گفت و گوی اختصاصی خبرگزاری رضوی با استاد محسن عبادی؛
میزان سرمایه گذاری برای هنر؛ تفاوت اصلی جشنواره های داخلی و خارجی/اقتصاد هنر در بخش دولتی و خصوصی درحال تضعیف است
محدثه داوودی، سرویس هنر خبرگزاری رضوی/ استاد محسن عبادی به مدت 25 سال است که در هنر خوشنویسی و به صورت تخصصی در خطوط نسخ و ثلث و محقق و ریحان مشغول به فعالیت است او دارای مدرک فوق ممتاز خوشنویسی و درجه یک هنری بوده و زیر نظر اساتید سید غلامرضا موسوی، محمد ریم کریمی، حاکم غنا و عبدالصمد صمدی به تحصیل هنر پرداخته است وی تاکنون سه نمایشگاه داخلی به صورت انفرادی در مشهد و بوشهر و سه نمایشگاه انفرادی در سطح بین الملل در کشورهای اندونزی، آفریقای جنوبی و ترکیه برپا کرده است. همچنین این هنرمند برجسته عرصه خوشنویسی توانسته در جشنواره البرده کشور امارات در سال 2017، برگزیده دوسالانه ملی ایران سال 1393 و جایزه خط محقق در جشنواره «حلیه الشريفه» استانبول 2014 موفق به کسب رتبه برتر شده و در جمع نهایی «ملتقى رمضان للكتابه القرآن» دوبی 2015 انتخاب شده است. استاد محسن عبادی افتخار کتابت کامل قرآن کریم به سفارش دارالقرآن کریم، مناجات شعبانیه ،زیارت نامه امام رضا علیه السلام و حضرت معصومه سلام الله علیها، خوشنویسی پرچم گنبد حضرت مطهر امیر المومنین علیه السلام،کتابت خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها به خط نسخ جلی و ثبت آن به عنوان اثر ملی فرهنگی در سال 1389 و نیز خوشنویسی کتیبه های 14 متری سر در ورودی حرم مطهر کاظمین را در کارنامه هنری خود دارد. وی همچنین حائز عناوین مختلفی از جمله : رتبه اول درخطوط نسخ، ثلث و ریحان در جشنواره های ملی و بین المللی قرآن کریم، غدیر (تبریز)، رضوی( یزد)، طلیعه ظهور (قم) و...شده است.
در ادامه متن گفتگو خبرگزاری رضوی با ایشان را می خوانید:
آیا شما تاکنون آثار شاخصی با موضوع رضوی داشته اید؟
در ادامه متن گفتگو خبرگزاری رضوی با ایشان را می خوانید:
آیا شما تاکنون آثار شاخصی با موضوع رضوی داشته اید؟
آثاری که بنده در حوزه رضوی تاکنون کار کردم بیشتر به صورت قطعه بوده که برای جشنواره های امام رضا(ع) نوشتم و بیشتر جنبه مسابقاتی داشته است. بنابراین علارغم فعالیت ام در مشهد از سال 84 آثاری که با هدف هنری و کاربردی خاص با موضوع رضوی باشد،نداشتم،که البته یکی از دلایل این نداشتن سفارش و اسپانسر برای خلق یک اثر فاخر با موضوع رضوی بوده است.
درباره پیشینه تاریخی این هنرها در ایران مختصر توضیح دهید.
درباره پیشینه تاریخی این هنرها در ایران مختصر توضیح دهید.
پیش از آنکه هنر کتیبه نویسی و خوشنویسی در سایر کشورها رواج پیدا کند ما در عصر تیموری و سلجوقی این هنر را به شکل فاخر و موفقی داشتیم که همچنان نیز برای هنرمندان به عنوان الگو مطرح هستند؛ همچنین در خصوص خوشنویسی به صورت قلم و کاغذ شامل قطعه نویسی، قرآن نویسی، ادعیه و مناجات ها ما آثار درجه یکی از علاء الدین تبریزی، عبدالله طباخ هروری و حتی از بایسنقر پسر شاهرخ گورکانی داریم. آنان پیش از سایر هنرمندان کشورهای دیگر نفیس ترین کارها را خلق کرده اند، بنابراین می توان گفت که ما در بحث عیار، حیثیت و قاعده مند بودن در هنر خوشنویسی پیشرو بوده و دنباله رو نیستیم اما به دلایلی در روند تاریخ پیشرفت این هنر در کشور ما متوقف شد و بقیه از ما پیشی گرفتند.
با توجه به اینکه موضوع کار خوشنویسان اغلب آیات قرآن، احادیث، اشعار و سخن بزرگان است این امر در روحیه هنرمند چه تاثیراتی دارد؟
با توجه به اینکه موضوع کار خوشنویسان اغلب آیات قرآن، احادیث، اشعار و سخن بزرگان است این امر در روحیه هنرمند چه تاثیراتی دارد؟
این سوال توسط بسیاری از خبرنگاران بارها از من پرسیده شده است، اجازه بدهید در این مورد یک نکته را در قالب مثال تذکر بدهم، همه می دانیم که ابن ملجم مرادی هم حافظ و هم کاتب قرآن کریم بوده است، اما این موضوع موجب عاقبت به خیر شدن وی نشد، بنابراین پرداختن به یک هنر برای مورد توجه قرار گرفتن خداوند متعال کافی نیست و پیش نیازهای بسیار دیگری لازم است تا انسان در زندگی و هنری که دنبال می کند عاقبت به خیر شود. در حالات کلی و مقطعی درگیر بودن با مفاهیم با ارزش که همه کلام پروردگار، ائمه معصومین(ع)، اشعار و حکمت است، موجب می شود تا انسان این مفاهیم را به ذهن بسپارد، در آنها تعمق کند و البته بسیاری از افراد نیز با این مفاهیم زندگی خود را طراز کرده و موفق هم بودند. بسیاری از این افراد توانستند، زندگی، اخلاق، معاشرت، ایدئولولژی، جهان بینی و حتی رویه های معیشتی و اقتصادی خود را با این مفاهیم طراز کنند، بنابراین هیچگاه حکمت بی تاثیر نیست.
یکی از هنرمندان عربی زبان یک قطعه خوشنویسی زیبا با این مفهوم نوشته است که برای زندگی انسان که سرانجام باید این دنیا را ترک کند، خانه ای به اندازه خانه یک عنکبوت کافی است، بنابراین ضرورتی ندارد که فرد خود را برای رفاه در این دنیا به مشقت و آزار بیندازد. آنچه گفته شد، مثال هایی برای تاثیر این هنر در زندگی دنیوی بود، نباید از این نکته نیز غفلت کرد که عجین شدن انسان با این مفاهیم بزرگ و غنی می تواند موجب دریافت تلنگرهایی شود که مسیر کل زندگی فرد را تعیین کند.
درباره تاثیر زیبایی اثر در انتقال پیام متن به مخاطب توضیحاتی ارائه بفرمایید.
یکی از هنرمندان عربی زبان یک قطعه خوشنویسی زیبا با این مفهوم نوشته است که برای زندگی انسان که سرانجام باید این دنیا را ترک کند، خانه ای به اندازه خانه یک عنکبوت کافی است، بنابراین ضرورتی ندارد که فرد خود را برای رفاه در این دنیا به مشقت و آزار بیندازد. آنچه گفته شد، مثال هایی برای تاثیر این هنر در زندگی دنیوی بود، نباید از این نکته نیز غفلت کرد که عجین شدن انسان با این مفاهیم بزرگ و غنی می تواند موجب دریافت تلنگرهایی شود که مسیر کل زندگی فرد را تعیین کند.
درباره تاثیر زیبایی اثر در انتقال پیام متن به مخاطب توضیحاتی ارائه بفرمایید.
به لحاظ هنری همیشه یک اثر موجب می شود تا از نگاه زیبا شناختی دریچه ای به روی مخاطب باز شود تا از آن دریچه یک سری مفاهیم در لباسی فاخرتر و بسیار متنفذتر به وی منتقل شود. به طور مثال در دنیای امروز صادرکننده ها، زعفران ما را با قیمت بالا نمی خرند اما تاجرانی در کشوری مانند اسپانیا این محصول را حداقل دو برابر قیمت صادراتی آن در بازار جهانی می فروشند، این ارزش افزوده از کجا می آید؟ از بسته بندی زیبا و هنرمندانه آن نشات می گیرد. آثار هنری نیز همین کارویژه را دارند، به طور مثال این آیه مبارکه قرآن که می فرماید «الا به ذکر الله تطمئن القلوب» در رفع بسیاری از تشویش ها و نگرانی ها برای انسان راهگشا است و آرامش عمیقی برای فرد فراهم می کند، این ناشی از زیبایی باطنی بی نهایت آیه است اما اگر این زیبایی باطنی در چشم مخاطب با یک ارائه نامناسب همراه شود به صورت ناخودآگاه ممکن است بییننده راحت از کنار آن عبور کند لذا اگر همین آیه شریفه به یک زیبایی ظاهری هم آراسته شود به مراتب تاثیرش عمیق تر خواهد بود و مخاطب دیگر آن را رها نخواهد کرد.
تفاوت جشنواره های خارجی با نمونه های ایرانی آن در چه مولفه هایی است که موجب اعتبار بیشتر هنرمند نیز می شوند؟
تفاوت جشنواره های خارجی با نمونه های ایرانی آن در چه مولفه هایی است که موجب اعتبار بیشتر هنرمند نیز می شوند؟
جدول مقایسه ای برگزاری جشنوارهای معتبر در طی سال بسیاری از بحث ها و نکات مبهم در این خصوص را برجسته و شفاف می کند. مهمترین بحث در برگزاری جشنواره های داخلی و خارجی در سرمایه گذاری و تشویق به انجام کار هنری است، متاسفانه پرداختن به هنر در کشور همراه با سختی در معیشت است، این در حالی است که پرداختن به هنر در کشور ما از زمان تیموری با سرمایه گذاری پادشاهان مملکت همراه بوده است.
زمانیکه مرغ خیال هنرمند بتواند راحت پرواز کند و درگیر دغدغه های معیشتی نباشد می تواند شاهکار بیافریند و جشنواره های خارجی این شرایط را برای هنرمندان فراهم می کند. جشنواره های خارجی به طور مثال برای یک قطعه خوشنویسی که رتبه اول را کسب کرده جایزه 100 میلیون تومانی می دهند، در حالیکه ممکن است آن اثر هنری 10 میلیون تومان ارزش نداشته باشد، اما با این حمایت و سرمایه گذاری به استعداد هنرمند احترام گذاشته می شود و او می تواند با فراغ خاطر آثار فاخرتری تولید کند، البته این حمایت تنها به اهدای جایزه خلاصه نمی شود، بلکه تمامی هنرمندان در طول برگزاری جشنواره ها شناسایی و رصد می شوند و مجموعه داران و دولت مردان به آنها سفارش کار می دهند و هنرمند هیچگاه فراموش نمی شود؛ اما در ایران این جریان بالعکس است، هنرمند بعد از مراسم اختتامیه فراموش می شود.
هنرمند در جشنواره های خارجی بدون دخالت و سلیقه دیگران می تواند هنر خود را ارائه کند، تمام مدعیان از تمام کشورهای دنیا دور یکدیگر جمع می شوند و کسی که رتبه اول را کسب می کند در واقع یک برند بین المللی را دریافت می کند. در کشوری مانند ترکیه حتی در معمولی ترین جشنواره ها، شخص اول حکومت یعنی رئیس جمهور آن کشور در مراسم افتتاحیه شرکت می کند و چند کار از هنرمندان را با قیمت بالا خریداری می کند، این موارد تفاوت های جشنواره های داخلی و خارجی را مشخص و تعیین می کند. شما اگر در جشنواره های خارجی به عنوان هنرمندان تقدیری هم شناخته شوید، مورد حمایت قرار می گیرید و بر روی کار و اثر هنری شما سرمایه گذاری می کنند، میزان سرمایه گذاری برای هنر و دور اندیشی برای هنر تفاوت اصلی جشنواره های داخلی و خارجی است.
جشنواره های بین المللی چه امتیازی برای هنرمند و چه مزیتی برای کشورهای برگزار کننده دارد؟
زمانیکه مرغ خیال هنرمند بتواند راحت پرواز کند و درگیر دغدغه های معیشتی نباشد می تواند شاهکار بیافریند و جشنواره های خارجی این شرایط را برای هنرمندان فراهم می کند. جشنواره های خارجی به طور مثال برای یک قطعه خوشنویسی که رتبه اول را کسب کرده جایزه 100 میلیون تومانی می دهند، در حالیکه ممکن است آن اثر هنری 10 میلیون تومان ارزش نداشته باشد، اما با این حمایت و سرمایه گذاری به استعداد هنرمند احترام گذاشته می شود و او می تواند با فراغ خاطر آثار فاخرتری تولید کند، البته این حمایت تنها به اهدای جایزه خلاصه نمی شود، بلکه تمامی هنرمندان در طول برگزاری جشنواره ها شناسایی و رصد می شوند و مجموعه داران و دولت مردان به آنها سفارش کار می دهند و هنرمند هیچگاه فراموش نمی شود؛ اما در ایران این جریان بالعکس است، هنرمند بعد از مراسم اختتامیه فراموش می شود.
هنرمند در جشنواره های خارجی بدون دخالت و سلیقه دیگران می تواند هنر خود را ارائه کند، تمام
جشنواره های بین المللی چه امتیازی برای هنرمند و چه مزیتی برای کشورهای برگزار کننده دارد؟
زمانیکه یک جشنواره بیش از چند دوره برگزار می شود، در هر دوره چند اثر فاخر و اصیل وارد موزه آن کشور می شود که مزیت تاریخ سازی را برای کشورهای میزبان ایجاد می کند، فکر کنید در هر جشنواره چه آثار فاخر و اصیلی تولید می شوند که بعدها تبدیل به گنجینه های بسیار خوبی از آثار هنرمندان سایر کشورها می شود. یکی از مزیت های آثاری که در این جشنواره ها تولید می شود این است که انحصاری هستند زیرا هنرمند دیگر فرصتی ندارد تا نمونه ای از آن اثر را برای خودش تولید کند که موجب می شود کشورهای میزبان روی تک بودن و انحصاری بودن این آثار نیز مانور بدهند. از دیگر مزایای این جشنواره ها می توان به برگزاری حراج های هنری این آثار اشاره کرد که البته به دلیل برندسازی های موفقی است که این کشورها بر روی جشنواره ها و آثار هنرمندان انجام دادند.
درباره جشنواره های گذشته رضوی و آنچه در آینده انتظار دارید در نوع برگزاری، ارائه فراخوان، جوائز، داوری، نمایشگاه، اختتامیه و ... صورت بگیرد، توضیح بفرمایید.
درباره جشنواره های گذشته رضوی و آنچه در آینده انتظار دارید در نوع برگزاری، ارائه فراخوان، جوائز، داوری، نمایشگاه، اختتامیه و ... صورت بگیرد، توضیح بفرمایید.
به نظر بنده این شکل از برگزاری جشنواره با محدودیت ها و فراخوان هایی که دارد، غیرحرفه ای است. البته در نسخه اخیر فراخوان این جشنواره تغییراتی صورت گرفته است اما به نظر می رسد که باید تغییرات اساسی تری در برگزاری این جشنواره به ویژه در بخش جوایز و برندسازی جشنواره صورت بگیرد.
جشنواره خوشنویسی رضوی زمانیکه در استان یزد برگزار می شد به دلیل داشتن دبیرخانه تخصصی، کادر مجرب و تجاربی که از چهار دوره برگزاری کسب کرده بود، با حضور فعال مردم موفق تر عمل می کرد تا اینکه امروز جشنواره ها را به صورت ادواری برگزار می کنند و هر دوره در یک استان برگزار می شود که تجربه و سرمایه کافی را ندارند. باید توجه کرد که اگر نگاه توفیقی به میزبانی از جشنواره ها در مسئولین و مدیران استانی وجود دارد، باید آنها شرایط برگزاری جشنواره را نیز فراهم کنند و برای این توفیق تلاش بیشتری انجام دهند، برای این مهم می توانند از بخش خصوصی کمک بگیرند و قبل از برگزاری جشنواره پیش بینی جشنواره فاخر، درخور و متناسب با توانمندی هنرمندان داخلی فراهم کنند و به اصطلاح قبل از اینکه مناره را بدزدند، جایش را درست کنند.
وضعیت هنری که شما به آن مشغولید در چند سال اخیر در کشور چگونه بوده در ادامه چه روندی خواهد داشت؟
جشنواره خوشنویسی رضوی زمانیکه در استان یزد برگزار می شد به دلیل داشتن دبیرخانه تخصصی، کادر مجرب و تجاربی که از چهار دوره برگزاری کسب کرده بود، با حضور فعال مردم موفق تر عمل می کرد تا اینکه امروز جشنواره ها را به صورت ادواری برگزار می کنند و هر دوره در یک استان برگزار می شود که تجربه و سرمایه کافی را ندارند. باید توجه کرد که اگر نگاه توفیقی به میزبانی از جشنواره ها در مسئولین و مدیران استانی وجود دارد، باید آنها شرایط برگزاری جشنواره را نیز فراهم کنند و برای این توفیق تلاش بیشتری انجام دهند، برای این مهم می توانند از بخش خصوصی کمک بگیرند و قبل از برگزاری جشنواره پیش بینی جشنواره فاخر، درخور و متناسب با توانمندی هنرمندان داخلی فراهم کنند و به اصطلاح قبل از اینکه مناره را بدزدند، جایش را درست کنند.
وضعیت هنری که شما به آن مشغولید در چند سال اخیر در کشور چگونه بوده در ادامه چه روندی خواهد داشت؟
رشته های تخصصی که بنده و همکارانم در آن فعالیت داریم اصطلاحا مظلوم واقع شدند، متاسفانه در تشکیلات ساختاری کشور ما خطوط نسخ و ثلث به خوبی معرفی نشدند و انجمن خوشنویسان کشور بیشتر به انجمن نستعلیق نویسان است تا کل خطوط به همین روی فعالیت تشکیلات روی آن خطوط بوده و خطوط دیگری مانند نسخ و ثلث مظلوم واقع شدند. البته در سه سال اخیر تغییراتی به همت افراد دغدغه مند در این زمینه صورت گرفته و هنرمندان کشور ما در عرصه بین المللی موفقیت های بسیاری کسب کردند؛ حتی می توان گفت که تا حدودی فضای نگرش به این خطوط تغییر کرده است اما برای چشم انداز آینده زیاد موارد شفاف و روشنی را بنده نمی بینم زیرا هنوز هم فعالیت های تشکیلاتی ضعیف هستند و سعه صدر پیشکسوتان ما نیز در تحمل و تاب هنرمندان تازه کار ضعیف است به این معنا که برخی از پیشکسوتان ما نمی توانند کسی را جز خودشان بینند که وارد این عرصه شود و ترس دارند که جایگاه آن ها را هنرمندان جوان بگیرند و آنان از سکه بیفتند، این حسادت یک ترمز بسیار بزرگ در راه پیشرفت این رشته ها در آینده است. اما در عرصه خارجی آینده بسیار واضح و مشخصی را برای هنرمندان کشور مان می بینم که خارج از تنگ نظری که در داخل وجود دارد، بسیار خوب به روز شده و خود را در عرصه بین المللی معرفی خواهند کرد، مطمئن هستم در سال های اینده شاهد بروز و ظهور استعدادهای درجه یک در عرصه بین المللی هستیم.
به چه صورت از هنرمندان رشته ی شما حمایت می شود؟ و چه نهادهایی متولی این امر هستند؟
به چه صورت از هنرمندان رشته ی شما حمایت می شود؟ و چه نهادهایی متولی این امر هستند؟
این سوال به سه حوزه تقسیم می شود و اگر مسئولیت پذیری به شکل صحیح اجرا نشود اتفاقی خاصی در کشور رخ نمی دهد.حوزه اول حوزه دولتی است باتوحه به اینکه بودجه های دولتی در عرصه فرهنگ روز به روز کوچیک تر می شود و مانند گلوله برفی در دل تابستون از بین می رود، توجه به فرهنگ به غیر از این رشته خوشنویسی و شاخه های تخصصی آن برای زیرشاخه های فرهنگ بودجه دولتی روز به روز کمرنگ تر می شود و طی صحبت هایی که با مسئولین دولتی که متولی این امر هستند داشته ام چشم اندازی که داشتند این بود که امیدواریم در چند سال آینده فقط بتوانیم حقوق کارمندان خود را پرداخت کنیم و هیچ فعالیت ویژه و خاصی نمی توانند انجام دهند طبیعتا ما هم انتظاری نداریم متولیان بخش فرهنگ و هنر با این اوضاع اقتصادی موجود بتوانند نجات بخش این عرصه باشند و نمی توان انتظار داشت که آنان سبب رشد و توسعه هنرهای اصیل و سنتی شوند.
حوزه دوم فعال در این عرصه بخش خصوصی است، اما باید بدانیم بخش خصوصی بیگانه و جدا از سیستم اقتصادی کل کشور نیست و اقتصاد هنر در بخش دولتی و خصوصی درحال تضعیف است و قابل درک و بدیهی است.
حوزه ی سوم نسبت به دو حوزه ی دیگر مهم تر است و تاکنون مغفول مانده مردمی بودن است باید توجه داشت که پتانسیل مردم بسیار عظیم تر از بخش دولتی و خصوصی است چراکه نفوذ جمعیتی بسیاری وجود دارد که به حوزه هنر و فرهنگ علاقه مند هستند، در مقایسه با سایر ملل ها مردم ایران نسبت به فرهنگ و هنر عاشق تر هستند به عنوان مثال در کشور ترکیه مردم با خط و خوشنویسی آشنا نیستند و پس از گذشت دوره جمهوریت مردم ترکیه هنوز به لاتین می نویسند و خوشنویسی را به شکل اشکال هندسی می بینند، اما با این وجود سرمایه گذاری های عظیمی در این حوزه انجام می دهند و به هنر ایرانی تفاخر می کنند و جز اشرافیت فکری خود می دانند اما در کشور ما به دلیل اینکه مردم با هنر اصیل آشتی نیستند از این پتانسیل محروم ماندیم و به اصطلاح ذائقه کشی کردیم و اینقدر خوراک بد به مردم داده ایم که ارزش اصیل هنر را نمی دانند.
پیشنهاد شما در این زمینه چیست؟
به نظر من باید اتاق فکرهایی برای آشنایی مردم با ذات هنر تشکیل شود و باید آموزش دهیم که به هنر به عنوان یک کالای سرمایه ای بنگرند مانند ارزش طلا که هیچ وقت از بین نمی رود و در کشورهای دیگر وقتی اثر هنری را تهیه می کنند به آن کالا نگاه سرمایه گذاری دارند نه هزینه کردن. این فرهنگ باید در کشور ماهم نهادینه شود که وقتی یک اثرهنری را تهیه می کنید باید برای آن ارزش قائل شوید چراکه این اثر شناسنامه دارد و نمونه های تاریخی زیادی و دستاوردهای بسیاری برای این اثر کسب شده است به بیان دیگر اثر هنری دایره المعارفی در تاریخ است و مانند ارزش یک طلا به آن توجه کنند که طلا همیشه به عنوان یک سرمایه دست به دست می شود و هیچ گاه از ارزش آن کاسته نمی شود؛ در بحث هنر هم باید به گونه ای رفتار کنیم که به عنوان یک کالای سرمایه ای در جامعه نهادینه شود و قطعا منتظر حمایت بش دولتی و خصوصی به عنوان منجی اقتصاد هنر نمی مانیم.
بخش دولتی و خصوصی فقط عهده دار سیاست گذاری در این زمینه هستند و به یکسری کارهایی که نیاز به برنامه ریزی و مسئولیت پذیری و تضمین دولتی دارد مانند ارتقا بعد نرم افزاری و زیرساخت های هنر بپردازند همچنین به جریان فرهنگ سازی عمومی کمک کنند و در فیلم های تلوزیونی که پرمخاطب است آثار هنری مانند تذهیب و مینیاتوری و ... دیده شود و تنها شاهد مجسمه های خارجی نباشیم و این تنها کاری است که رسانه ملی عهده دار آن است. در تولیدات صدا و سیما باید بیشتر شاهد آثار اصیل و هنرهای سنتی ایرانی باشیم و مردم را به داشتن این هنرها تشویق کنند اگر همه ی این اتفاقات دست به دست یکدیگر دهد و سبب آشتی مردم ایران با هنر شود می توانیم از 80 میلیون ظرفیت موجود در این حوزه استفاده کنیم و اگردر این بخش سوم ورود پیدا کنیم نیاز به هیچ برنامه ریزی و بودجه ی خاص نیست.
اندک سرمایه هایی که وارد بخش های خصوصی می شود به رانت تبدیل می شود به همین دلیل مشوق حضور مردم در این عرصه هستیم که مافیا خاصی ندارد.
هنرمندان چه وظایفی در قبال هنری که به آن مشغول هستند و مخاطب آثارشان دارند؟ و مخاطبان چگونه با آن آثار ارتباط برقرار می کنند؟
این سوال خیلی خوبی است و تا اکنون هیچ رسانه ای به آن نپرداخته بود. من همیشه در درجه ی اول از هنرمندان گله مند هستم؛ علاقه مندان به هنر همیشه بدون توجه به اینکه پاسخ پرسش ها را دریابند اظهار نارضایتی می کنند باید توجه داشت که سرچشمه و نقطه ی شروع هنر ازهنرمند آغاز می شود، اگر هنرمندی تولید فاخر انجام ندهد و سعه ی صدر نداشته باشد و روی ارتقا کیفیت کار خود فعالیت نکند تمام افکار مثبت از بین خواهد رفت و ارزش کار هنری پایین می آید کیفیت مطلوب در آثار هنری مانند حباب روی رود خروشان است که اگر ضعیف باشد از بین خواهد رفت به بیان دیگر وقتی سرچشمه ی یک رود گل آلود باشد انتظار پاکی آب را نمی توان داشت.
وقتی می گوییم چرخه ی عرضه و تقاضا به چرخه ی سرمایه ای برسد و کالای سرمایه ای ایجاد شود ابتدای امر باید از هنرمند آغاز شود و آثار هنرمندان باید مولفه های یک اثر فاخر را داشته باشد تا آن اثر ارزشمند شود. هنرمندان زمانی ارزش کار خود را بالا می برند که این سوال را از خود بپرسند که خودم برای این اثر چه قدر هزینه می کنم؟
ارزش کار هنری باید روز به روز مانند طلا افزایش یابد گرچه که ارزش کار هنری از فلز بالاتر است و اثر هنری روی نمودار عیار هنر بالا می رود که ممکن است جهش 5 برابری داشته باشد.
در اینجا هنرمندان باید قضاوت کنند که آیا اثری فاخر ارائه دادند که بتوان با قیمت بالا قیمت گذاری کرد؟
خودم هر اثری که به مشتری فروختم حاضر بودم مجدد ده دقیقه بعد به همان قیمت یا حتی بیشتر از او خریداری کنم و چندین بار اتفاق افتاده که آثار هنری که به مشتری فروختم گران تر برای خودم خریدم چون پروسه ی تولید اثر زمان بر است که این موارد به اقتصاد هنر کمک می کند و در کشورهای دیگر هم به همین صورت به اقتصاد هنر خود کمک می کنند و در کشوری مانند فرانسه هیچ زمان هنرمند نگران اقتصاد هنر نیست، همان طور که گفته شد هیچ مردمی عاشق تر از مردم ایران نسبت به هنر نیستند و باید به عام المنفعه بودن هنر فکر کنیم در این صورت هیچ رانتی وجود نخواهد داشت.
سخن پایانی ...
حوزه دوم فعال در این عرصه بخش خصوصی است، اما باید بدانیم بخش خصوصی بیگانه و جدا از سیستم اقتصادی کل کشور نیست و اقتصاد هنر در بخش دولتی و خصوصی درحال تضعیف است و قابل درک و بدیهی است.
حوزه ی سوم نسبت به دو حوزه ی دیگر مهم تر است و تاکنون مغفول مانده مردمی بودن است باید توجه داشت که پتانسیل مردم بسیار عظیم تر از بخش دولتی و خصوصی است چراکه نفوذ جمعیتی بسیاری وجود دارد که به حوزه هنر و فرهنگ علاقه مند هستند، در مقایسه با سایر ملل ها مردم ایران نسبت به فرهنگ و هنر عاشق تر هستند به عنوان مثال در کشور ترکیه مردم با خط و خوشنویسی آشنا نیستند و پس از گذشت دوره جمهوریت مردم ترکیه هنوز به لاتین می نویسند و خوشنویسی را به شکل اشکال هندسی می بینند، اما با این وجود سرمایه گذاری های عظیمی در این حوزه انجام می دهند و به هنر ایرانی تفاخر می کنند و جز اشرافیت فکری خود می دانند اما در کشور ما به دلیل اینکه مردم با هنر اصیل آشتی نیستند از این پتانسیل محروم ماندیم و به اصطلاح ذائقه کشی کردیم و اینقدر خوراک بد به مردم داده ایم که ارزش اصیل هنر را نمی دانند.
پیشنهاد شما در این زمینه چیست؟
به نظر من باید اتاق فکرهایی برای آشنایی مردم با ذات هنر تشکیل شود و باید آموزش دهیم که به هنر به عنوان یک کالای سرمایه ای بنگرند مانند ارزش طلا که هیچ وقت از بین نمی رود و در کشورهای دیگر وقتی اثر هنری را تهیه می کنند به آن کالا نگاه سرمایه گذاری دارند نه هزینه کردن. این فرهنگ باید در کشور ماهم نهادینه شود که وقتی یک اثرهنری را تهیه می کنید باید برای آن ارزش قائل شوید چراکه این اثر شناسنامه دارد و نمونه های تاریخی زیادی و دستاوردهای بسیاری برای این اثر کسب شده است به بیان دیگر اثر هنری دایره المعارفی در تاریخ است و مانند ارزش یک طلا به آن توجه کنند که طلا همیشه
بخش دولتی و خصوصی فقط عهده دار سیاست گذاری در این زمینه هستند و به یکسری کارهایی که نیاز به برنامه ریزی و مسئولیت پذیری و تضمین دولتی دارد مانند ارتقا بعد نرم افزاری و زیرساخت های هنر بپردازند همچنین به جریان فرهنگ سازی عمومی کمک کنند و در فیلم های تلوزیونی که پرمخاطب است آثار هنری مانند تذهیب و مینیاتوری و ... دیده شود و تنها شاهد مجسمه های خارجی نباشیم و این تنها کاری است که رسانه ملی عهده دار آن است. در تولیدات صدا و سیما باید بیشتر شاهد آثار اصیل و هنرهای سنتی ایرانی باشیم و مردم را به داشتن این هنرها تشویق کنند اگر همه ی این اتفاقات دست به دست یکدیگر دهد و سبب آشتی مردم ایران با هنر شود می توانیم از 80 میلیون ظرفیت موجود در این حوزه استفاده کنیم و اگردر این بخش سوم ورود پیدا کنیم نیاز به هیچ برنامه ریزی و بودجه ی خاص نیست.
اندک سرمایه هایی که وارد بخش های خصوصی می شود به رانت تبدیل می شود به همین دلیل مشوق حضور مردم در این عرصه هستیم که مافیا خاصی ندارد.
هنرمندان چه وظایفی در قبال هنری که به آن مشغول هستند و مخاطب آثارشان دارند؟ و مخاطبان چگونه با آن آثار ارتباط برقرار می کنند؟
این سوال خیلی خوبی است و تا اکنون هیچ رسانه ای به آن نپرداخته بود. من همیشه در درجه ی اول از هنرمندان گله مند هستم؛ علاقه مندان به هنر همیشه بدون توجه به اینکه پاسخ پرسش ها را دریابند اظهار نارضایتی می کنند باید توجه داشت که سرچشمه و نقطه ی شروع هنر ازهنرمند آغاز می شود، اگر هنرمندی تولید فاخر انجام ندهد و سعه ی صدر نداشته باشد و روی ارتقا کیفیت کار خود فعالیت نکند تمام افکار مثبت از بین خواهد رفت و ارزش کار هنری پایین می آید کیفیت مطلوب در آثار هنری مانند حباب روی رود خروشان است که اگر ضعیف باشد از بین خواهد رفت به بیان دیگر وقتی سرچشمه ی یک رود گل آلود باشد انتظار پاکی آب را نمی توان داشت.
وقتی می گوییم چرخه ی عرضه و تقاضا به چرخه ی سرمایه ای برسد و کالای سرمایه ای ایجاد شود ابتدای امر باید از هنرمند آغاز شود و آثار هنرمندان باید مولفه های یک اثر فاخر را داشته باشد تا آن اثر ارزشمند شود. هنرمندان زمانی ارزش کار خود را بالا می برند که این سوال را از خود بپرسند که خودم برای این اثر چه قدر هزینه می کنم؟
ارزش کار هنری باید روز به روز مانند طلا افزایش یابد گرچه که ارزش کار هنری از فلز بالاتر است و اثر هنری روی نمودار عیار هنر بالا می رود که ممکن است جهش 5 برابری داشته باشد.
در اینجا هنرمندان باید قضاوت کنند که آیا اثری فاخر ارائه دادند که بتوان با قیمت بالا قیمت گذاری کرد؟
خودم هر اثری که به مشتری فروختم حاضر بودم مجدد ده دقیقه بعد به همان قیمت یا حتی بیشتر از او خریداری کنم و چندین بار اتفاق افتاده که آثار هنری که به مشتری فروختم گران تر برای خودم خریدم چون پروسه ی تولید اثر زمان بر است که این موارد به اقتصاد هنر کمک می کند و در کشورهای دیگر هم به همین صورت به اقتصاد هنر خود کمک می کنند و در کشوری مانند فرانسه هیچ زمان هنرمند نگران اقتصاد هنر نیست، همان طور که گفته شد هیچ مردمی عاشق تر از مردم ایران نسبت به هنر نیستند و باید به عام المنفعه بودن هنر فکر کنیم در این صورت هیچ رانتی وجود نخواهد داشت.
سخن پایانی ...
سخن پایانی من همین سوال آخر شما بود که باید به طور جدی به آن پرداخته شود تا دیگر نگران اقتصاد هنر در کشور خود نباشیم.
