داور پیشکسوت سینمای مستند در گفتگو با رضوی تاکید کرد:
جشنواره سینما حقیقت دارای اعتبار جهانی است/ رشد چشم گیر سینمای مستند ایران در سالهای اخیر
به گزارش خبرگزاری رضوی از تهران؛ سیدحسین حقگو مدیر فرهنگی و تهیه‌کننده سینما و تلویزیون است او همراه با مهرداد زاهدیان و فرشاد فدائیان16 فیلم پذیرفته شده بخش مسابقه فیلمهای مستند معدن و صنایع معدنی ایران را در جشنواره سینما حقیقت داوری کردند. حقگو از باتجربه ترین داوران سینمای مستند در ایران است که در جشنواره های مختلف سمت داوری داشته و از این جهت به خوبی می تواند سینمای مستند ایران را مورد ارزیابی قرار دهد.در حاشیه برگزاری جشنواره سینما حقیقت که شب گذشته با معرفی برگزیدگان در تهران پایان یافت با او گفتگو کردیم که در ادامه می خوانید.
آقای حقگو همیشه داوری قسمت پرحاشیه جشنواره هاست. من با برخی فیلمسازها که صحبت می کردم نسبت به داوری های جشنواره سینما حقیقت تاملاتی داشتند و می گفتند همیشه در سینما حقیقت تبعیض هایی وجود دارد حالا ارزیابی شما به عنوان داور این جشنواره از این موضوع چیست؟
ببینید داوری کاری تخصصی است که داور می آید و حالا در بخشی که انتخاب شده و او هم، تخصص و شناخت دارد داوری می کنیم.
اولا ما در داوری نمی توانیم از فاکتور سلیقه چشم پوشی کنیم بالاخره هر کسی که بخشی را داوری می کند طبیعتا سلیقه اش هم در قضاوتش مستتر است. اینکه برخی دوستان می گویند آن دقت لازم در داوری نشده را من ناشی از نوعی سلیقه می بینم یعنی به آن شکل نیست که کسی ادعا کند که مثلا آثار بسیار ضعیف پذیرفته شده و آثار قوی رد شده این شکل پیش نمی آید.
در این سالهایی که من داور بودم و در جشنواره های مختلف هم اینکار را انجام دادم مثلا همین امسال سه جا من داور بودم جشنواره ایثار، جشنواره سیمرغ و همین جشنواره حقیقت.. وقتی لیستها و فرمهای داوری را به ما می دهند اسامی فیلمها هست و یک بارم بندی کردند که ضعیف، متوسط، خوب و ... که داور از یک تا بیست نمره می دهد و فیلم ها به صورت ضعیف و متوسط و خوب نمره می گیرند. وقتی ما تک تک بارم بندی می کنیم و نمره می دهیم و روز آخر که می اییم همه داورها دور هم می نشینیم و صحبت می کنیم به جرات می گویم بالای هشتاد درصد آمارها به هم نزدیک است بارها و بارها این اتفاق در جشنواره های مختلف برای خود من افتاده یعنی 80 درصد آراء داورها مشترک است می ماند آن بیست درصد و پانزده درصد که اختلاف است و آن هم به سلایق آدم ها بر می گردد.
مثلا من به عنوان یک تهیه کننده و کسی که رشته کاری ام این بوده از منظر تهیه کنندگی اثر را می بینم که چقدر سینمایی هست یا نیست.من چنین نگاهی ندارم که در داورزی تبعیض بوده یا هست.
جشنواره سینما حقیقت در عرصه مستند سازی در کشور ما جایگاه خوبی دارد و برند شده شما تا چه اندازه این جشنواره را در ارتقاء مستندهای ایرانی و مستندسازان ایرانی تاثیر گذار می دانید؟
حرف شما کاملا درست است و جشنواره حقیقت یک برند شده و توانسته طیف عظیمی از مستند سازان، کارگردانان و تهیه کنندگان مستند و افراد فنی که در قسمتهای مختلف مستند سازی کار می کنند را شناسایی و دور هم جمع کند و حتی اگر به تیتراژ کارهای مستند نگاه کنید می بینید که عوامل حرفه ای سینما با آن دستمزدهای کلان؛ در حالی که عرصه مستند چنین بودجه هایی ندارد، اما آنها حاضر شدند بیایند در سینمای مستند کار بکنند با همان بودجه اندکی که فیلمهای مستند دارد این یعنی اینکه سینمای مستند جایگاه خودش را پیدا کرده و به تبعش جشنواره سینما حقیقت در طول این 12 سال جایگاه ویژه ای برای خودش رقم زده و جهانی شده. به نظر من اگر چند جشنواره معتبر در کل دنیا در حوزه مستند بشمارید قطعا یکی از آنها جشنواره سینما حقیقت است که بعد دوازده دوره توانسته به این مرتبه و جایگاه برسد.
با همین بودجه محدودی که سینمای مستند دارد شما می بینید چه شوقی در میان مستند سازان ایجاد کرده که خیلی ها حاضرند از حوزه سینمای حرفه ای بیایند و در حوزه مستند کار کنند این جشنواره به نظرمن فرصت بسیار خوبی بود که مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی توانست برای مستند سازان فراهم کند تا مستندسازان و عوامل سینمای مستند بهتر دیده شوند.
شما چند سال در عرصه سینمای مستند داور بودید در همین جشنواره سینما حقیقت چند دوره داور بودید سوال بعدیم این است که به عقیده شما سینمای مستند ما دارد چه روندی را طی می کند و به کدام طرف می رود کدام بخش موفق عمل کرده و کدام بخش ضعیف بوده؟
من از سال 86 داور سینمای مستند بودم اول بار در جشن خانه سینما بخش مستندش را من داور بودم و بعدش حدود 4 سال هر سال در جشنواره سینما حقیقت داور بودم. قبل ترش یک جشنواره بود در دهه 60 به نام جشنواره وحدت من 8 دوره داور آن بودم. در جشنواره ایثار، جشنواره سیمرغ و ... خلاصه هرجا داوری در زمینه مستند بوده و به من گفتند و من هم رفتم و کار داوری انجام داده ام.
اما آن نکته ای که می فرمایید کدام موضوعات در سینمای مستند ایران رشد داشته. ببینید مستند سازها بیشتر دوست دارند که به موضوعات اجتماعی بپردازند چون موضوعات اجتماعی چالش برانگیز است و فکر می کنند هر چه موضوع مستند چالش برانگیزتر باشد مخاطب بیشتری می توانند جذب کنند این گرایشی است که من زیاد در بین مستند سازان می بینیم. اما گروههای مختلفی در سینما مستند ایران هستند که کارهای بسیار خوبی هم ساخته اند یعنی شما کارهای بسیار خوب در حوزه محیط زیست دارید با همین امکانات بسیار کمی که سینمای مستند ما وجود دارد بچه ها دارند کارهای خوبی می کنند.
خیلی خوب در تاریخ معاصر دارند کار می کنند در حوزه تاریخ شفاهی دارد کار می شود در حوزه های مختلف مستند دارد کارهای خوبی می شود.
آقای حقگو همیشه داوری قسمت پرحاشیه جشنواره هاست. من با برخی فیلمسازها که صحبت می کردم نسبت به داوری های جشنواره سینما حقیقت تاملاتی داشتند و می گفتند همیشه در سینما حقیقت تبعیض هایی وجود دارد حالا ارزیابی شما به عنوان داور این جشنواره از این موضوع چیست؟
ببینید داوری کاری تخصصی است که داور می آید و حالا در بخشی که انتخاب شده و او هم، تخصص و شناخت دارد داوری می کنیم.
اولا ما در داوری نمی توانیم از فاکتور سلیقه چشم پوشی کنیم بالاخره هر کسی که بخشی را داوری می کند طبیعتا سلیقه اش هم در قضاوتش مستتر است. اینکه برخی دوستان می گویند آن دقت لازم در داوری نشده را من ناشی از نوعی سلیقه می بینم یعنی به آن شکل نیست که کسی ادعا کند که مثلا آثار بسیار ضعیف پذیرفته شده و آثار قوی رد شده این شکل پیش نمی آید.
در این سالهایی که من داور بودم و در جشنواره های مختلف هم اینکار را انجام دادم مثلا همین امسال سه جا من داور بودم جشنواره ایثار، جشنواره سیمرغ و همین جشنواره حقیقت.. وقتی لیستها و فرمهای داوری را به ما می دهند اسامی فیلمها هست و یک بارم بندی کردند که ضعیف، متوسط، خوب و ... که داور از یک تا بیست نمره می دهد و فیلم ها به صورت ضعیف و متوسط و خوب نمره می گیرند. وقتی ما تک تک بارم بندی می کنیم و نمره می دهیم و روز آخر که می اییم همه داورها دور هم می نشینیم و صحبت می کنیم به جرات می گویم بالای هشتاد درصد آمارها به هم نزدیک است بارها و بارها این اتفاق در جشنواره های مختلف برای خود من افتاده یعنی 80 درصد آراء داورها مشترک است می ماند آن بیست درصد و پانزده درصد که اختلاف است و آن هم به سلایق آدم ها بر می گردد.
مثلا من به عنوان یک تهیه کننده و کسی که رشته کاری ام این بوده از منظر تهیه کنندگی اثر را می بینم که چقدر سینمایی هست یا نیست.من چنین نگاهی ندارم که در داورزی تبعیض بوده یا هست.
جشنواره سینما حقیقت در عرصه مستند سازی در کشور ما جایگاه خوبی دارد و برند شده شما تا چه اندازه این جشنواره را در ارتقاء مستندهای ایرانی و مستندسازان ایرانی تاثیر گذار می دانید؟
حرف شما کاملا درست است و جشنواره حقیقت یک برند شده و توانسته طیف عظیمی از مستند سازان، کارگردانان و تهیه کنندگان مستند و افراد فنی که در قسمتهای مختلف مستند سازی کار می کنند را شناسایی و دور هم جمع کند و حتی اگر به تیتراژ کارهای مستند نگاه کنید می بینید که عوامل حرفه ای سینما با آن دستمزدهای کلان؛ در حالی که عرصه مستند چنین بودجه هایی ندارد، اما آنها حاضر شدند بیایند در سینمای مستند کار بکنند با همان بودجه اندکی که فیلمهای مستند دارد این یعنی اینکه سینمای مستند جایگاه خودش را پیدا کرده و به تبعش جشنواره سینما حقیقت در طول این 12 سال جایگاه ویژه ای برای خودش رقم زده و جهانی شده. به نظر من اگر چند جشنواره معتبر در کل دنیا در حوزه مستند بشمارید قطعا یکی از آنها جشنواره سینما حقیقت است که بعد دوازده دوره توانسته به این مرتبه و جایگاه برسد.
با همین بودجه محدودی که سینمای مستند دارد شما می بینید چه شوقی در میان مستند سازان ایجاد کرده که خیلی ها حاضرند از حوزه سینمای حرفه ای بیایند و در حوزه مستند کار کنند این جشنواره به نظرمن فرصت بسیار خوبی بود که مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی توانست برای مستند سازان فراهم کند تا مستندسازان و عوامل سینمای مستند بهتر دیده شوند.
شما چند سال در عرصه سینمای مستند داور بودید در همین جشنواره سینما حقیقت چند دوره داور بودید سوال بعدیم این است که به عقیده شما سینمای مستند ما دارد چه روندی را طی می کند و به کدام طرف می رود کدام بخش موفق عمل کرده و کدام بخش ضعیف بوده؟
من از سال 86 داور سینمای مستند بودم اول بار در جشن خانه سینما بخش مستندش را من داور بودم و بعدش حدود 4 سال هر سال در جشنواره سینما حقیقت داور بودم. قبل ترش یک جشنواره بود در دهه 60 به نام جشنواره وحدت من 8 دوره داور آن بودم. در جشنواره ایثار، جشنواره سیمرغ و ... خلاصه هرجا داوری در زمینه مستند بوده و به من گفتند و من هم رفتم و کار داوری انجام داده ام.
اما آن نکته ای که می فرمایید کدام موضوعات در سینمای مستند ایران رشد داشته. ببینید مستند سازها بیشتر دوست دارند که به موضوعات اجتماعی بپردازند چون موضوعات اجتماعی چالش برانگیز است و فکر می کنند هر چه موضوع مستند چالش برانگیزتر باشد مخاطب بیشتری می توانند جذب کنند این گرایشی است که من زیاد در بین مستند سازان می بینیم. اما گروههای مختلفی در سینما مستند ایران هستند که کارهای بسیار خوبی هم ساخته اند یعنی شما کارهای بسیار خوب در حوزه محیط زیست دارید با همین امکانات بسیار کمی که سینمای مستند ما وجود دارد بچه ها دارند کارهای خوبی می کنند.
خیلی خوب در تاریخ معاصر دارند کار می کنند در حوزه تاریخ شفاهی دارد کار می شود در حوزه های مختلف مستند دارد کارهای خوبی می شود.
.jpg)
در موضوعات دینی چطور؟
در موضوعات دینی هم کار می شود من یک کاری اخیرا دیدم «همراه فرات» آقای اکتسابی کار کرده و بسیار زیبا بود.
در مورد اربعین بود؟
نه جریان تاریخچه کشور عراق در 120 ساله اخیر بود اما نشان داده بود با شناختی که مردم نسبت به شرایط زیستی و اجتماعی خودشان و مشکلات تاریخی که داشتند چگونه جریان های انقلابی را به وجود آوردند. ذره ذره این جریان تاریخی عامل جهش و انقلاب شده و امروز ما می گوییم راهپیمایی اربعین. در قدیم هم راهپیمایی اربعین بوده اما به صورت محرمانه. بابت آن راهپیمایی بسیار کشته می دادند و می دانستند اگر بروند کشته می شوند و این ریشه های مذهبی وجود داشته و حالا شما نمود عینی اش را می بیند که میلیونها ادم در اربعین می آیند.
شما داور کدام بخش بودید؟
من داور بخش معدن بودم. می دانید معدن بعد از نفت در ایران بزرگترین سرمایه است و معدنهای بزرگی ایران دارد می دانید که ما در طول 40 سال بعد از انقلاب به علت نبود امکانات و عدم دسترسی به معادن، مواد معدنی مان به صورت خام و فله فروشی به فروش می رسیده.
درخواستی از مرکز صنعت و معدن بود و جلساتی برگزار و قرار شد تولیدات مشترک در حوزه معدن و صنایع معدنی با مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی داشته باشیم که در اولین گام امسال برای اولین بار در جشنواره سینما حقیقت بخشی را به صنعت و معدن اختصاص دادیم که 120 فیلم آمد. سال اول است و نباید توقع زیادی داشت. من هم داور بخش انتخاب بودم و هم داوری نهایی. که حالا آثاری را برگزیدیم.
معدن در ایران خیلی خیلی جای کار دارد و میدان خوبی برای مستندساز است تا با ساخت فیلم مردم ما شناخت پیدا کنند که نفت سرمایه کشور ما نیست اگر به معدن توجه کنند و مواد معدنی را فرآوری کنند خام فروشی نکنند خیلی بهتر است. معدن بسیار متنوع است و با خودش علم های زیادی را وارد کشور می کند. من چشم امید دارم سال آینده در زمینه معدن فیلمهای خوبی بیاید در جشنواره حقیقت جایگاه خودش را پیدا کند.
وکلام آخر...
وقتی من این 12 سال را مرور می کنم می بینم جشنواره حقیقت و مستندهای ایرانی خیلی رشد کرده اند.در بخش بین الملل هم رشد خوبی داشتیم.
رشد جشنوارزه در این سالها نشان دهنده رشد و ترقی خود ذات مستنددر ایران است و البته مستند در همه جای دنیا حامی اولیه اش تلویزیون بوده .در ایران هم شبکه های تلویزیونی باید به رشد سینمای مستند کمک کنند.
ما باید مستند را محترم بشماریم کمک و سرمایه گذاری کنیم تا استعدادها شناسایی شوند و در نهایت به روزی برسیم که سینمای مستند ایران جهانی شود. چنانچه سینمای ایران توانست جهانی شود و از فستیوال های مختلف جایزه بگیرد در سینمای مستند هم می تواند این اتفاق بیفتد.
در موضوعات دینی هم کار می شود من یک کاری اخیرا دیدم «همراه فرات» آقای اکتسابی کار کرده و بسیار زیبا بود.
در مورد اربعین بود؟
نه جریان تاریخچه کشور عراق در 120 ساله اخیر بود اما نشان داده بود با شناختی که مردم نسبت به شرایط زیستی و اجتماعی خودشان و مشکلات تاریخی که داشتند چگونه جریان های انقلابی را به وجود آوردند. ذره ذره این جریان تاریخی عامل جهش و انقلاب شده و امروز ما می گوییم راهپیمایی اربعین. در قدیم هم راهپیمایی اربعین بوده اما به صورت محرمانه. بابت آن راهپیمایی بسیار کشته می دادند و می دانستند اگر بروند کشته می شوند و این ریشه های مذهبی وجود داشته و حالا شما نمود عینی اش را می بیند که میلیونها ادم در اربعین می آیند.
شما داور کدام بخش بودید؟
من داور بخش معدن بودم. می دانید معدن بعد از نفت در ایران بزرگترین سرمایه است و معدنهای بزرگی ایران دارد می دانید که ما در طول 40 سال بعد از انقلاب به علت نبود امکانات و عدم دسترسی به معادن، مواد معدنی مان به صورت خام و فله فروشی به فروش می رسیده.
درخواستی از مرکز صنعت و معدن بود و جلساتی برگزار و قرار شد تولیدات مشترک در حوزه معدن و صنایع معدنی با مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی داشته باشیم که در اولین گام امسال برای اولین بار در جشنواره سینما حقیقت بخشی را به صنعت و معدن اختصاص دادیم که 120 فیلم آمد. سال اول است و نباید توقع زیادی داشت. من هم داور بخش انتخاب بودم و هم داوری نهایی. که حالا آثاری را برگزیدیم.
معدن در ایران خیلی خیلی جای کار دارد و میدان خوبی برای مستندساز است تا با ساخت فیلم مردم ما شناخت پیدا کنند که نفت سرمایه کشور ما نیست اگر به معدن توجه کنند و مواد معدنی را فرآوری کنند خام فروشی نکنند خیلی بهتر است. معدن بسیار متنوع است و با خودش علم های زیادی را وارد کشور می کند. من چشم امید دارم سال آینده در زمینه معدن فیلمهای خوبی بیاید در جشنواره حقیقت جایگاه خودش را پیدا کند.
وکلام آخر...
وقتی من این 12 سال را مرور می کنم می بینم جشنواره حقیقت و مستندهای ایرانی خیلی رشد کرده اند.در بخش بین الملل هم رشد خوبی داشتیم.
رشد جشنوارزه در این سالها نشان دهنده رشد و ترقی خود ذات مستنددر ایران است و البته مستند در همه جای دنیا حامی اولیه اش تلویزیون بوده .در ایران هم شبکه های تلویزیونی باید به رشد سینمای مستند کمک کنند.
ما باید مستند را محترم بشماریم کمک و سرمایه گذاری کنیم تا استعدادها شناسایی شوند و در نهایت به روزی برسیم که سینمای مستند ایران جهانی شود. چنانچه سینمای ایران توانست جهانی شود و از فستیوال های مختلف جایزه بگیرد در سینمای مستند هم می تواند این اتفاق بیفتد.
