بازخوانی جنایت تاریخی صهیونیستها در قلب فلسطین
پنجاه سال از به آتش کشیدن مسجدالاقصی گذشت
به گزارش خبرگزاری رضوی، مسجدالاقصی، نخستین قبله مسلمانان و مکان مقدسی است که پیامبر اسلام (ص) از آنجا به معراج رفت. اين مسجد سومین حرم شریف مسلمانان پس از مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) در مکه مکرمه و مدینه منوره است.
طی قرون گذشته، این مسجد همچنین مرکزی برای آموزش حفظ قرآن، تدریس معارف و علوم اسلامی و همچنین، محلی برای برگزاری جشنها و مراسمهای بزرگ دینی بوده است.
مسجدالاقصی، نخستین قبله مسلمانان است که بنابر روایات، پیامبر اسلام(ص) از آنجا به معراج رفت. قرآن هنگام ذکر ماجرای معراج در سوره اسراء، از آن یاد کرده است. مسجدالاقصی نزد مسلمانان، یهودیان و مسیحیان محترم است؛ در احادیث اسلامی در کنار مسجدالحرام و مسجدالنبی از مساجد با فضلیت دانسته شده و آمده است که نمازگزاردن در آن با هزار نماز در مساجد دیگر برابر است.
به گفته برخی محققان، منظور از مسجدالاقصی که در قرآن به کار رفته، محوطه وسیعی بوده که شامل مسجد قبة الصخره (محل عروج پیامبر) و رواقها هم میشده است. از اینرو برخی مفسران شیعه، منظور از مسجدالاقصی را که در آیه نخست سوره اِسراء به آن اشاره شده، بیتالمقدس دانسته که حضرت داود و سلیمان آن را بنا کردهاند. در برخی روایات نیز از مسجدالاقصی با عنوان مسجد بیتالمقدس یاد شده است.
برخی گفتهاند هنگام معراج پیامبر(ص)، بنایی به نام مسجدالاقصی نبوده و کلمه مسجد در آیه معراج به معنای مکانِ پرستش و عبادتگاه بوده است. امروزه بنای مسقفی که در دوره عبدالملک بن مروان در محدوده حرم قدس ساخته شده، مسجدالاقصای مسقف یا مسجدالاقصی شناخته میشود و از محوطهای که بنای مذکور، مسجد صخره، مسجد عمر و دیوار براق در آن جای دارد، با نام مجموعه مسجدالاقصی یاد میشود.
بازسازیهای قبل از آتشسوزی
ساختمانی که امروزه مسجد الاقصی نامیده میشود، در دوره عبدالملک بن مروان در قرن نخست قمری تأسیس شده و در دورههای مختلف بازسازی و تعمیر شده است.
مسجدالاقصی نیم قرن پس از آتشسوزی همچنان آماج حملات صهیونیستها و شهرکنشینان افراطی قرار دارد و نظامیان صهیونیست به تازگی به شهرکنشینان اجازه دادهاند که همه روزه به این مسجد یورش ببرند و تقسیم زمانی و مکانی این مسجد میان مسلمانان و یهودیان از مهمترین نگرانیها و دغدغههای امروز فلسطینیان، گروههای مقاومت و امت عربی و اسلامی است.
امروز ۲۱ آگوست به مناسبت سالگرد به آتش کشیده شدن مسجدالاقصی از سوی «دنیس مایکل روهان»، یهودی تندرو استرالیایی در سال ۱۹۶۹ میلادی روز جهانی مساجد نامیده شده است؛ پایگاه خبری الجزیره به همین مناسبت به بازخوانی این جنایت پرداخته و آن را اقدامی برای محو هویت اسلامی و عربی قدس دانسته است.
در این گزارش آمده است نام مسجدالاقصی در قدیم بر حرم مقدس و بناهای داخل آن اطلاق میشد که مهمترین آنها قبة الصخره بود که آن را عبدالملک بن مروان در سال ۷۲ هجری بنا کرد و یکی از آثار بزرگ اسلامی به شمار میرفت. سپس در سالهای ۸۶ تا ۹۶ هجری ولید بن عبدالملک بنای آن را تکمیل کرد.
ساختمان کنونی مسجدالاقصی با زمان امویان تفاوت دارد؛ زیرا به دلیل زلزلههای مختلف طی قرون متمادی از نخستین زلزلهای که این مسجد شاهد آن بود و در سال ۱۳۰ هـجری اتفاق افتاد تا زلزلهای که در زمان فاطمیان در سال ۴۲۵ هجری رخ داد، بارها بازسازی شده است.
آنچه به عنوان مسجدالاقصی در قرآن از آن یاد شده، تمام مجموعه مسجدالاقصای مسقف، قبة الصخرة، قبة السلسلة، مصلای مروانی و گنبدها، محرابها، راهها، چاهها، برکهها، رواقها و پلها را همراه با دیگر بخشهای باستانی و قدیمی دربر میگیرد و بخش مسقف مسجدالاقصی در جنوب این مجموعه واقع شده است.
مسجدالاقصای مسقف، بنایی مستطیلی است با رواقی بزرگ در میانه آن که مستقیماً به گنبد میرسد. از شرق و غرب، سه رواق مسجدالأقصی را احاطه کرده است. طول آن از شمال به جنوب ۸۰ متر و عرض آن از شرق به غرب ۵۵ متر است.
آتشسوزی
در روز ۲۱ آگوست ۱۹۶۹ میلادی (۱۳۴۸هـ) رژیم صهیونیستی آب منطقه مسجدالاقصی را قطع و شهروندان عرب را از نزدیکشدن به این مسجد منع کرد. در همین زمان یک یهودی تندرو استرالیایی به نام «مایکل دینس روهان» بخش شرقی مسجدالاقصی را آتش زد. این آتشسوزی، از سلسله اقداماتی بود که اسرائیل از سال ۱۹۴۸ با هدف از بینبردن تمدن اسلامی در شهر قدس انجام میداد.
امروز ۲۱ آگوست به مناسبت سالگرد به آتش کشیده شدن مسجدالاقصی از سوی «دنیس مایکل روهان»، یهودی تندرو استرالیایی در سال ۱۹۶۹ میلادی روز جهانی مساجد نامیده شده است؛ پایگاه خبری الجزیره به همین مناسبت به بازخوانی این جنایت پرداخته و آن را اقدامی برای محو هویت اسلامی و عربی قدس دانسته است.
در این گزارش آمده است نام مسجدالاقصی در قدیم بر حرم مقدس و بناهای داخل آن اطلاق میشد که مهمترین آنها قبة الصخره بود که آن را عبدالملک بن مروان در سال ۷۲ هجری بنا کرد و یکی از آثار بزرگ اسلامی به شمار میرفت. سپس در سالهای ۸۶ تا ۹۶ هجری ولید بن عبدالملک بنای آن را تکمیل کرد.
ساختمان کنونی مسجدالاقصی با زمان امویان تفاوت دارد؛ زیرا به دلیل زلزلههای مختلف طی قرون متمادی از نخستین زلزلهای که این مسجد شاهد آن بود و در سال ۱۳۰ هـجری اتفاق افتاد تا زلزلهای که در زمان فاطمیان در سال ۴۲۵ هجری رخ داد، بارها بازسازی شده است.
آنچه به عنوان مسجدالاقصی در قرآن از آن یاد شده، تمام مجموعه مسجدالاقصای مسقف، قبة الصخرة، قبة السلسلة، مصلای مروانی و گنبدها، محرابها، راهها، چاهها، برکهها، رواقها و پلها را همراه با دیگر بخشهای باستانی و قدیمی دربر میگیرد و بخش مسقف مسجدالاقصی در جنوب این مجموعه واقع شده است.
مسجدالاقصای مسقف، بنایی مستطیلی است با رواقی بزرگ در میانه آن که مستقیماً به گنبد میرسد. از شرق و غرب، سه رواق مسجدالأقصی را احاطه کرده است. طول آن از شمال به جنوب ۸۰ متر و عرض آن از شرق به غرب ۵۵ متر است.
آتشسوزی
در روز ۲۱ آگوست ۱۹۶۹ میلادی (۱۳۴۸هـ) رژیم صهیونیستی آب منطقه مسجدالاقصی را قطع و شهروندان عرب را از نزدیکشدن به این مسجد منع کرد. در همین زمان یک یهودی تندرو استرالیایی به نام «مایکل دینس روهان» بخش شرقی مسجدالاقصی را آتش زد. این آتشسوزی، از سلسله اقداماتی بود که اسرائیل از سال ۱۹۴۸ با هدف از بینبردن تمدن اسلامی در شهر قدس انجام میداد.
در این آتشسوزی بخشهای مختلفی از جله منبر تاریخی صلاحالدین در آتش سوخت و شعلههای آتش تا نزدیکی گنبد تاریخی مسجد که از جنس نقره خالص بود و تا سطح جنوبی مسجد و سقف سه تا از رواقها نیز کشیده شد.
آتش سرانجام با تلاش مسیحیان و مسلمانان علیرغم ممانعت نیروهای اسرائیلی مهار شد. اما اسرائیل ادعا کرد که علت آتشسوزی اتصال برق بوده است و پس از آنکه مهندسان عرب ثابت کردند که این آتشسوزی عمدی بوده، این رژیم اعلام کرد که یک جوان استرالیایی مسئول این خرابکاری بود و او را محاکمه خواهد کرد؛ اما پس از مدت کوتاهی ادعا شد که این جوان دیوانه بوده و او را آزاد کردند.
آتش سرانجام با تلاش مسیحیان و مسلمانان علیرغم ممانعت نیروهای اسرائیلی مهار شد. اما اسرائیل ادعا کرد که علت آتشسوزی اتصال برق بوده است و پس از آنکه مهندسان عرب ثابت کردند که این آتشسوزی عمدی بوده، این رژیم اعلام کرد که یک جوان استرالیایی مسئول این خرابکاری بود و او را محاکمه خواهد کرد؛ اما پس از مدت کوتاهی ادعا شد که این جوان دیوانه بوده و او را آزاد کردند.
بیشتر کشورها این آتشسوزی را محکوم کردند. شورای امنیت جلسه تشکیل داد و قطعنامه شماره ۲۷۱ سال ۱۹۶۹ را با اکثریت آراء (۱۱ رأی) صادر کرد و طی آن اسرائیل محکوم شد و از این رژیم خواسته شد تا همه اقداماتی را که منجر به تغییر وضعیت و شکل قدس میشود، متوقف کند. این در حالی بود که چهار کشور از جمله آمریکا از رأیدادن به این قطعنامه امتناع کردند.
در این قطعنامه تأکید شد که شورای امنیت از آسیبهای زیادی که در اثر آتشسوزی روز ۲۱ آگوست ۱۹۶۹ بر مسجدالاقصی وارد شده، ابراز تأسف میکند و آسیبی را که به خاطر این آتشسوزی به فرهنگ انسانی رسیده است، درک میکند.
همچنین بیانیه شورای امنیت سازمان ملل با تأکید بر اصل عدم پذیرش تصرف اراضی با حمله نظامی اعلام کرد: هر گونه تخریب یا آلودهکردن اماکن یا ساختمانهای مقدس در قدس یا تحریک و توطئه برای این کار میتواند امنیت و صلح بینالمللی را به شدت تهدید کند.
در این قطعنامه تأکید شد که شورای امنیت از آسیبهای زیادی که در اثر آتشسوزی روز ۲۱ آگوست ۱۹۶۹ بر مسجدالاقصی وارد شده، ابراز تأسف میکند و آسیبی را که به خاطر این آتشسوزی به فرهنگ انسانی رسیده است، درک میکند.
همچنین بیانیه شورای امنیت سازمان ملل با تأکید بر اصل عدم پذیرش تصرف اراضی با حمله نظامی اعلام کرد: هر گونه تخریب یا آلودهکردن اماکن یا ساختمانهای مقدس در قدس یا تحریک و توطئه برای این کار میتواند امنیت و صلح بینالمللی را به شدت تهدید کند.
تأسیس سازمان همکاری اسلامی؛ پیامد آتشسوزی
آتشسوزی در مسجدالاقصی يكي از دلايل شكلگيری سازمان همکاری اسلامی(کنفرانس اسلامی سابق) در مهرماه ۱۳۴۸ بود. این سازمان يک ماه پس از اين حادثه، طی اجلاسی با شركت سران كشورهای اسلامی در شهر رباط، پايتخت مراكش با ۳۰ کشور اعلام موجوديت كرد و پس از آن در سال ۱۹۷۶ میلادی صندوق قدس تأسیس شد و در سال بعد نیز برای حمایت از مقدسات اسلامی قدس برای عملیات یهودیسازی اشغالگران اسرائیلی کمیته قدس تأسیس شد.
حفاریهایی که جنبش «امنای هیکل» زیر مسجدالاقصی انجام میدهد یکی از مهمترین خطرهایی است که این مسجد را تهدید میکند. این حفاریها از سال ۱۹۶۷ میلادی به بهانه جستجوی هیکل سلیمان(نخستین معبد باستانی یهود) زیر خانهها، مساجد و مدارس عربی در سرزمینهای اشغالی آغاز شد و در سال ۱۹۶۸ به زیر مسجدالاقصی رسید و یک تونل عمیق و طویل زیر حرم حفر و در درون آن یک کنیسه یهودی ساخته شد.
این حفاریها با محکومیت گسترده جامعه بینالملل مواجه شد. یونسکو طی قطعنامهای ادامه حفاریهای اسرائیل و تغییر ویژگیهای تمدنی شهر قدس به ویژه مسجدالاقصی را محکوم کرد، اما تا کنون تجاوزهای اسرائیل نسبت به این مسجد حتی یک روز هم متوقف نشده است.
بازسازی مسجد
کمیته عمران و بازسازی مسجدالاقصی وابسته به وزارت اوقاف اردن مسئول از بینبردن آثار آتش سوزی در مسجدالاقصی و مرمت و بازسازی آن شد و تیم فنی این کمیته که اوایل سال ۱۹۷۰ آغاز به کار کرد، منبر صلاحالدین ایوبی را بازسازی کرد.
آتشسوزی در مسجدالاقصی با واکنش گسترده کشورهای اسلامی و عربی همراه بود و روز بعد هزاران مسلمان نماز جمعه را در محوطههای خارجی مسجدالاقصی اقامه کردند و تظاهراتهایی در شهر قدس برگزار شد، یکی از پیامدهای آتشسوزی مسجدالاقصی، برگزاری نخستین اجلاس سران اسلامی در رباط و تأسیس سازمان همکاری اسلامی بود که به آن اشاره کردیم و تمامی کشورهای اسلامی در آن عضو شدند.
بستهشدن مسجدالاقصی
در جولای سال ۲۰۱۷ میلادی، صدها فلسطینی پس از ممانعت از ورود آنها به مسجدالاقصی از سوی نظامیان صهیونیست، نماز جمعه را خیابانهای قدس اشغالی اقامه کردند که این برای نخستین بار پس از آتشسوزی سال ۱۹۶۹ میلادی بود که از ورود نمازگزاران به داخل مسجدالاقصی برای اقامه نماز جمعه ممانعت میشد.
آتشسوزی در مسجدالاقصی يكي از دلايل شكلگيری سازمان همکاری اسلامی(کنفرانس اسلامی سابق) در مهرماه ۱۳۴۸ بود. این سازمان يک ماه پس از اين حادثه، طی اجلاسی با شركت سران كشورهای اسلامی در شهر رباط، پايتخت مراكش با ۳۰ کشور اعلام موجوديت كرد و پس از آن در سال ۱۹۷۶ میلادی صندوق قدس تأسیس شد و در سال بعد نیز برای حمایت از مقدسات اسلامی قدس برای عملیات یهودیسازی اشغالگران اسرائیلی کمیته قدس تأسیس شد.
حفاریهایی که جنبش «امنای هیکل» زیر مسجدالاقصی انجام میدهد یکی از مهمترین خطرهایی است که این مسجد را تهدید میکند. این حفاریها از سال ۱۹۶۷ میلادی به بهانه جستجوی هیکل سلیمان(نخستین معبد باستانی یهود) زیر خانهها، مساجد و مدارس عربی در سرزمینهای اشغالی آغاز شد و در سال ۱۹۶۸ به زیر مسجدالاقصی رسید و یک تونل عمیق و طویل زیر حرم حفر و در درون آن یک کنیسه یهودی ساخته شد.
این حفاریها با محکومیت گسترده جامعه بینالملل مواجه شد. یونسکو طی قطعنامهای ادامه حفاریهای اسرائیل و تغییر ویژگیهای تمدنی شهر قدس به ویژه مسجدالاقصی را محکوم کرد، اما تا کنون تجاوزهای اسرائیل نسبت به این مسجد حتی یک روز هم متوقف نشده است.
بازسازی مسجد
کمیته عمران و بازسازی مسجدالاقصی وابسته به وزارت اوقاف اردن مسئول از بینبردن آثار آتش سوزی در مسجدالاقصی و مرمت و بازسازی آن شد و تیم فنی این کمیته که اوایل سال ۱۹۷۰ آغاز به کار کرد، منبر صلاحالدین ایوبی را بازسازی کرد.
آتشسوزی در مسجدالاقصی با واکنش گسترده کشورهای اسلامی و عربی همراه بود و روز بعد هزاران مسلمان نماز جمعه را در محوطههای خارجی مسجدالاقصی اقامه کردند و تظاهراتهایی در شهر قدس برگزار شد، یکی از پیامدهای آتشسوزی مسجدالاقصی، برگزاری نخستین اجلاس سران اسلامی در رباط و تأسیس سازمان همکاری اسلامی بود که به آن اشاره کردیم و تمامی کشورهای اسلامی در آن عضو شدند.
بستهشدن مسجدالاقصی
در جولای سال ۲۰۱۷ میلادی، صدها فلسطینی پس از ممانعت از ورود آنها به مسجدالاقصی از سوی نظامیان صهیونیست، نماز جمعه را خیابانهای قدس اشغالی اقامه کردند که این برای نخستین بار پس از آتشسوزی سال ۱۹۶۹ میلادی بود که از ورود نمازگزاران به داخل مسجدالاقصی برای اقامه نماز جمعه ممانعت میشد.
در این روز همچنین، شیخ محمد حسین، مفتی قدس و سرزمین فلسطین از سوی نیروهای اشغالگر اسرائیلی بازداشت شد و نمازگزاران فلسطینی با شعار «الله اکبر» و «روح و جانمان فدای مسجدالاقصی» به مقابله با اشغالگران برخواستند.
ادامه تلاشها برای تخریب مسجد
یک جریان مسیحی صهیونیستی که در آمریکا شکل گرفته، مدعی است: ویرانی مسجدالاقصی و ساخت معبد سوم سلیمان به جای این مسجد، شرط ظهور حضرت مسیح (ع) است و بدون ساخت این معبد، مسیح هرگز ظهور نمیکند. گروههای تندرو صهیونیست اعتقاد دارند که خرابههای معبد نخست و دوم سلیمان در زیر مسجدالاقصی است و برای ساخت مجدد این معبد راهی جز ویرانی مسجد وجود ندارد.
با توجه به همین اعتقاد، پیروان این جریان صهیونیستی مبالغ هنگفتی را در سازمانهای افراطی صهیونیستی مانند «عطیرات کوهانیم» سرمایهگذاری میکنند و یهودیکردن قدس و تخریب مسجدالاقصی هدف اعلامشده آنها است.