مرکزی
صاحب معراج السعاده ،جامع شعر و اخلاق و سیاست
زندگینامه :ملا احمد نراقی
اودر عهد فتحعلی شاه قاجار میزیست. «دوره قاجاریه از شگفتانگیزترین ادوار تاریخ ایران است. دورهای است که قدرتهای بزرگ جهان از اقصی نقاط دنیا به علل گوناگون چشم به آن دوخته بودند؛ و ایران مرکزی شده بود که تمام قدرتها دور آن دایره زده بودند». به طوری که به دلایلی دولت روسیه دو بار به ایران حمله کرد.
شکست ایران در جنگهای اول با روسیه (۱۲۳۰ مطابق با ۱۸۱۵ میلادی) منجر به از دست دادن برخی نواحی شمالی ایران شد که بدرفتاری شدید قوای روس با اهالی این منطقه را در پی داشت. به طوری که در اثر درخواستهای کمک مکررّ مردم ایران را نیز دچار حسّ خشم و انتقام جویی عمیقی کرد. «اجحافات و رفتار بیرویه مأمورین دولت روس که باعث تنفر مردم در ایالات متصرفه گردیده و از همان سال ۱۲۳۰ سکنه این نواحی را تکان داد و بالاخره در سال۱۲۴۱ مبدل به یک شورش و هیجان عمومی گردید.»
«ظلم و فجایع دولت روسیه علمای مسلمان را در مشاهد متبرکه سخت مضطرب و نگران ساخته بود.»افکار مردم به حد اعلا بر ضد روسیه تهییجشده بود. ملت و روحانیون و اغلب زمامداران تقاضای اعلان جنگ بر ضد دولت روسیه داشتند.
ملا احمد نراقی در جنگ دوم با روسیه تزاری فرمان جهاد را صادر کرد و دستهای از اهالی نیز به سرپرستی ملا احمد نراقی نزد فتحعلیشاه آمدند و به تظاهرات پرداختند. قبل از آن نیز در ۵ ذیحجه ۱۲۴۱ (۱۱ ژوئیه ۱۸۲۹) «آقا سید محمد مجتهد» همراه صد تن از روحانیون وارد سلطانیه شده بود. در نتیجه فرمان حمله صادر شد و در اثر این حمله که از ذیحجه ۱۲۴۱تا آخر محرم ۱۲۴۲ انجام گرفت تمام نواحی که مطابق «معاهده گلستان» تسلیم روسها شده بود از جانب قوای ایران مجدداً پس گرفته شد. اگرچه این پایان جنگ نبود و روسیه بعدها با حملهٔ مجدّد نواحی گستردهای را اشغال کرد.
او در شهر کاشان به دلیل بیماری وبای عمومی گسترده در کاشان و اطراف آن (از جمله نراق) در اول شب یکشنبه بیست و سوم ربیع الثانی سال ۱۲۴۵ هجری قمری در نراق وفات کرد و در نجف، در صحن علی بن ابیطالب، در کنار آرامگاه پدرش تدفین شد. جنازهاش پیش از دفن به نجف اشرف منتقل و در جنب صحن آرامگاه حضرت علی در کنار قبر پدرش دفن شد.