مدیر گروه اخلاق مرکز تخصصی مهدویت در گفتگو با رضوی پاسخ داد؛
چگونه باور مهدوی می تواند اخلاق فردی و اجتماعی ما را اصلاح کند؟
حجت الاسلام حسن ملایی مدیر گروه اخلاق مرکز تخصصی مهدویت قم در گفتگو خبرنگار سرویس دین و زندگی با خبرگزاری رضوی در خصوص تاثیرگذاری باور مهدوی در اصلاح و اخلاق فردی و اجتماعی گفت: قطعا اگر اصلاحات فردی براساس آموزه ها و فرهنگ مهدویت و انتظار بررسی و دنبال شود ثمرات و آثار با برکتی در اصلاح جامعه به دنبال خواهد داشت.
نکته اولی که در این باره وجود دارد پاسخ به این پرسش است که چرا اصلاح فردی لازم است؟ به بیان دیگر چه ضرورتی دارد که موضوع اصلاح فردی در جامعه از اهمیت والایی برخوردار باشد؟ در پاسخ به این سوال مهم باید گفت انسانها برای خود اهداف و خواسته هایی دارند بنابراین جهت رسیدن به آن اهداف به صورت تدریجی دست به اقدامات یا تلاش هایی می زنند. قطعا حرکت های صورت داده شده براساس مبانی و پیشینه هایی صورت می گیرد تا فرد را در مسیر درستی قرار دهد, حرکت در این مدار می تواند فرد را به سمت هدف نزدیک کند تا از رسیدن به آن موضوع و هدف کامیاب شود.
وی افزود: موضوع مهمی که مطرح می شود چرایی عدم رسیدن به اهداف در بسیاری از انسانها است؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت رسیدن به اهداف نیازمند مهارت هایی است که بخشی از آن به حوزه مباحث فردی باز می گردد. تا شخص در این حوزه آگاه به چارچوب های مورد نیاز نباشد و برای کسب مهارت های آموخته شده و تبیین آن در زندگی خود تمرین نکند نمی تواند به آن اهداف برسد همانند کسی که برای رفتن به سفر قصد استفاده از خودرویی دارد اما رانندگی بلد نیست. قطعا این فرد زمانی می تواند به هدفش برسد که مهارت رانندگی را آموخته باشد.
حجت الاسلام ملایی خاطر نشان کرد: آموزه هایی که ما را به اهداف اصلی انسانی و مهارت های کسب شده می رساند در فرهنگ دینی با عنوان اصلاح اعم از فردی یا اجتماعی مطرح می شود. اگر قرار است افراد یا اجتماع به اهداف خود برسند در وهله اول اصلاح باید صورت بگیرد و اصلاح شدن نیازمند بهره مندی و توجه به معیارهایی است. یکی از افتخارات اسلام آموزه های مهدوی است. در فرهنگ مهدوی این معیار آموخته می شود که اساسا چه هدفی باید انتخاب شود.
حجت الاسلام حسن ملایی گفت: در فرهنگ مهدوی هدف با توجه به استعدادها، ظرفیت ها و قابلیت های انسانی تعریف می شود. ممکن است بسیاری از انسان ها دارای اهدافی باشند اما برخی اهداف با توجه به ظرفیت و قابلیت اهداف دنبال نشده است بلکه این مساله ناشی از عدم شناخت افراد از خود و شناخت های ناقص از پیرامون شان است که حتی در صورت دست یابی به آن هدف به صورت کامل کامیاب نمی شوند این در حالی است که در فرهنگ مهدویت، انسان شناسی درست و جامع براساس همگامی و همراهی با امامی مطرح شده که ولی خداست و اصلاحات فردی در این فرهنگ براساس سنت های الهی و ظرفیت های وجودی ما عنوان می شود؛اینگونه است که با شناختن قابلیت ها و ظرفیت های وجودی خود می توانیم با اصلاح فردی به اهداف مهم و بزرگی برسیم.
این پژوهشگر اخلاق تصریح نمود: در بسیاری از زیارات و ادعیه مخصوص امام زمان علیه السلام دیده می شود که از خداوند درخواست می کنیم که ما را از یاران و اعوان امام زمان علیه السلام قرار دهد؛ جنس این هدف با برخی از هدف گذاری های دیگران و کتاب هایی که درباره هدف نوشته شده متفاوت است. معمولا در هدف گذاری های غیر دینی اهداف به منافع فردی تعریف می شود اما مهارت هدف گذاری در فرهنگ مهدویت که باعث اصلاحات رفتاری بعدی می شود فقط به منافع شخصی انسان بسنده نمی کند چرا که همراه با این موضوع اولویت انسانها توجه به حاکمیت دین خداست که در این مجموعه رشد و تعالی همه انسانها دغدغه افراد می شود چرا که در فرهنگ مهدویت خودخواهی زدوده می شود.
استاد ملایی گفت: قطعا باورها و آموزه های مهدوی، مسلمانان، شیعیان و آزادگان جهان را در مسیر آماده سازی زمینه برای رشد همه بشریت به این درک و معرفت می رساند که اصلاح فردی باید زمینه ساز رسیدن به این درک و آگاهی باشد که ما باید به نوبه خود تک به تک زمینه های حاکمیت دین خدا را در سراسر زمین برای مجری آن که مردی الهی و خلیفه خدا در روی زمین است، آغاز کنیم چرا که رسیدن به این مهم در اصلاح فردی است که می تواند پایه های رشد همگان را در جامعه جهانی برای یاری رسانی به امام زمان علیه السلام فراهم کند.
حجت الاسلام حسن ملایی تاکید کرد: این نقطه مهم یعنی تغییر و تحول در هدف گذاری در زندگی منجر به اصلاحات کلان در رفتار افراد می شود به این معنا که افراد با رفتارهای بی ضابطه یا با اهداف منفعت طلبانه در فرهنگ اصلاحی مهدوی به گونه ای دیگر تربیت می شوند چرا که در این آموزه و فرهنگ ما با ولی خدایی ارتباط برقرار می کنیم که با خدا ارتباط دارد.
این پژوهشگر دینی بیان داشت: قطعا چون اصلاح در هدف گذاری شکل می گیرد در مسائل فردی تاثیر می گذارد بنابراین افراد با معیار مهدویت خود را نقد می کنند تا ببینند کدام رفتار است که باعث میشود انها بتوانند امام زمان را در بعد فردی یا بعد اجتماعی یاری و نصرت کنند تا جامعه آماده پذیرش حکومت امام زمان شود در این صورت است که افراد در رفتار، منش و گفتار متوجه خلل ها و نقض ها می شوند. بنابراین با معیار فرهنگ مهدویت و انتظار میتوان افراد را با هدف الهی و مهدوی منتظر بار آورد.
حجت الاسلام ملایی در پایان گفت: قطعا یکی از خصوصیت های شخص منتظر عدم قانع بودن به وضعیت موجود خود است حتی اگر انسان خوبی باشد چرا که منتظر واقعی امام زمان علیه السلام، افق مطلوبی را در نظر می گیرد. چنین انسانی هنگامی که آرمان بلندی را در نظر می گیرد برای تطبیق دادن خود با آن آرمان خویش را رصد می کند در این صورت در رفتارهای خود بازنگری می کند و در این بازنگری های ویژه دائما در حال تغییر و تحول مثبت است. این تغییر و تحول مثبت در واقع دریچه و آغازی است برای اصلاحات کلانی که در حوزه فردی در چهار رابطه با خدا و ولی خدا، با خود، با سایر انسانها و نیز در مواجهه با طبیعت اعمال می کند که مبانی تربیت و اصلاح فردی با توجه به فرهنگ مهدویت را تشکیل می دهد.
گفتگو از ساحل عباسی
نکته اولی که در این باره وجود دارد پاسخ به این پرسش است که چرا اصلاح فردی لازم است؟ به بیان دیگر چه ضرورتی دارد که موضوع اصلاح فردی در جامعه از اهمیت والایی برخوردار باشد؟ در پاسخ به این سوال مهم باید گفت انسانها برای خود اهداف و خواسته هایی دارند بنابراین جهت رسیدن به آن اهداف به صورت تدریجی دست به اقدامات یا تلاش هایی می زنند. قطعا حرکت های صورت داده شده براساس مبانی و پیشینه هایی صورت می گیرد تا فرد را در مسیر درستی قرار دهد, حرکت در این مدار می تواند فرد را به سمت هدف نزدیک کند تا از رسیدن به آن موضوع و هدف کامیاب شود.
وی افزود: موضوع مهمی که مطرح می شود چرایی عدم رسیدن به اهداف در بسیاری از انسانها است؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت رسیدن به اهداف نیازمند مهارت هایی است که بخشی از آن به حوزه مباحث فردی باز می گردد. تا شخص در این حوزه آگاه به چارچوب های مورد نیاز نباشد و برای کسب مهارت های آموخته شده و تبیین آن در زندگی خود تمرین نکند نمی تواند به آن اهداف برسد همانند کسی که برای رفتن به سفر قصد استفاده از خودرویی دارد اما رانندگی بلد نیست. قطعا این فرد زمانی می تواند به هدفش برسد که مهارت رانندگی را آموخته باشد.
حجت الاسلام ملایی خاطر نشان کرد: آموزه هایی که ما را به اهداف اصلی انسانی و مهارت های کسب شده می رساند در فرهنگ دینی با عنوان اصلاح اعم از فردی یا اجتماعی مطرح می شود. اگر قرار است افراد یا اجتماع به اهداف خود برسند در وهله اول اصلاح باید صورت بگیرد و اصلاح شدن نیازمند بهره مندی و توجه به معیارهایی است. یکی از افتخارات اسلام آموزه
حجت الاسلام حسن ملایی گفت: در فرهنگ مهدوی هدف با توجه به استعدادها، ظرفیت ها و قابلیت های انسانی تعریف می شود. ممکن است بسیاری از انسان ها دارای اهدافی باشند اما برخی اهداف با توجه به ظرفیت و قابلیت اهداف دنبال نشده است بلکه این مساله ناشی از عدم شناخت افراد از خود و شناخت های ناقص از پیرامون شان است که حتی در صورت دست یابی به آن هدف به صورت کامل کامیاب نمی شوند این در حالی است که در فرهنگ مهدویت، انسان شناسی درست و جامع براساس همگامی و همراهی با امامی مطرح شده که ولی خداست و اصلاحات فردی در این فرهنگ براساس سنت های الهی و ظرفیت های وجودی ما عنوان می شود؛اینگونه است که با شناختن قابلیت ها و ظرفیت های وجودی خود می توانیم با اصلاح فردی به اهداف مهم و بزرگی برسیم.
این پژوهشگر اخلاق تصریح نمود: در بسیاری از زیارات و ادعیه مخصوص امام زمان علیه السلام دیده می شود که از خداوند درخواست می کنیم که ما را از یاران و اعوان امام زمان علیه السلام قرار دهد؛ جنس این هدف با برخی از هدف گذاری های دیگران و کتاب هایی که درباره هدف نوشته شده متفاوت است. معمولا در هدف گذاری های غیر دینی اهداف به منافع فردی تعریف می شود اما مهارت هدف گذاری در فرهنگ مهدویت که باعث اصلاحات رفتاری بعدی می شود فقط به منافع شخصی انسان بسنده نمی کند چرا که همراه با این موضوع اولویت انسانها توجه به حاکمیت دین خداست که در این مجموعه رشد و تعالی همه انسانها دغدغه افراد می شود چرا که در فرهنگ مهدویت خودخواهی زدوده می شود.
استاد ملایی گفت: قطعا باورها و آموزه های مهدوی، مسلمانان، شیعیان و آزادگان جهان را در مسیر آماده سازی زمینه برای رشد همه بشریت به این درک و معرفت می رساند که اصلاح فردی باید زمینه ساز رسیدن به این درک و آگاهی باشد که ما باید به نوبه خود تک به تک زمینه های حاکمیت دین خدا را در سراسر زمین برای
حجت الاسلام حسن ملایی تاکید کرد: این نقطه مهم یعنی تغییر و تحول در هدف گذاری در زندگی منجر به اصلاحات کلان در رفتار افراد می شود به این معنا که افراد با رفتارهای بی ضابطه یا با اهداف منفعت طلبانه در فرهنگ اصلاحی مهدوی به گونه ای دیگر تربیت می شوند چرا که در این آموزه و فرهنگ ما با ولی خدایی ارتباط برقرار می کنیم که با خدا ارتباط دارد.
این پژوهشگر دینی بیان داشت: قطعا چون اصلاح در هدف گذاری شکل می گیرد در مسائل فردی تاثیر می گذارد بنابراین افراد با معیار مهدویت خود را نقد می کنند تا ببینند کدام رفتار است که باعث میشود انها بتوانند امام زمان را در بعد فردی یا بعد اجتماعی یاری و نصرت کنند تا جامعه آماده پذیرش حکومت امام زمان شود در این صورت است که افراد در رفتار، منش و گفتار متوجه خلل ها و نقض ها می شوند. بنابراین با معیار فرهنگ مهدویت و انتظار میتوان افراد را با هدف الهی و مهدوی منتظر بار آورد.
حجت الاسلام ملایی در پایان گفت: قطعا یکی از خصوصیت های شخص منتظر عدم قانع بودن به وضعیت موجود خود است حتی اگر انسان خوبی باشد چرا که منتظر واقعی امام زمان علیه السلام، افق مطلوبی را در نظر می گیرد. چنین انسانی هنگامی که آرمان بلندی را در نظر می گیرد برای تطبیق دادن خود با آن آرمان خویش را رصد می کند در این صورت در رفتارهای خود بازنگری می کند و در این بازنگری های ویژه دائما در حال تغییر و تحول مثبت است. این تغییر و تحول مثبت در واقع دریچه و آغازی است برای اصلاحات کلانی که در حوزه فردی در چهار رابطه با خدا و ولی خدا، با خود، با سایر انسانها و نیز در مواجهه با طبیعت اعمال می کند که مبانی تربیت و اصلاح فردی با توجه به فرهنگ مهدویت را تشکیل می دهد.
گفتگو از ساحل عباسی
