابانی است. عکسها داستان ندارند و همیشه عکاسی با این جریان مقابله داشته تا استقلالش به خطر نیافتد. ما زمانی که یک عکس شهری را نگاه می کنیم چرایی گرفتن این عکس برای ما سئوال است.))
علایی به گونه‌ای از عکاسی خیابانی با عنوان فلنور اشاره دارد که واژه‌ای فرانسوی است و فارسی آن در گوگل وجود ندارد و به معنای ولگرد است.این کلمه آرام ارام بار فلسفی گرفته است. کسی که در شهر بزرگ زندگی می کند و قبول می کند مدرنیته را بپذیرد. وقتی زیاد در شهر راه بروید و شهر زندگیتان شود و منتظر عکس نباشید. آن وقت است که کلی اتفاق می افتد اینها حاصل عکاسی فلنوری است. که  به صورت اجمالی بیان می‌کند و حوزه اصلی "جشنواره خانه بهار" است.
عکاسی خیابانی چشم اندازها و پرسپکتیوهای متفاوت دارد. که این داور برجسته کشوری به آن اشاره دارد و می‌گوید: (( به یک زاویه دید جدید برسید. نفر اول باشید که یک عکس را می‌گیرید و می شود تاریخی، ریتم، در عکاسی خلق کنید. قطعا کار سختی است چون اماکن ما شلوغ است سیم برق و...وجود دارد. استفاده از جریان‌های نوستالژی.از تبلیغات محیطی استفاده کنید.عکس را ایرانی کنید. لحظه قطعی خلق کنید از تکنولوژی استفاده کنید. پی در پی عکس بگیرید. عکسهایی که شکل هندسی دارد مخاطب را بیشتر جذب می‌کند.))


زمان در عکسی شهری
نقاشی دیواری به عنوان یکی از حوزه‌های مهم در عکاسی است و این موضوع پرتکرار و کلیشه در جشنواره‌ها است که این مدرس عکاسی در این باره توضیح می دهد:(( عکسی موفق است در این حوزه که نقاشی دیواری بودن را فراموش کند و تکنیک را جایگزین کند.)) زمان در عکاسی شهر چه موقع است؟ علایی با طرح این سئوال این طور ادامه میدهد: (( دو زمان در عکاسی داریم. یکی گلدن تایم است. گلدن تایم چه موقع است؟ یک ربع بعد از طلوع آفتاب و یک ربع قبل از غروب عکاسی کنید. بلو تایم هم قبل طلوع آفتاب و بعد از غروب آفتاب است که تششعات آبی در عکس جلوه می‌کند.)) فرهنگ عامه میتواند از موضوعات جمعی باشد .جایی که رفتارها جز آداب میشود و عکاسی معاصر تعریفش این است که خود اتکا است و نیازمند اطلاعات بیرونی است و از تفسیر گریزان است. تجربه گرا است و تابو شکن است. لحن خاصی دارد و ملال آور است و به درونیات عکاس اش وابسته است این هم اشاره به نکاتی در مورد عکاسی معاصر بود که علایی در جلسه به آن پرداخت.
عکاسی موبایلی
چرا امروز عکاسی موبایلی مهم است؟  علایی این طور به آن پاسخ می دهد: ((اقتصاد آشفته برای هزینه‌ها، آموزش نیاز ندارد، حمل لوازم جانبی را کنار می زند، دوربین به عنوان یک عادت دستت است، آمیزه‌ای ازچند دستگاه و لنز است ، امنیت بیشتر در تصویر معاصر را نشان میدهد، اینجا تشویق می شویم، با دوربین حرفه‌ای تشویق نمی‌شویم، یک نفر به جای حافظه‌مان از خاطراتمان نگهداری می‌کند، سبکی و سرعت عمل این وسیله را محبوب کرده است، ساده بودن ذهن را رها می کند پس مفرح هم است،خوانش عکس جذاب است، برای مومیایی کردن هزینه گزاف نمی‌دهیم، تولید عکس موبایلی با ارائه است بدون هزینه می توان در فضای مجازی گذاشت و فضای مجازی محیط ایده آل برای پرزنت های فکری شما است.)) امروز مفهوم قدرت تغییر کرده است این را علایی می‌گوید و ادامه می دهد: (( قدرت در مفهوم سنتی این بود که هرکس طلا داشته باشد قدرتمند است. در حالی که در این دوره اینطور نیست. قدرت توانایی نتایج دلخواه از عملکرد شخصی و نفوذ کلام است. عکاسی موبایلی دموکراسی ایجاد می‌کند،امکان واکنش آنی به موضوعات را می دهد و.... چطور عکاسی موبایلی کنیم؟ در این باره کیارنک علایی توضیح می دهد: ((بی ارزش ترین چیزها را عکاسی ‌کنیم، خلاقیت و کشف تناسبات داشته باشیم، نگاه در عکاسی موبایلی مهم است. ابزار در آن مهم نیست نمادین کردن اشیاء فرصت خوب برای نمادهای فرهنگی است، عصر عکسهای اجتماعی است.شلخته عکاسی نکنید، واقعیت زدایی کنید و یکی از راهکارها سیاه و سفید کردن عکس است، موضوعات را دنبال کنیم، باید ولگرد باشید و معشوق شهر باشید، در چاه تورم عکس نیافتید، انتخاب لوکیشن در عکاسی موبایل مهم است، نور صفحه را تنظیم کنید.رمز گوشی را پاک کنید که سوژه را از دست ندهید. فلش را خاموش کنید. برای ویرایش عکس ایده داشته باشید و در آخر دچار دردهای اینستاگرامی که شبیه شدن عکسها به هم است نشوید.))