تاریخ شهرِ مشهد از دوره صفوی آغاز می‌شود و تاریخ منطقه‌اش، پیش‌تر با ولایت‌های طوس، نیشابور و به‌طور ویژه با حرم امام رضا (ع) شناخته می‌شود.

به گزارش سرویس هنر خبرگزاری رضوی، حوضه رودخانه کشف رود که شهر مشهد در آن قرار دارد، به خاطر شرایط مناسب طبیعی، پیش از اسلام به‌عنوان یکی از بخش‌های موردتوجه برای سکونت در خراسان به‌حساب می‌آمده است.
این منطقه در آغاز مسکن اقوام آریائی بود. در نزدیکی شهر کنونی مشهد، شهری به نام توس وجود داشته است. توس حوضه آبریز و بستر رودخانه کشف رود بوده و از برکت آن رود، آبادی‌های فراوانی در پهنه دشت طوس ایجادشده است.
کشف رود پدیده‌ای اسطوره‌ای و مطرح در تاریخ روایی ایران بوده و در شاهنامه فردوسی، بارها از آن، نام‌برده شده است. در اسطوره‌های ایرانی بنای اصلی شهر توس را به جمشید و باز بنای آن را به توس، پهلوان و سپه‌سالار کیانی نسبت می‌دهند.
از تاریخ این شهر در پیش از اسلام، به‌جز افسانه‌ای چند، آگاهی چندانی در دست نیست؛ ولی با توجه به اسناد موجود، می‌توان گمان برد که این شهر در اواخر حکومت ساسانیان، یکی از مرزداری‌های سر راه گرگان و نیشابور به مرو و بلخ، و از ولایت‌های مشهور در خراسان بزرگ بوده است.
توس در زمان خلافت عثمان به‌طور کامل توسط اعراب فتح شد. در دوره اسلامی، این منطقه بخشی از ولایت توس به مرکزیت شهر تابران بود که آبادی‌های سناباد و نوغان که بخشی از مشهد کنونی هستند را نیز در برمی‌گرفت.
پس از حمله مغولان مردم شهر ویران‌شده توس به مشهد مهاجرت کردند و شهر گسترش پیدا کرد. مشهد در زمان حکومت نادرشاه افشار به‌عنوان پایتخت ایران برگزیده شد و از آن زمان شهر چهره دیگری به خود گرفت.
در زمان صفویه و پهلوی مشهد مرکز اخبار و رویدادهای مختلف ایران بود که به حادثه کشتار مردم در مسجد گوهرشاد می‌توان اشاره کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مشهد و حرم مطهر رضوی موردعنایت قرار گرفت و شهر بیش از گذشته گسترش یافت.
تصاویر قدیمی شهر مشهد همه روزه در نگارخانه شهر آماده بازدید علاقمندان است. 
 
عکس‌ها از: سید حسین میرپور