پژوهشگر ادیان در گفتگو با خبرگزاری رضوی مطرح کرد:
حرم رضوی جایگاه صحیحِ گفتگوی ادیان است/ آگاهی اندک جهان مسیحی از اسلام شیعی
خبرگزاری رضوی. بهمن دهستانی. پروفسور «بارتولومئو پیرونه» یکی از برجسته ترین دین پژوهان و محققان ادیان ابراهیمی در اروپا است. او ساکن شهر رُم و سال ها مشغول تدریس و تحقیق در مؤسسه پاپی مطالعات اسلامی عربی وابسته به واتیکان است که برای گفتگو با جهان اسلام تأسیس شده است. این پژوهشگر مسیحی تألیفات متنوع و مطرحی در حوزه مسائل اسلامی-مسیحی دارد که کتاب «ایران، راهنمای تاریخی- باستان شناسی» از آن جمله است. پروفسور پیرونه سفرهای متعددی به کشورهای اسلامی داشته و در سال 97 برای شرکت در نخستین همایش بین المللی امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان به مشهد و حرم رضوی آمد و در نشست های علمی به گفتگو با صاحبنظران حوزوی و دانشگاهی پرداخت. به مناسبت ایام میلاد امام رضا(ع) و پاس داشت سیره آن حضرت در ارتباط و گفتگو و مناظره با پیروان ادیان، با این چهره مطرح روابط اسلامی- مسیحی گفتگو کرده ام.
باتشکر، ابتدا درباره میزان آشنایی مراکز مسیحی در اروپا خصوصا واتیکان با اسلام شیعی بفرمایید و چقدر نسبت به تفاوت های آن با دیگر مذاهب اسلامی اطلاع وجود دارد؟
باسلام و تشکر از لطف شما؛ من خاطرات خوبی که از شهر شما مشهد به یاد دارم هرگز فراموش نمی کنم و روزهای خوب و به یادماندنی را در سفر به مشهد تجربه کردم.
متأسفانه باید بگویم اینجا در ایتالیا و در واتیکان مدت ها است که از وضعیت و تکاپوی مذهبی و اخلاقی جهان تشیع بی اطلاع هستیم. ما بدهکاری زیادی به اسلام شیعی داریم چرا که تمایز خود را از زمان اولین فتوحات اسلامی در برابر سنی‌گرایی نشان داده است؛ ما در حالی که به تاریخ اسلام توجه کرده‌ایم، ابعاد گسترش اسلام را مطالعه کرده‌ایم، میراث فلسفه ارسطویی در جهان اسلام را تجلیل کرده‌ایم و ترجمه‌ها و انتقال آثار فلسفی اندیشه یونانی را معرفی کرده ایم که نباید از سهم جامعه علمی مسیحی در این مطالعات و بررسی ها غافل شویم. بطور مثال ما شهرت پزشكان و رياضي دانان مسلمان را زياد مطرح كرده ايم اما نسبت به دنياي شيعه و اختصاصات آن انگار که روزه بوده ايم و تقريباً چيزي نمي دانيم، و با آنکه خيلي بيشتر از اهل سنت می تواند تنش های درونی جهان مسیحی را بفهمد. متأسفانه این دوره غم‌انگیز همه‌گیری کرونا، گردشگری و روابط و مناسبات میان ایتالیا و ایران را به شدت محدود کرد. امیدوارم همه چیز هر چه زودتر و در فضایی از عزت و احترام متقابل که مردم ایران همیشه آن را ثابت کرده اند از سر گرفته شود.
کنفرانس ها و گردهمآیی های زیادی برای گفتگوی ادیان در جهان برگزار می شود. شروط موفقیت این گونه اجتماعات چیست؟
لازم است یادآوری کنم نمی توانم فضایی را که چند سال پیش در مشهد در اولین کنفرانس بین المللی امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان تنظیم و سازماندهی شد را فراموش کنم. عمق و عينيت تحليل ها و بسط عالمانه موضوعات انتخاب شده توسط شخصيت ها و محققان معروف انديشه و فرهنگ ايراني که در جلسات و نشست های مختلف با مضامين ویژه مطرح می شود مرا به وجد می آورد؛ آنجا متوجه شدم كه در مسير درستي قرار گرفته ايم كه ادامه آن ابتکار در حرم رضوی لازم است و مورد تشویق شرکت کنندگان قرار گرفت، چرا که هدف آن ارتقای فرد به عنوان یک مؤمن بود نه به عنوان یک شیعه، سنی، زرتشتی، کاتولیک، ارتدکس، ... زیرا اگر غیر از این بود گفتگوی ادیان به بالندگی ختم نمی شد.
به نظر جنابعالی برای داشتن گفتگوی عمیق علمی و پایدار میان اسلام و مسیحیت از کجا و چگونه می توان آغاز کرد؟
به نظرم با برخی نکاتی که گفتم شاید به این سؤال هم پاسخ دادم. باید ببینیم چه می خواهیم. آیا میخواهیم با هم سخن بگوییم؟ آیا می خواهیم به چشمان یکدیگر نگاه کنیم؟ آیا می خواهیم تلاش ما مورد توجه خدا قرار بگیرد و برای کسانی که الآن در کنار ما و در جامعه و جهان ما هستند مؤثر باشد و برای آیندگان به یادگار بماند؟ بسیار خوب، آغاز هر گفتگوی سازنده این است که دور هم جمع شویم و با یکدیگر ملاقات کنیم و دست در دست هم قدم برداریم و آثاری برجای گذاریم که قابل محو شدن نیستند.
گرچه این یک گفتگوی دینی خواهد بود اما در واقع باید برای دین باشد یعنی باید گفتگویی شکل بگیرد که در راه خدا و با خدا و برای خدا باشد تا پروردگار ادراک و احساس هر یک از ما را سرشار و متحول کند. در بُعد اجتماعی سکه و یورو و واحد پولی مشترک جهت پیوستگی و اتحاد اهل ایمان و پیروان ادیان نیست بلکه این گفتگو است که ثروت مشترک است و آن را خلق می کند، گفتگو باید به ارز جهانی و مشترک بشریت تبدیل شود. بیایید به حکمت ایمان و فلسفه واقعی زندگی و روح انسانی گوش کنیم.
باتشکر، ابتدا درباره میزان آشنایی مراکز مسیحی در اروپا خصوصا واتیکان با اسلام شیعی بفرمایید و چقدر نسبت به تفاوت های آن با دیگر مذاهب اسلامی اطلاع وجود دارد؟
باسلام و تشکر از لطف شما؛ من خاطرات خوبی که از شهر شما مشهد به یاد دارم هرگز فراموش نمی کنم و روزهای خوب و به یادماندنی را در سفر به مشهد تجربه کردم.
متأسفانه باید بگویم اینجا در ایتالیا و در واتیکان مدت ها است که از وضعیت و تکاپوی مذهبی و اخلاقی جهان تشیع بی اطلاع هستیم. ما بدهکاری زیادی به اسلام شیعی داریم چرا که تمایز خود را از زمان اولین فتوحات اسلامی در برابر سنی‌گرایی نشان داده است؛ ما در حالی که به تاریخ اسلام توجه کرده‌ایم، ابعاد گسترش اسلام را مطالعه کرده‌ایم، میراث فلسفه ارسطویی در جهان اسلام را تجلیل کرده‌ایم و ترجمه‌ها و انتقال آثار فلسفی اندیشه یونانی را معرفی کرده ایم که نباید از سهم جامعه علمی مسیحی در این مطالعات و بررسی ها غافل شویم. بطور مثال ما شهرت پزشكان و رياضي دانان مسلمان را زياد مطرح كرده ايم اما نسبت به دنياي شيعه و اختصاصات آن انگار که روزه بوده ايم و تقريباً چيزي نمي دانيم، و با آنکه خيلي بيشتر از اهل سنت می تواند تنش های درونی جهان مسیحی را بفهمد. متأسفانه این دوره غم‌انگیز همه‌گیری کرونا، گردشگری و روابط و مناسبات میان ایتالیا و ایران را به شدت محدود کرد. امیدوارم همه چیز هر چه زودتر و در فضایی از عزت و احترام متقابل که مردم ایران همیشه آن را ثابت کرده اند از سر گرفته شود.
کنفرانس ها و گردهمآیی های زیادی برای گفتگوی ادیان در جهان برگزار می شود. شروط موفقیت این گونه اجتماعات چیست؟
لازم است یادآوری کنم نمی توانم فضایی را که چند سال پیش در مشهد در اولین کنفرانس بین المللی امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان تنظیم و سازماندهی شد را فراموش کنم. عمق و عينيت تحليل ها و بسط عالمانه موضوعات انتخاب شده توسط شخصيت ها و محققان معروف انديشه و فرهنگ ايراني که در جلسات و نشست های مختلف با مضامين ویژه مطرح می شود مرا به وجد می آورد؛ آنجا متوجه شدم كه در مسير درستي قرار گرفته ايم كه ادامه آن ابتکار در حرم رضوی لازم است و مورد تشویق شرکت کنندگان قرار گرفت، چرا که هدف آن ارتقای فرد به عنوان یک مؤمن بود نه به عنوان یک شیعه، سنی، زرتشتی، کاتولیک، ارتدکس، ... زیرا اگر غیر از این بود گفتگوی ادیان به بالندگی ختم نمی شد.
به نظر جنابعالی برای داشتن گفتگوی عمیق علمی و پایدار میان اسلام و مسیحیت از کجا و چگونه می توان آغاز کرد؟
به نظرم با برخی نکاتی که گفتم شاید به این سؤال هم پاسخ دادم. باید ببینیم چه می خواهیم. آیا میخواهیم با هم سخن بگوییم؟ آیا می خواهیم به چشمان یکدیگر نگاه کنیم؟ آیا می خواهیم تلاش ما مورد توجه خدا قرار بگیرد و برای کسانی که الآن در کنار ما و در جامعه و جهان ما هستند مؤثر باشد و برای آیندگان به یادگار بماند؟ بسیار خوب، آغاز هر گفتگوی سازنده این است که دور هم جمع شویم و با یکدیگر ملاقات کنیم و دست در دست هم قدم برداریم و آثاری برجای گذاریم که قابل محو شدن نیستند.
گرچه این یک گفتگوی دینی خواهد بود اما در واقع باید برای دین باشد یعنی باید گفتگویی شکل بگیرد که در راه خدا و با خدا و برای خدا باشد تا پروردگار ادراک و احساس هر یک از ما را سرشار و متحول کند. در بُعد اجتماعی سکه و یورو و واحد پولی مشترک جهت پیوستگی و اتحاد اهل ایمان و پیروان ادیان نیست بلکه این گفتگو است که ثروت مشترک است و آن را خلق می کند، گفتگو باید به ارز جهانی و مشترک بشریت تبدیل شود. بیایید به حکمت ایمان و فلسفه واقعی زندگی و روح انسانی گوش کنیم.
