نکاتی برای تربیت فرزندان در تعطیلات نوروزی؛
تعطیلات نوروزی، فرصت خوبی برای تربیت اسلامی کودکان است
خانواده های مسلمان ایرانی هر برنامه ای که برای روزهای تعطیل نوروز داشته باشند، در یک مورد با یکدیگر مشترک هستند: اینکه می خواهند چند روز استراحت کنند و در کنار اعضای خانواده خود روزهای آرامی را بگذرانند. در این میان، کودک و نوجوان خانواده هم سهمی در استراحت و بهره بردن از آرامش دارد که نباید نادیده گرفته شود. در عین حال فراغت پدر و مادر از مشغله های بیرون از خانه فرصت خوبی را برای رسیدگی به بچه ها فراهم می کند تا هم به بازی و تفریح آنها بپردازند و هم از تربیت شان غافل نمانند. دکتر طاهره محسنی، استاد دانشگاه و کارشناس سبک زندگی دینی، در گفت و گو با خبرگزاری فرهنگ رضوی به این گونه نکات اشاره کرده است:
هدیه دادن به کودک
یکی از رسم های خوب و پسندیده نوروزی، عیدی دادن است. جالب اینکه هدیه دادن در دین اسلام هم توصیه شده است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از شیوه های گوناگونی برای اظهار محبت نسبت به کودکان و نوجوانان بهره می برد. یکی از روش های آن حضرت ، هدیه دادن بود. در روایتی که در کتاب بحار الانوار آمده، نوشته شده که روزی مرد عربی به خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رفته و عرض کرد: «ای رسول خدا! بچه آهویی را شکار کرده ام که آن را به شما هدیه می دهم تا به فرزندان تان ، حسن و حسین علیهما السلام، بدهید.» پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هدیه آن مرد را پذیرفت و در حق او دعا کرد. همان موقع امام حسن علیه السلام که آن زمان کودک بود، آمد و خواست تا بچه آهو را بگیرد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هم بچه آهو را به آن حضرت هدیه داد و او به این شیوه بسیار شاد شده بود و بازی می کرد.
در روایت دیگری از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: « هر کسی که تحفه ای از بازار بخرد و برای کودکان و فرزندان و همسر خود بیاورد ، پاداش او نزد خداوند مانند کسی است که به مستمندان کمک کرده باشد.» بعد از آن درباره تقسیم هدایا فرمود: «اول به دختران هدیه بدهید و بعد به پسران. هر کسی که دختربچه خود را خوشحال کند ، پاداش آزاد کردن بنده ای از فرزندان اسماعیل دارد و آن کسی که پسربچه خود را شاد کند ، مانند کسی است که از ترس و خوف خدا گریسته باشد و پاداش چنین فردی بهشت برین است.» بنابراین رسم عیدی دادن به کودکان و نوجوانان می تواند در شاد کردن آنها و جلب محبت و احترام مفید باشد.
بوسیدن فرزند
در کتاب اصول کافی روایتی نوشته شده با این مضمون که روزی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ، نوه های خود حسن و حسین علیهما السلام را در حالی که کودک بودند روی پاهای خود نشانده بود و آن ها را می بوسید . در همین زمان شخصی به نام اقرع بن حابس که از آنجا می گذشت ، وقتی این شیوه اظهار محبت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نسبت به کودکان را دید ، عرض کرد : «من ده فرزند دارم و تا به حال هیچ کدام از آنها را نبوسیده ام. » آن حضرت در جواب فرمود: «چه کنم که رحمت خدا را از قلب تو برده است. »
روایت دیگری هم در جلد 43 کتاب بحار الانوار نوشته شده با این مضمون که شخصی به نام ابن عباس ، از معاصران حیات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ، نقل کرده که روزی عایشه به خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رفت و آن حضرت را در حالی دید که دختر خود ، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ، را در آغوش گرفته و می بوسد. عایشه عرض کرد : «یا رسول الله! او را دوست دارید؟ » آن حضرت در پاسخ فرمود: «آگاه باش که به خدا سوگند اگر تو از مقداری که من او را دوست دارم با خبر بودی ، بر محبت خود نسبت به او می افزودی .»
این نحوه اظهار علاقه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نسبت به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امام حسن و امام حسین علیهما السلام نشان می دهد که یکی از حقوق کودک و نوجوان نسبت به بزرگ ترها این است که به او محبت کنند و با برآورده کردن این نیاز طبیعی در او، راه را برای هر نوع کمبود محبت و آثار منفی ناشی از آن ببندند. در عید نوروز هم می توان این رسم اسلامی را به جا آورد و برای تبریک سال جدید به کودکان و نوجوانان، صورت آنها را بوسید. چون اگر کودک و نوجوان از سمت والدین خود محبتی دریافت نکند ، برای اینکه این کمبود به جای دیگری پناه می برد. از طرف دیگر دریافت نکردن توجه از طرف خانواده باعث می شود که کودک و نوجوان دچار نوعی افسردگی روحی و روانی شده و زمینه انحرافات اجتماعی در وجود او شکل بگیرد.
مسئولیت بدهید
همه اهل خانه، شاغل غیر شاغل، در تعطیلات آغاز سال چند روزی را مهلت دارند تا دور هم جمع شده و به امور خانوادگی رسیدگی کنند. این چند روز، زمان خوبی است که پدر و مادر موارد ضروری را با فراغ بال بیشتری به کودک یا نوجوان خود آموزش بدهند. البته در این مورد باید توجه داشت فعالیت ها و کارهایی که یک کودک نوپا انجام می دهد معمولا اساس استقلال خواهی اوست. یعنی راه رفتن کودک و تلاش او را برای گرفتن اشیاء اطراف نوعی تلاش برای انجام کارها و ایستادن روی پاهای خودش است. درست است که کودک به محض راه رفتن ، کار کردن را آغاز نمی کند اما در سال های ابتدای زندگی معمولا در ضمن بازی مسئولیت هایی را بر عهده می گیرد که از بزرگترهای خود آموخته است. به همین دلیل است که والدین و بزرگترها می توانند در این تعطیلات، ضمن بازی کردن با فرزند خود و سرگرم کردن او، او را تربیت کرده و آموزش دهند.
در همین مورد می توان به شیوه تربیتی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در زمان بازی با کودکان خود است. درست است که امروزه روان شناسان متوجه شده اند که بازی کردن با کودک باعث رشد شخصیتی، بروز استعدادهای پنهانی و مسئولیت پذیری او می شود و بزرگترها می توانند نکات و مواردی را که در نظر دارند، در زمان بازی به کودک خود آموزش بدهند، اما حدود چهارده قرن پیش خضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها همین نکته را در زمان بازی کردن با کودکان خود اعمال می کرد . از طرف دیگر در روایت های زیادی نقل شده که پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله با فرزندان دخترش، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ، همبازی می شد و همراه با آنها به تحرک می پرداخت و نکته های بسیار ارزشمندی را به آنها آموزش می داد. در عین حال، حضرت امیرالمومنین علیه السلام و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نسبت به بازی کردن با کودکان خود بسیار توجه داشتند و همین موضوع نه تنها باعث شادابی و نشاط در خانه آنها می شد بلکه حس قبول مسئولیت را در فرزندان شان تقویت می کرد.
این بزرگان در بازی کردن با کودکان خود، درس دفاع از دین خدا و عبادت و شجاعت را تعلیم می دادند. به عنوان مثال حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در هنگام بازی کردن شعرهایی را برای کودکان خود می خواند و خطاب به امام حسن علیه السلام می فرمود: اشبه اباک یا حسن! و اخلع عن الحق الرسن ، و اعبد الها ذالمنن و لا توال ذالاحن. یعنی «ای حسن! مانند پدرت شجاع و خداپرست باش و از حق دفاع کن و رسیمان را از حق بردار. خدا را پرستش کن و با افراد کینه توز دوستی نکن.» درواقع آن حضرت با این جملات که در حین بازی گفته می شد، روحیه مسئولیت پذیری و بزرگی را در وجود فرزندش تقویت کرده و او را برای روزهای سخت زندگی آماده می کرد.
بازی کردن
یکی از جاذبه های بسیار مهم عید نوروز برای کودک و نوجوان، فرصتی است که برای بازی کردن با بچه های دیگر برای آنها مهیا می شود. چون در تعطیلات که خانواده ها به مهمانی و دید و بازدید یکدیگر می روند، بچه ها هم زمانی برای برقرار کردن ارتباط با همسالان خود و بازی با آنها پیدا می کنند و سرگرم می شوند. این نکته باید مورد توجه خانواده ها باشد تا با بهانه ادب آموزی به فرزند خود، مانع بازی کردن او با هم سالانش نشوند. درواقع بعضی از پدر و مادرها از کودک و نوجوان خود انتظار دارند تا در مهمانی ها و برخورد با دیگران مانند افراد بزرگسال رفتار کنند و به همین دلیل مانع از بازی و حرکات بچه گانه او می شوند. به اندازه ای که اگر بچه ای اهل بازی کردن باشد او را بی ادب می دانند اما اگر در جمع اخم کند و گوشه ای بنشیند تشویقش می کنند و او را مودب می خوانند. این در حالی است که دین اسلام، غریزه بازی کردن را یکی از غریزه های بسیار مهم در دوران کودکی انسان می داند و در عین حال دانشمندان علم روان شناسی هم به این نتیجه رسیده اند که به هیچ عنوان نباید بزرگترها مانع از بازی کردن کودک شوند، چراکه وقتی کودکی بازی نکند نشان دهنده ضعف بدنی یا روانی اوست. در همین مورد در کتاب کافی نوشته شده که امام موسی کاظم علیه السلام فرموده است: «خوب است بچه در کودکی بازیگوش باشد تا در بزرگسالی صبور و شکیبا شود، و شایسته نیست جز این باشد.»
بنابراین وقتی در عید نوروز به دیدن اقوام می روید، از فرزند خردسال خود نخواهید که مانند شما صاف و مرتب در گوشه ای بنشیند و اگر بچه ای دید، تمایلی به بازی با او نشان ندهد. چون شاید در نگاه اول غریزه بازی کردن، بیهوده و بی نتیجه به نظر برسد اما همین غریزه موجب تکامل شخصیت کودک می شود. این موضوع تا اندازه ای اهمیت دارد که در کتاب سفینه البحار نوشته شده پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرموده است: «فرزندت را هفت سال به بازی فراخوان.» امام صادق علیه السلام هم در روایتی که شرح آن در کتاب وسائل الشیعه نوشته شده، فرموده است: « کودک، هفت سال بازی کند، هفت سال خواندن و نوشتن بیاموزد و هفت سال حلال و حرام زندگی را یاد بگیرد. »
پیک شادی و انگیزه آموزشی
پیک شادی که برای دانش آموزان تهیه می شود، انگیزه بسیار خوبی است تا فرزند شما در تعطیلات نوروزی درس و مدرسه را فراموش نکند. نکته جالب توجه در این پیک ها این است که از تصاویر و نقاشی های متنوعی برای جلب توجه دانش آموزان استفاده می شود. پدر و مادر هم می توانند از این گونه ابزار آموزشی برای سرگرم کردن فرزند خود و ترغیب او به یادگیری و آموزش در طول تعطیلات نوروزی بهره بگیرند. چون ترغیب کردن کودک و نوجوان به سمت درس و کتاب در روزهای عید که همه مشغول مهمانی و تفریح هستند، کاری نیست که با زور و اجبار ممکن باشد. البته خیلی از خانواده ها در چنین روزهایی فرزند خود را مجبور به درس خواندن می کنند و گاهی هم از این کار نتیجه می گیرند. اما این کار به طور کلی جواب نمی دهد. یعنی ممکن است زمانی بزرگترهای خانواده به مهمانی بروند و فرزند خود را برای درس خواندن در خانه تنها بگذارند، در این شرایط احتمال دارد نوجوان در غیاب والدین خود از درس خواندن طفره برود. بنابراین بهترین کار این است که والدین و مسئولان مدرسه از اجبار خودداری کنند تا نوجوان با اکراه سمت یادگیری و علم آموزی نرود. در همین مورد در کتاب شریف غرر الحکم روایتی به نقل از حضرت امیر المومنین امام علی علیه السلام نوشته شده مبنی بر اینکه آن حضرت فرموده است: «لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛ با خشم، تربیت (ممکن) نیست.»
از طرف دیگر خانواده ها می توانند ضمن استفاده از ابزاری مانند پیک شادی، خودشان هم مشغول مطالعه شوند. یعنی در روزهای تعطیل سال جدید، مطالعه را به عنوان یکی از سرگرمی های خود در خانه انتخاب کنند و هر روز چند ساعتی را به این کار مشغول شوند. به این ترتیب فرزند آنها هم از والدین خود الگو می گیرد و با علاقه بیشتری به سمت کتاب های درسی اش می رود. این کار برای نوجوانانی که بعد از تعطیلات نوروزی باید در جلسه های امتحان مدرسه حاضر شوند، اهمیت بیشتری پیدا می کند و بهترین کار این است که والدین علاوه بر این که فضای خانه را در روزهای تعطیل آرام و ساکت نگه می دارند تا فرزندشان فرصت مناسبی برای درس خواندن داشته باشد، خودشان هم می توانند به جای تماشای تلوزیون یا تفریح بیرون از خانه، خود را با کتاب خواندن سرگرم کنند. این روش باعث می شود که نوجوان حتی با وجود این که به طور عادی دوست دارد تفریح و بازی کند، در این مواقع وقت بیشتری برای درس خواندن بگذارد.
هدیه دادن به کودک
یکی از رسم های خوب و پسندیده نوروزی، عیدی دادن است. جالب اینکه هدیه دادن در دین اسلام هم توصیه شده است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از شیوه های گوناگونی برای اظهار محبت نسبت به کودکان و نوجوانان بهره می برد. یکی از روش های آن حضرت ، هدیه دادن بود. در روایتی که در کتاب بحار الانوار آمده، نوشته شده که روزی مرد عربی به خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رفته و عرض کرد: «ای رسول خدا! بچه آهویی را شکار کرده ام که آن را به شما هدیه می دهم تا به فرزندان تان ، حسن و حسین علیهما السلام، بدهید.» پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هدیه آن مرد را پذیرفت و در حق او دعا کرد. همان موقع امام حسن علیه السلام که آن زمان کودک بود، آمد و خواست تا بچه آهو را بگیرد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هم بچه آهو را به آن حضرت هدیه داد و او به این شیوه بسیار شاد شده بود و بازی می کرد.
در روایت دیگری از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: « هر کسی که تحفه ای از بازار بخرد و برای کودکان و فرزندان و همسر خود بیاورد ، پاداش او نزد خداوند مانند کسی است که به مستمندان کمک کرده باشد.» بعد از آن درباره تقسیم هدایا فرمود: «اول به دختران هدیه بدهید و بعد به پسران. هر کسی که دختربچه خود را خوشحال کند ، پاداش آزاد کردن بنده ای از فرزندان اسماعیل دارد و آن کسی که پسربچه خود را شاد کند ، مانند کسی است که از ترس و خوف خدا گریسته باشد و پاداش چنین فردی بهشت برین است.» بنابراین رسم عیدی دادن به کودکان و نوجوانان می تواند در شاد کردن آنها و جلب محبت و احترام مفید باشد.
بوسیدن فرزند
در کتاب اصول کافی روایتی نوشته شده با این مضمون که روزی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ، نوه های خود حسن و حسین علیهما السلام را در حالی که کودک بودند روی پاهای خود نشانده بود و آن ها را می بوسید . در همین زمان شخصی به نام اقرع بن حابس که از آنجا می گذشت ، وقتی این شیوه اظهار محبت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نسبت به کودکان را دید ، عرض کرد : «من ده فرزند دارم و تا به حال هیچ کدام از آنها را نبوسیده ام. » آن حضرت در جواب فرمود: «چه کنم که رحمت خدا را از قلب تو برده است. »
روایت دیگری هم در جلد 43 کتاب بحار الانوار نوشته شده با این مضمون که شخصی به نام ابن عباس ، از معاصران حیات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ، نقل کرده که روزی عایشه به خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رفت و آن حضرت را در حالی دید که دختر خود ، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ، را در آغوش گرفته و می بوسد. عایشه عرض کرد : «یا رسول الله! او را دوست دارید؟ » آن حضرت در پاسخ فرمود: «آگاه باش که به خدا سوگند اگر تو از مقداری که من او را دوست دارم با خبر بودی ، بر محبت خود نسبت به او می افزودی .»
این نحوه اظهار علاقه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نسبت به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امام حسن و امام حسین علیهما السلام نشان می دهد که یکی از حقوق کودک و نوجوان نسبت به بزرگ ترها این است که به او محبت کنند و با برآورده کردن این نیاز طبیعی در او، راه را برای هر نوع کمبود محبت و آثار منفی ناشی از آن ببندند. در عید نوروز هم می توان این رسم اسلامی را به جا آورد و برای تبریک سال جدید به کودکان و نوجوانان، صورت آنها را بوسید. چون اگر کودک و نوجوان از سمت والدین خود محبتی دریافت نکند ، برای اینکه این کمبود به جای دیگری پناه می برد. از طرف دیگر دریافت نکردن توجه از طرف خانواده باعث می شود که کودک و نوجوان دچار نوعی افسردگی روحی و روانی شده و زمینه انحرافات اجتماعی در وجود او شکل بگیرد.
مسئولیت بدهید
همه اهل خانه، شاغل غیر شاغل، در تعطیلات آغاز سال چند روزی را مهلت دارند تا دور هم جمع شده و به امور خانوادگی رسیدگی کنند. این چند روز، زمان خوبی است که پدر و مادر موارد ضروری را با فراغ بال بیشتری به کودک یا نوجوان خود آموزش بدهند. البته در این مورد باید توجه داشت فعالیت ها و کارهایی که یک کودک نوپا انجام می دهد معمولا اساس استقلال خواهی اوست. یعنی راه رفتن کودک و تلاش او را برای گرفتن اشیاء اطراف نوعی تلاش برای انجام کارها و ایستادن روی پاهای خودش است. درست است که کودک به محض راه رفتن ، کار کردن را آغاز نمی کند اما در سال های ابتدای زندگی معمولا در ضمن بازی مسئولیت هایی را بر عهده می گیرد که از بزرگترهای خود آموخته است. به همین دلیل است که والدین و بزرگترها می توانند در این تعطیلات، ضمن بازی کردن با فرزند خود و سرگرم کردن او، او را تربیت کرده و آموزش دهند.
در همین مورد می توان به شیوه تربیتی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در زمان بازی با کودکان خود است. درست است که امروزه روان شناسان متوجه شده اند که بازی کردن با کودک باعث رشد شخصیتی، بروز استعدادهای پنهانی و مسئولیت پذیری او می شود و بزرگترها می توانند نکات و مواردی را که در نظر دارند، در زمان بازی به کودک خود آموزش بدهند، اما حدود چهارده قرن پیش خضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها همین نکته را در زمان بازی کردن با کودکان خود اعمال می کرد . از طرف دیگر در روایت های زیادی نقل شده که پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله با فرزندان دخترش، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ، همبازی می شد و همراه با آنها به تحرک می پرداخت و نکته های بسیار ارزشمندی را به آنها آموزش می داد. در عین حال، حضرت امیرالمومنین علیه السلام و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نسبت به بازی کردن با کودکان خود بسیار توجه داشتند و همین موضوع نه تنها باعث شادابی و نشاط در خانه آنها می شد بلکه حس قبول مسئولیت را در فرزندان شان تقویت می کرد.
این بزرگان در بازی کردن با کودکان خود، درس دفاع از دین خدا و عبادت و شجاعت را تعلیم می دادند. به عنوان مثال حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در هنگام بازی کردن شعرهایی را برای کودکان خود می خواند و خطاب به امام حسن علیه السلام می فرمود: اشبه اباک یا حسن! و اخلع عن الحق الرسن ، و اعبد الها ذالمنن و لا توال ذالاحن. یعنی «ای حسن! مانند پدرت شجاع و خداپرست باش و از حق دفاع کن و رسیمان را از حق بردار. خدا را پرستش کن و با افراد کینه توز دوستی نکن.» درواقع آن حضرت با این جملات که در حین بازی گفته می شد، روحیه مسئولیت پذیری و بزرگی را در وجود فرزندش تقویت کرده و او را برای روزهای سخت زندگی آماده می کرد.
بازی کردن
یکی از جاذبه های بسیار مهم عید نوروز برای کودک و نوجوان، فرصتی است که برای بازی کردن با بچه های دیگر برای آنها مهیا می شود. چون در تعطیلات که خانواده ها به مهمانی و دید و بازدید یکدیگر می روند، بچه ها هم زمانی برای برقرار کردن ارتباط با همسالان خود و بازی با آنها پیدا می کنند و سرگرم می شوند. این نکته باید مورد توجه خانواده ها باشد تا با بهانه ادب آموزی به فرزند خود، مانع بازی کردن او با هم سالانش نشوند. درواقع بعضی از پدر و مادرها از کودک و نوجوان خود انتظار دارند تا در مهمانی ها و برخورد با دیگران مانند افراد بزرگسال رفتار کنند و به همین دلیل مانع از بازی و حرکات بچه گانه او می شوند. به اندازه ای که اگر بچه ای اهل بازی کردن باشد او را بی ادب می دانند اما اگر در جمع اخم کند و گوشه ای بنشیند تشویقش می کنند و او را مودب می خوانند. این در حالی است که دین اسلام، غریزه بازی کردن را یکی از غریزه های بسیار مهم در دوران کودکی انسان می داند و در عین حال دانشمندان علم روان شناسی هم به این نتیجه رسیده اند که به هیچ عنوان نباید بزرگترها مانع از بازی کردن کودک شوند، چراکه وقتی کودکی بازی نکند نشان دهنده ضعف بدنی یا روانی اوست. در همین مورد در کتاب کافی نوشته شده که امام موسی کاظم علیه السلام فرموده است: «خوب است بچه در کودکی بازیگوش باشد تا در بزرگسالی صبور و شکیبا شود، و شایسته نیست جز این باشد.»
بنابراین وقتی در عید نوروز به دیدن اقوام می روید، از فرزند خردسال خود نخواهید که مانند شما صاف و مرتب در گوشه ای بنشیند و اگر بچه ای دید، تمایلی به بازی با او نشان ندهد. چون شاید در نگاه اول غریزه بازی کردن، بیهوده و بی نتیجه به نظر برسد اما همین غریزه موجب تکامل شخصیت کودک می شود. این موضوع تا اندازه ای اهمیت دارد که در کتاب سفینه البحار نوشته شده پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرموده است: «فرزندت را هفت سال به بازی فراخوان.» امام صادق علیه السلام هم در روایتی که شرح آن در کتاب وسائل الشیعه نوشته شده، فرموده است: « کودک، هفت سال بازی کند، هفت سال خواندن و نوشتن بیاموزد و هفت سال حلال و حرام زندگی را یاد بگیرد. »
پیک شادی و انگیزه آموزشی
پیک شادی که برای دانش آموزان تهیه می شود، انگیزه بسیار خوبی است تا فرزند شما در تعطیلات نوروزی درس و مدرسه را فراموش نکند. نکته جالب توجه در این پیک ها این است که از تصاویر و نقاشی های متنوعی برای جلب توجه دانش آموزان استفاده می شود. پدر و مادر هم می توانند از این گونه ابزار آموزشی برای سرگرم کردن فرزند خود و ترغیب او به یادگیری و آموزش در طول تعطیلات نوروزی بهره بگیرند. چون ترغیب کردن کودک و نوجوان به سمت درس و کتاب در روزهای عید که همه مشغول مهمانی و تفریح هستند، کاری نیست که با زور و اجبار ممکن باشد. البته خیلی از خانواده ها در چنین روزهایی فرزند خود را مجبور به درس خواندن می کنند و گاهی هم از این کار نتیجه می گیرند. اما این کار به طور کلی جواب نمی دهد. یعنی ممکن است زمانی بزرگترهای خانواده به مهمانی بروند و فرزند خود را برای درس خواندن در خانه تنها بگذارند، در این شرایط احتمال دارد نوجوان در غیاب والدین خود از درس خواندن طفره برود. بنابراین بهترین کار این است که والدین و مسئولان مدرسه از اجبار خودداری کنند تا نوجوان با اکراه سمت یادگیری و علم آموزی نرود. در همین مورد در کتاب شریف غرر الحکم روایتی به نقل از حضرت امیر المومنین امام علی علیه السلام نوشته شده مبنی بر اینکه آن حضرت فرموده است: «لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛ با خشم، تربیت (ممکن) نیست.»
از طرف دیگر خانواده ها می توانند ضمن استفاده از ابزاری مانند پیک شادی، خودشان هم مشغول مطالعه شوند. یعنی در روزهای تعطیل سال جدید، مطالعه را به عنوان یکی از سرگرمی های خود در خانه انتخاب کنند و هر روز چند ساعتی را به این کار مشغول شوند. به این ترتیب فرزند آنها هم از والدین خود الگو می گیرد و با علاقه بیشتری به سمت کتاب های درسی اش می رود. این کار برای نوجوانانی که بعد از تعطیلات نوروزی باید در جلسه های امتحان مدرسه حاضر شوند، اهمیت بیشتری پیدا می کند و بهترین کار این است که والدین علاوه بر این که فضای خانه را در روزهای تعطیل آرام و ساکت نگه می دارند تا فرزندشان فرصت مناسبی برای درس خواندن داشته باشد، خودشان هم می توانند به جای تماشای تلوزیون یا تفریح بیرون از خانه، خود را با کتاب خواندن سرگرم کنند. این روش باعث می شود که نوجوان حتی با وجود این که به طور عادی دوست دارد تفریح و بازی کند، در این مواقع وقت بیشتری برای درس خواندن بگذارد.
