نقش حج در ابلاغ پیام وحدت‌آفرین ایران به مسلمانان جهان

دیپلماسی و دستگاه سیاست خارجی یکی از راه‌های ایجاد ارتباطات سیاسی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی هر کشوری با سایر کشورها برای تامین منافع ملی آن کشور است. وزیر خارجه، دیپلمات‌ها، سفرا، رایزن‌های فرهنگی و سایر مقامات رسمی، مسئولیت برقراری ارتباطات بین المللی هر کشوری را برعهده دارند. هدف از برقرای ارتباط با سایر کشورها، تامین منافع ملی کشوراز مسیر نزدیک‌شدن کشورها به یکدیگر است. البته به همان میزان که ارتباطات سیاسی و اقتصادی میان کشورها اهمیت دارد، ارتباط فرهنگی و نزدیک شدن ذهنیت دولت ‌ها و ملت‌ها هم اهمیت زیادی دارد و چه بسا ارتباط فرهنگی، زمینه ارتباطات سیاسی و اقتصادی دو کشور را فراهم کند یعنی به هر میزانی که دو ملت دارای اشتراکات فرهنگی از جمله باورها، ارزش‌ها، دین و مذهب، تاریخ و فرهنگ  بیشتری باشند، می‌توانند زمینه نزدیک شدن دولت‌های خود به یکدیگر را فراهم کنند.
البته جدا از ساختارهای رسمی حکومت، نهادهای غیرحکومتی از جمله نهادهای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیز می‌توانند در برقرای ارتباط یک کشور با سایر کشورها  نقش مهمی ایفا کنند. در اینجا مفهموم دیپلماسی عمومی مطرح می‌شود که به معنای اثرگذاری بر شهروندان کشورهای دیگر بوسیله نهادهای غیرحکومتی در کنار فعالیت نهادهای رسمی حکومتی است. در دیپلمسی عمومی، شهروندان و نهادهای مدنی یک کشور با شهروندان و نهادهای مدنی کشورهای دیگر وارد گفت‌و گوی می‌شوند، اشتراکات یکدیگر را پیدا می‌کنند، سوء‌تفاهم‌ها و کلیشه‌های شکل گرفته نسبت به یکدیگر را رفع کرده و این‌چنین، ذهنیت‌ها را به یکدیگر نزدیک می‌کنند. پس از آنکه دو ملت اشتراکات و منافع مشترک خود را کشف کردند، زمینه مناسبی در اختیار دولت‌ها بای برقراری ارتباطات سیاسی، اقتصادی و تجاری و فرهنگی و اجتماعی فراهم می‌شود.
مراسم حج بزرگ‌ترین گردهمایی مسلمانان و یکی از فرصت‌های مناسب برای برقرای ارتباط بیشتر مسلمانان است. حجاج کشورهای مختلف در کنار برگزاری این مراسم، فرصت دارند تا تعاملی رودررو با یکدیگر برقرار کنند. از خود بگویند، از دیگری بشنوند، اشتراکات میان خود را کشف کرده و دنبال تقویت آن باشند و در سایه اشتراکات، اختلاف‌ها را کنار بگذارند. ضرورت این گفت‌و گو وقتی بیشتر حس می‌شود که به توطئه دشمنان هم توجه کنیم. دشمنی که سالهاست با تبلیغات خود به دنبال ایجاد شکاف میان مسلمانان است. مطرح کردن مساله شیعه و سنی و بیش از حد برجسته‌کردن اختلافات این دو مذهب اسلام، نقشه دشمن است که سالهاست اجرا می‌شود و متسافانه بخشی از مسلمانان هم فریب دشمن را خورده‌اند.
ایجاد سوء تفاهم یا ذهنیت اشتباه ایجاد کردن در میان مسلمانان نتیجه کار تبلیغاتی دشمن برای فاصله انداختن میان مسلمانان است. وقتی دشمن با ابزار تبلیغاتی خود میان مسلمانان شکاف ایجاد می‌کند، ذهنیتی اشتباه در میان مسلمانان ایجاد می شود که ممکن است به اتهام‌زنی مسلمانان علیه یکدیگر منجر شود. واقعیت این است که جهان اسلام از دو مذهب شیعه و سنی (با زیر شاخه‌های‌ دو مذهب) و از اقوام و طوایف بسیار متعددی تشکیل شده است و بنابراین وجود اختلاف در برخی مسایل به دلیل وجود همبن تنوعات مذهبی، قومی، زبانی، فرهنگی و اجتماعی وجود دارد و خداوند هم در آیه 22 سوره رم می‌فرماید:
وَمِنْ آیَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَأَلْوَانِکُمْ ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِلْعَالِمِینَ
و یکی از آیات او خلقت آسمان‌ها و زمین است و یکی دیگر اختلاف زبان‌ها و رنگ‌های شما آدمیان، که در این امور نیز ادله‌ای برای دانشمندان عالم آشکار است.
در آیه 13سوره حجرات خداوند به وجود همین اختلافات اشاره می‌کند:
یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَیٰ وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ
ای مردم، ما همه شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم و آن گاه شعبه‌های بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، همانا بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شمایند، همانا خدا کاملا دانا و آگاه است.
بنابراین طبق این آیات قرآن مجید وجود این حد از اختلافات طبیعی است اما دشمن با برجسته کردن این اختلافات، درصدد این است تا میان مسلمانان اختلاف باشد تا بتواند در سایه این اختلافات، منافع خود را به پیش ببرد. اکنون این پرسش مطرح است که وظیفه حجاج ایرانی در مراسم حج برای مقابله با این توطئه دشمن چیست؟
حجاج ایرانی در مراسم حج می توانند نقش دیپلمات‌های کشور را ایفا کنند. دشمن در طول چهل سال گذشته با استفاده از ابزار تبلیغاتی خود چهره نادرستی از ایران و مردم کشورمان نمایش داده است؛ چهره‌ای که فاصله زیادی با واقعیت دارد. دشمن برای منحرف کردن جهان اسلام از مساله فلسطین و وجود دشمنی به نام رژیم صهیونیستی، جای دوست و دشمن را عوض کرده و درصدد است که ایران و شیعه را به عنوان خطری برای جهان اسلام معرفی کند. در کنار تلاش‌های دستگاه دیپلماسی کشور برای مقابله با این توطئه، حج فرصت مناسبی است تا تصویر واقعی از ایران برای مسلمانان سایر کشورها ساخته شود. حجاج می توانند حامل پیام‌ صلح‌طلبی مردم ایران باشند و با رفتار صحیح خود بیانگر این واقعیت باشند که مسلمانان ایران احترام زیادی برای ارزش‌ها، اعتقادات و فرهنگ سایر مسلمانان قائل بوده و با سایر مسلمانان دنیا دشمنی ندارند.
حجاج ایرانی به جای نوجه به وجود برخی اختلاف‌ها میان مسلمانان، بر اشتراکات جهان اسلام تاکید داشته باشند و اعلام کنند که تمام مسلمان برادارن و خواهران دینی ما هستند.  دشمن به این درک رسیده است که وحدت جهان اسلام خطر بزرگی برای آنهاست و تمام تلاش خود را می‌کند که این وحدت حاصل نشود بنابراین حجاج ایرانی در مواجهه با سایر حجاج با رفتار، گفتار و اعمال خود و همچنین رعایت نظم و انضباط و احترام به قوانین و فرهنگ کشور میزبان،  پیام‌رسان وحدت و برادری مسلمانان باشد.