تقدم همسایه بر خانه در نگاه حضرت زهرا

من به مناسکِ خالی، دل خوش نمی کنم بلکه معتقدم رابطه ما را با آل الله باید رفتارِ مان تعریف کند. این را هم به زبان آورده ام و هم به قلم. برای این گزاره هم دنبال "برهانِ قاطع" بودم که آن را در کلام آسمانی ام الائمه یافتم. این کلام روشن و راهنمای حضرت فاطمه(س) است که می فرمایند: اگر به آنچه شما را امر نموديم عمل مي‌كني و از آنچه شما را بر حذر داشته‌ايم دوري مي‌كني از شيعيان ما هستي و گرنه هرگز. (1) بی بی(س)  با این صراحت، میزان به دستِ ما می دهند تا حتی خودما هم بتوانیم خویشتن را داوری کنیم و صفی که باید در آن قرار گیریم، انتخاب کنیم منتهی این انتخاب ، از راه عمل میسر است . با عمل باید شاخص ساخت مثل تا مثل نشانه هایی که مانع را از جلوی خودرو برمی دارد و راه را برای ورود باز می کند،  موانع به کنار روند و راه باز شود تا بتوانیم خود را به صف شیعیان برسانیم. راه هم با به رفتار در آوردن فرمایشات و سیره عملی حضرات معصومین، گشوده می شود، به ویژه در حیات اجتماعی که باید با عمل، هم نسبت خود را مشخص کنیم و هم رفتار ما مصداق جذب یا دفع  تلقی می شود که باید حواس مان به آن باشد که داریم برای دین خود سرباز جمع می کنیم یا با این رفتار، سربازان جبهه خودی را هم به سوی سپاه دشمن هول می دهیم؟ وقتی حضرت زهرا(س) ما را به حقوق همسایه توجه می دهند که : از مؤمنين نيست كسي كه همسايه‌اش از شر و آزار او در امان نباشد. (2) تکلیف ، مشخص می شود و درمی یابیم که برای ایستادن در جماعت مومنان باید رفتار خویش با همسایگان را بر اساس صلح و صلاح و خیر خواهی تنظیم کنیم. باید همسایگان نه تنها از شر دست و زبان و نگاه ما در امان باشند که در خیرِ حضورِ ما، احساس امنیت کنند که اگر این هندسه میان همسایگان به رفتار در آید، همه شهر به امن و امان و شهروندان به آرامش می رسند که خانه ها را در شهر جوری بنا کرده اند که همه در زنجیره همسایگی هم قرار می گیرند و تعریف می شوند. خانه ها شلنه به شا نه هم داده اند تا ما هم بازو به بازوی هم برادر وار و خواهر وار زندگی کنیم. اینکه ایشان  مي‌فرمايند: اول همسايه بعد اهل خانه. (3) فقط در ساحت دعا نیست بلکه در حوزه زندگی هم باید مد نظر باشد. یعنی باید با هم رفتاری بر اساس مروت و ایثار داشته باشیم. چنین روحیه ای اگر شکل بگیرد و در گذر زمان نهادینه شود، زیبایی های زندگی را بیشتر درک خواهیم کرد. زیبایی هایی که ترجمه ایمان عملی و حق مومنان است. یعنی حق ماست بهترین و امن ترین و مهربان ترین زندگی را داشته باشیم. برای رسیدن به این حق هم خود ما باید آستین ها را به همت بالا بزنیم وکار را شروع کنیم. این شروع هم باید از خود ما و حتی از نهادِ جان ما برخیزد.باید صفاتِ سلبیه را وانهیم و در صفاتی ثبوتیه، جان یابیم. وقتی در سخنانی انسان ساز حضرتِ زهرا(س) می خوانیم از بخل دوري كن، زيرا بخل درختي است در جهنم كه شاخه‌هايش در دنيا مي‌باشد و هر‌كس به آن شاخه‌ها بياويزد، داخل در جهنم مي‌شود. (4) ناگزیر از این وادی هولناک باید دوری گزینیم و رختِ خویش را از این ورطه ، بیرون کشیم. یعنی نگذاریم حسد، این بیماریی آتشناک در رفتار ما شعله کشد . اینکه حسد را معادلِ آتش، دانستم هم ملهم از این روایت حضرتِ صادق است که می فرمایند: «ان الحسد یاکل الایمان کما تاکل النار الحطب؛ حسد ایمان را می خورد همان گونه که آتش هیزم را می خورد» . (5) لذا باید به حکم عقل از آتش، دوری کرد و با بارانِ کرامت آن را از صفحاتِ زندگی ، شست. اگر بتوانیم، جان را از این بیماری ، بپیراییم، روح هم سبک خواهد شد و امکان پرواز برای ما فراهم خواهد گشت تا در هوای گلشن به حرکت در بیاییم. از دیار حسد که به سلامت عبور کنیم خواهیم توانست در سایه درختی بنشینیم که می تواند، هبوطِ تلخ را نقطه پایان بگذارد و فرصتِ باز گشت را فراهم آورد. درختی که از جنس شجره طیبه است و در کلام نورانی فاطمی چنین صاحب جایگاه شده است که : سخاوت، درختي است در بهشت كه شاخه‌هايش در دنيا گسترده است و هر‌كس شاخه‌اي از آن را بگيرد داخل بهشت مي‌شود. (6) در این سخن، بی بی، سخاوت را دروازه بهشت معرفی می کند و طالبانِ سعادت ابدی و جستجوگرانِ بهشت را به این رفتار می خواند. رفتاری که زمینِ خدا را رنگ خدا می زند و بندگان حق را به حقیقت رهنمون می شود. فکر می کنم اگر در ایام شهادت حضرت زهرا (س) به تصمیمی برسیم که تغییر در رفتار خویش انجام دهیم و تحولی که می خواهیم جهان پیداکند تا بهتر شود را از خود شروع کنیم این سعادت را خواهیم یافت که در تعریف حضرت فاطمه، برای خود جایی و جایگاهی بیابیم اما اگر، فقط خوانش روایت باشد و دل و دست به تایید عملی زبان برنیاید، ره به جایی که باید نخواهیم برد. که هرگز چنین مباد!
پینوشت:
1-بحار‌الانوار/ج65/ص156
2-دلائل‌الامامه/1
3-وسائل‌الشيعه/7/112
4-دلائل‌الامامه/4
5-اصول کافی، جلد 2، صفحه 306
6-دلائل‌الامامه/4