سبکی که استاد فرشچیان در نگارگری رایج کرد/ کاهش تعداد رشته‌های هنرهای اسلامی در مدارس و دانشگاه‌ها
به گزارش خبرگزاری رضوی، هنر نگارگری یا مینیاتور از جمله رشته‌های هنر اسلامی محسوب می‌شود که قدمت طولانی در ایران و خراسان دارد.
این هنر زیبا در حالی مورد توجه برخی از هنرمندان است که آنها ظرافت، دقت و زیبایی را از جمله ویژگی‌های مهم این رشته عنوان می‌کنند.
خدیجه احتشامی یکی از هنرمندان نگارگری در مشهد است که علاوه بر تدریس در دانشگاه، رئیس کمیسیون آموزش، پژوهش و توانمندسازی خراسان رضوی در مجمع مشورتی زنان این استان نیز است، وی در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه با توجه به قیمت بالای تولیدات نگارگری، این آثار در خراسان و ایران بازار خرید خوبی ندارد، گفت: اما در کشورهای اروپایی، این نوع از هنرها بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد.
در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.
وضعیت آموزش نگارگری در مدارس و دانشگاه‌های مشهد چگونه است؟
متأسفانه در سال‌های اخیر یک مقدار نسبت به هنر نگارگری، بی‌مهری شده، آموزش و پرورش به این هنر در مدارس بهایی نمی‌دهد و تعداد رشته‌های هنر اسلامی نسبت به گذشته کمتر شده است.
این در حالی است که هنر نگارگری از جمله رشته‌هایی است که می‌تواند علاوه بر کشف استعداد هنری دانش‌آموزان، برای آنها کارآفرینی ایجاد کرده و برای دانش‌آموزان درآمدزایی کند.
آیا از نظر اقتصادی، بازار کار برای هنر نگارگری در خراسان رضوی خوب است؟
با توجه به قیمت بالای تولیدات نگارگری، این آثار در خراسان و ایران بازار خرید خوبی ندارد، اما در کشورهای اروپایی، این نوع از هنرها بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد.
در این صورت، به نظر شما، شرایط صادرات این هنر از خراسان رضوی به کشورهای دیگر چگونه است؟
به نظرم هنرهای ایرانی اسلامی همچون نگارگری اگر با ایده و خلاقیت هنرمندان تلفیق شود، می‌تواند شرایط صادرات به کشورهای دیگر را داشته باشد، همچنین این هنر به دلیل اینکه فرهنگ ایرانی اسلامی بسیار غنی دارد، اگر در جامعه بیشتر معرفی شود، مردم گرایش بیشتری به خرید آثار این هنر پیدا کنند و شناخت از این رشته به نسل‌های آینده نیز منتقل شود، بی‌تردید، می‌توان هنرهای ایرانی اسلامی را بیشتر از همیشه در جامعه رواج داد.
آیا سبک نگارگری از ابتدا تاکنون با تغییراتی همراه بوده است؟
از زمانی که استاد فرشچیان به جای واژه «مینیاتور» واژه «نگارگری» را به کار برد و خود نیز سبکی در این رشته رایج کرد که در مجامع بین‌المللی نیز رایج شده، سبک‌های مختلفی در دوره معاصر ایجاد شده، همچنین می‌توان گفت، سبک‌های نگارگری در هر دوره‌ای با توجه به حتی نوع پوشش، مذهب و حکومتی که در ایران بودند، باهم متفاوت است.
این در حالی است که مینیاتورهای قدیمی نیز سطح‌بندی شده‌اند، در دوره معاصر، یکسری کارهای کلاسیک تلفیق مینیاتور با نقاشی و رئال بوده که سبک متفاوتی نسبت به کارهای سنتی محسوب می‌شود، صرفاً یک کار نمادین داشته و رنگ‌ها در نگارگری سنتی، تند و خالص بوده، جالب است، بدانید، در نگارگری قدیم براساس یکسری نگرش‌ها، سایه روشن وجود نداشته است.
درباره جایگزین شدن نام نگارگری به جای مینیاتور هم بفرمایید؟
نگارگری واژه درست مینیاتور است، چراکه مینیاتور واژه فرانسوی به معنای خیلی کوچک بوده، در حالی که ما مینیاتورهایی داریم که به عنوان مثال، نیم متری اجرا شده یا 45 سانتی بوده، بنابراین الزاماً خیلی ریز و کوچک نیست، اما با توجه به اینکه واژه مینیاتور به معنی ریزه‌کاری است، خیلی نمی‌تواند معنای دقیقی برای این هنر داشته باشد.
به نظر شما، مشکلاتی که دانش‌آموزان برای آموزش دارند، چیست؟
در حال حاضر در مشهد تعداد انگشت‌شماری هنرستان داریم که هنرهای اسلامی چه تذهیب، چه نگارگری و چه گل و مرغ را آموزش می‌دهند، علاوه بر این کیفیت هم خیلی پایین است، هم به لحاظ اینکه افرادی که جذب می‌شوند، اصولاً معدل پایین هستند، هم آزمون ورودی از دانش‌آموزان برای ورود به رشته هنرهای اسلامی گرفته نمی‌شود، بنابراین خیلی کیفیت آموزشی بالایی نداریم.
نگارگری برخلاف تصور مردم، اصولی سخت و پیچیده دارد، افراد اگر می‌خواهند در این هنر تحصیل کنند و آموزش را بگذرانند، باید کشش کاری و روحی این رشته را داشته باشند، در مشهد کارشناسی ارشد این هنر کم است و مقاطع تحصیلی پایین‌تر از این مقطع نیز در مشهد وجود ندارد.
خدیجه احتشامی یکی از هنرمندان نگارگری در مشهد است که علاوه بر تدریس در دانشگاه، رئیس کمیسیون آموزش، پژوهش و توانمندسازی خراسان رضوی در مجمع مشورتی زنان این استان نیز است، وی در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه با توجه به قیمت بالای تولیدات نگارگری، این آثار در خراسان و ایران بازار خرید خوبی ندارد، گفت: اما در کشورهای اروپایی، این نوع از هنرها بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد.
در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.
وضعیت آموزش نگارگری در مدارس و دانشگاه‌های مشهد چگونه است؟
متأسفانه در سال‌های اخیر یک مقدار نسبت به هنر نگارگری، بی‌مهری شده، آموزش و پرورش به این هنر در مدارس بهایی نمی‌دهد و تعداد رشته‌های هنر اسلامی نسبت به گذشته کمتر شده است.
این در حالی است که هنر نگارگری از جمله رشته‌هایی است که می‌تواند علاوه بر کشف استعداد هنری دانش‌آموزان، برای آنها کارآفرینی ایجاد کرده و برای دانش‌آموزان درآمدزایی کند.
آیا از نظر اقتصادی، بازار کار برای هنر نگارگری در خراسان رضوی خوب است؟
با توجه به قیمت بالای تولیدات نگارگری، این آثار در خراسان و ایران بازار خرید خوبی ندارد، اما در کشورهای اروپایی، این نوع از هنرها بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد.
در این صورت، به نظر شما، شرایط صادرات این هنر از خراسان رضوی به کشورهای دیگر چگونه است؟
به نظرم هنرهای ایرانی اسلامی همچون نگارگری اگر با ایده و خلاقیت هنرمندان تلفیق شود، می‌تواند شرایط صادرات به کشورهای دیگر را داشته باشد، همچنین این هنر به دلیل اینکه فرهنگ ایرانی اسلامی بسیار غنی دارد، اگر در جامعه بیشتر معرفی شود، مردم گرایش بیشتری به خرید آثار این هنر پیدا کنند و شناخت از این رشته به نسل‌های آینده نیز منتقل شود، بی‌تردید، می‌توان هنرهای ایرانی اسلامی را بیشتر از همیشه در جامعه رواج داد.
آیا سبک نگارگری از ابتدا تاکنون با تغییراتی همراه بوده است؟
از زمانی که استاد فرشچیان به جای واژه «مینیاتور» واژه «نگارگری» را به کار برد و خود نیز سبکی در این رشته رایج کرد که در مجامع بین‌المللی نیز رایج شده، سبک‌های مختلفی در دوره معاصر ایجاد شده، همچنین می‌توان گفت، سبک‌های نگارگری در هر دوره‌ای با توجه به حتی نوع پوشش، مذهب و حکومتی که در ایران بودند، باهم متفاوت است.
این در حالی است که مینیاتورهای قدیمی نیز سطح‌بندی شده‌اند، در دوره معاصر، یکسری کارهای کلاسیک تلفیق مینیاتور با نقاشی و رئال بوده که سبک متفاوتی نسبت به کارهای سنتی محسوب می‌شود، صرفاً یک کار نمادین داشته و رنگ‌ها در نگارگری سنتی، تند و خالص بوده، جالب است، بدانید، در نگارگری قدیم براساس یکسری نگرش‌ها، سایه روشن وجود نداشته است.
درباره جایگزین شدن نام نگارگری به جای مینیاتور هم بفرمایید؟
نگارگری واژه درست مینیاتور است، چراکه مینیاتور واژه فرانسوی به معنای خیلی کوچک بوده، در حالی که ما مینیاتورهایی داریم که به عنوان مثال، نیم متری اجرا شده یا 45 سانتی بوده، بنابراین الزاماً خیلی ریز و کوچک نیست، اما با توجه به اینکه واژه مینیاتور به معنی ریزه‌کاری است، خیلی نمی‌تواند معنای دقیقی برای این هنر داشته باشد.
به نظر شما، مشکلاتی که دانش‌آموزان برای آموزش دارند، چیست؟
در حال حاضر در مشهد تعداد انگشت‌شماری هنرستان داریم که هنرهای اسلامی چه تذهیب، چه نگارگری و چه گل و مرغ را آموزش می‌دهند، علاوه بر این کیفیت هم خیلی پایین است، هم به لحاظ اینکه افرادی که جذب می‌شوند، اصولاً معدل پایین هستند، هم آزمون ورودی از دانش‌آموزان برای ورود به رشته هنرهای اسلامی گرفته نمی‌شود، بنابراین خیلی کیفیت آموزشی بالایی نداریم.
نگارگری برخلاف تصور مردم، اصولی سخت و پیچیده دارد، افراد اگر می‌خواهند در این هنر تحصیل کنند و آموزش را بگذرانند، باید کشش کاری و روحی این رشته را داشته باشند، در مشهد کارشناسی ارشد این هنر کم است و مقاطع تحصیلی پایین‌تر از این مقطع نیز در مشهد وجود ندارد.
