پژوهشگر اندیشه سیاسی در گفتگوی با رضوی:
مطابق آموزه‌های دینی تنها افراد شایسته باید برای مناصب انتخاب شوند
به گزارش خبرگزاری رضوی، مسئله انتخابات و مردمسالاری دینی در ایران یکی از مباحث مهم سیاسی و فکری و اجتماعی در زندگی مردم و حساس برای دولت‌ها و مجالس است و همزمان نمونه‌ای متمایز در میان نظام‌های سیاسی کشورهای اسلامی به شمار می روئد. دازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بر اهمیت این مسائل افزوده است. در این رابطه دکتر حمیدرضا شاکرین پژوهشگر و مؤلف اندیشه سیاسی اسلام و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به گفتگو با خبرنگار رضوی پرداخته است.
او در این زمینه می‌گوید: انتخابات برای ما دو جنبه دارد. از این لحاظ که انتخابات نوعی تعیین سرنوشت است و مشخص کردن این امر که چه کسانی و چگونه در پیشبرد امور کشور و تنظیم قوانین باید انتخاب بشوند؛ پس کسانی که در جامعه زندگی می کنند این حق را دارند که در این تعیین و تبیین شرکت کنند و نقش داشته باشند.
دکتر شاکرین بیان داشت: در نتیجه از این منظر یک حق است اما از منظر دیگر تکلیف می شود، آن منظر این است که همه ما داریم در این جامعه زندگی می کنیم؛ مردم و فرزندان آنها و آیندگان حتی، همه ما در سرنوشت یکدیگر دخیل هستیم و موظفیم که در این دخیل بودن بهترین عملکرد و انتخاب را داشته باشیم، چه برای خودمان که حق مان است و چه برای دیگران که تکلیف است چرا که این عمل و انتخاب در زندگی و اموراتشان تأثیرگزار است و اگر اقدام نکنیم ممکن است سرنوشت آنها رقم نخورد و ما در این زمینه مسئولیت اجتماعی داریم. این تکلیف از منظر دینی که جامعه اسلامی باید با حکومت اسلامی اداره شود، طبق فرموده پیامبر اکرم(ص): "اگر کسی بر مسند انجام امور است و کسی شایسته تر از او هست و بهتر از او عمل می‌کند و انتخاب نمی شود، این خیانت به خدا و رسولش و دیگر مومنین است"؛ لذا ما وظیفه داریم از این خیانت جلوگیری کنیم. اما این تکلیف صرفا از نظر دینی نیست، از نظر سکولار هم این موضوع، یعنی مسئله ی مسئولیت اجتماعی یک امر پذیرفته شده است.
این محقق اندیشه سیاسی اظهار داشت: ما وظیفه داریم حرکتی کنیم که به انتخاب بهترین‌ها منجر می شود. بنابر این امر تکلیف است چه با نگاه دینی که مضاعف می شود این وظیفه و چه با نگاه غیر دینی که این مسئولیت اجتماعی امری ست عقلایی و پذیرفته شده.
وی در این رابطه می‌گوید: چه در انتخابات و چه در دیگر مسئولیت های اجتماعی، اگر کسی با کوتاهی هایش سبب بشود که ضربه ای به جامعه ی دینی بخورد یک گناه مسلم است، گناه فقط شامل خوردن مال کسی یا دروغ گفتن نیست.
اینکه کسی بجا و به موقع وظایفش را انجام ندهد و همین امر سبب شود تا آسیبی به جامعه اسلامی برسد، این یک گناه بزرگ است. این واضح است که عدم مشارکت در مسائل اجتماعی که یکی از قالب های آن همین انتخابات است زمینه را فراهم می کند برای اینکه کسانیکه شایستگی کافی را ندارند در راس امور قرار بگیرند و همچنین زمینه ی تسلط دشمن و دیگر اینکه کم شدن اقتدار و رفاه مردم را فراهم می کند و گسترش تحریم ها و... را پدید می آورد و این عدم مشارکت افراد به طور غیر مستقیم چنین پیامد هایی را به دنبال دارد و گناهی بزرگ محسوب می شود.
دکتر شاکرین تصریح کرد: واضح است که هر قدر مشارکت اجتماعی بیشتر باشد قدرت نظام و حکومت بیشتر است و بهتر می تواند کار و فعالیت داشته باشد. هم در درون موفق تر است و هم در بیرون، صدای بلند تری خواهد داشت و دشمنان فشار بیشتری نمی توانند وارد کنند و این در سطح بین الملل، روابط و مناسبات را بهبود و پیشرفت می بخشد. عدم شرکت نیز شرایطی بالعکس و به مراتب سخت تر را در پی خواهد داشت.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه تأکید کرد: عدم مشارکت در انتخابات که اکنون چه بسا جمع بندی برخی از شهروندان باشد در یک معنا فاصله گرفتن خود مردم از سرنوشت‌شان است. بله از جهتی تذکری است که بین مردم و نظام دارد فاصله ای ایجاد می شود و خطراتی دارد پدید می آورد اما باید دید که این عمل تا چه حد می تواند اثر مثبت داشته باشد؟ هنگامی که مشارکت نباشد و افرادی که صلاحیت آنچنانی ندارند، طبیعتا بیداری حاصل نخواهد شد، چه بسا ایجاد فرصت می کند برای آنها.
او در این باره افزود: هنگامی عدم رأی و مشارکت، مسئولین خطاکار را بیدار می‌کند که آنها را خانه‌نشین کرده و میدان را به دست کسانی بسپاریم که به دنبال این فرصت بوده‌اند که افراد نالایق را از صحنه بیرون کنند بنابراین در عین اینکه می‌تواند تذکری در بر داشته باشد، ثمره عملی چندانی ندارد ضمن اینکه ما بهتر از این میتوانیم عمل بکنیم اگر با مشارکت بالا حرف و خواست خود را به مسئولین برسانیم و کسانی را انتخاب بکنیم که بیشترین شایستگی را دارند و در جهت منافع جامعه حرکت می کنند. این امر هم در واقع یک نوع آگاه سازی و بیداری ست که البته یک پیش فرضی هم دارد، اینکه مسئولین خواب هستند و نا آگاه از اوضاع، درحالی که واقعیت این نیست، مسئولین بالاخره در حال کار و تلاش هستند اما ممکن است کسانی هم در بین آنها غیر از این باشند.
او در این زمینه می‌گوید: انتخابات برای ما دو جنبه دارد. از این لحاظ که انتخابات نوعی تعیین سرنوشت است و مشخص کردن این امر که چه کسانی و چگونه در پیشبرد امور کشور و تنظیم قوانین باید انتخاب بشوند؛ پس کسانی که در جامعه زندگی می کنند این حق را دارند که در این تعیین و تبیین شرکت کنند و نقش داشته باشند.
دکتر شاکرین بیان داشت: در نتیجه از این منظر یک حق است اما از منظر دیگر تکلیف می شود، آن منظر این است که همه ما داریم در این جامعه زندگی می کنیم؛ مردم و فرزندان آنها و آیندگان حتی، همه ما در سرنوشت یکدیگر دخیل هستیم و موظفیم که در این دخیل بودن بهترین عملکرد و انتخاب را داشته باشیم، چه برای خودمان که حق مان است و چه برای دیگران که تکلیف است چرا که این عمل و انتخاب در زندگی و اموراتشان تأثیرگزار است و اگر اقدام نکنیم ممکن است سرنوشت آنها رقم نخورد و ما در این زمینه مسئولیت اجتماعی داریم. این تکلیف از منظر دینی که جامعه اسلامی باید با حکومت اسلامی اداره شود، طبق فرموده پیامبر اکرم(ص): "اگر کسی بر مسند انجام امور است و کسی شایسته تر از او هست و بهتر از او عمل می‌کند و انتخاب نمی شود، این خیانت به خدا و رسولش و دیگر مومنین است"؛ لذا ما وظیفه داریم از این خیانت جلوگیری کنیم. اما این تکلیف صرفا از نظر دینی نیست، از نظر سکولار هم این موضوع، یعنی مسئله ی مسئولیت اجتماعی یک امر پذیرفته شده است.
این محقق اندیشه سیاسی اظهار داشت: ما وظیفه داریم حرکتی کنیم که به انتخاب بهترین‌ها منجر می شود. بنابر این امر تکلیف است چه با نگاه دینی که مضاعف می شود این وظیفه و چه با نگاه غیر دینی که این مسئولیت اجتماعی امری ست عقلایی و پذیرفته شده.
وی در این رابطه می‌گوید: چه در انتخابات و چه در دیگر مسئولیت های اجتماعی، اگر کسی با کوتاهی هایش سبب بشود که ضربه ای به جامعه ی دینی بخورد یک گناه مسلم است، گناه فقط شامل خوردن مال کسی یا دروغ گفتن نیست.
اینکه کسی بجا و به موقع وظایفش را انجام ندهد و همین امر سبب شود تا آسیبی به جامعه اسلامی برسد، این یک گناه بزرگ است. این واضح است که عدم مشارکت در مسائل اجتماعی که یکی از قالب های آن همین انتخابات است زمینه را فراهم می کند برای اینکه کسانیکه شایستگی کافی را ندارند در راس امور قرار بگیرند و همچنین زمینه ی تسلط دشمن و دیگر اینکه کم شدن اقتدار و رفاه مردم را فراهم می کند و گسترش تحریم ها و... را پدید می آورد و این عدم مشارکت افراد به طور غیر مستقیم چنین پیامد هایی را به دنبال دارد و گناهی بزرگ محسوب می شود.
دکتر شاکرین تصریح کرد: واضح است که هر قدر مشارکت اجتماعی بیشتر باشد قدرت نظام و حکومت بیشتر است و بهتر می تواند کار و فعالیت داشته باشد. هم در درون موفق تر است و هم در بیرون، صدای بلند تری خواهد داشت و دشمنان فشار بیشتری نمی توانند وارد کنند و این در سطح بین الملل، روابط و مناسبات را بهبود و پیشرفت می بخشد. عدم شرکت نیز شرایطی بالعکس و به مراتب سخت تر را در پی خواهد داشت.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه تأکید کرد: عدم مشارکت در انتخابات که اکنون چه بسا جمع بندی برخی از شهروندان باشد در یک معنا فاصله گرفتن خود مردم از سرنوشت‌شان است. بله از جهتی تذکری است که بین مردم و نظام دارد فاصله ای ایجاد می شود و خطراتی دارد پدید می آورد اما باید دید که این عمل تا چه حد می تواند اثر مثبت داشته باشد؟ هنگامی که مشارکت نباشد و افرادی که صلاحیت آنچنانی ندارند، طبیعتا بیداری حاصل نخواهد شد، چه بسا ایجاد فرصت می کند برای آنها.
او در این باره افزود: هنگامی عدم رأی و مشارکت، مسئولین خطاکار را بیدار می‌کند که آنها را خانه‌نشین کرده و میدان را به دست کسانی بسپاریم که به دنبال این فرصت بوده‌اند که افراد نالایق را از صحنه بیرون کنند بنابراین در عین اینکه می‌تواند تذکری در بر داشته باشد، ثمره عملی چندانی ندارد ضمن اینکه ما بهتر از این میتوانیم عمل بکنیم اگر با مشارکت بالا حرف و خواست خود را به مسئولین برسانیم و کسانی را انتخاب بکنیم که بیشترین شایستگی را دارند و در جهت منافع جامعه حرکت می کنند. این امر هم در واقع یک نوع آگاه سازی و بیداری ست که البته یک پیش فرضی هم دارد، اینکه مسئولین خواب هستند و نا آگاه از اوضاع، درحالی که واقعیت این نیست، مسئولین بالاخره در حال کار و تلاش هستند اما ممکن است کسانی هم در بین آنها غیر از این باشند.
