خبرگزاری رضوی 19 فروردين 1400 ساعت 14:51 https://www.razavi.news/fa/interview/69954/شهید-صدر-مفاخر-مطرح-شیعه-جهان-اسلام -------------------------------------------------- عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفتگو با رضوی: عنوان : شهید صدر از مفاخر مطرح شیعه در جهان اسلام است -------------------------------------------------- قم - عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: شهید صدر با وجود سن کم در هنگام شهادت که کمتر از پنجاه سال سن داشتند آثار وفعالیت های علمی بی نظیری را از خود به یادگار گذاشتند. متن : خبرگزاری رضوی. ساحل عباسی. محمد باقر صدر در 25 ذیقعده 1353 قمری در خانواده‌ای اهل علم و تقوا در شهر کاظمین به دنیا آمد. پدرانش همه از عالمان دین بودند. پدر بزرگش آیت الله العظمی سید اسماعیل صدر که یکی از مراجع بزرگ تقلید شیعه در نیمه اول قرن چهارده اسلامی بود. وی در کودکی پدر خود را از دست داد و در نوجوانی همراه برادرش عازم نجف اشرف شد و در حوزه این شهر به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و به درجه اجتهاد رسید. آنگاه به تربیت شاگردان و عرضه تحقیقات علمی خود پرداخت. خواهرش «آمنه بنت الهدی صدر» یکی از زنان دانشمند، شاعر، نویسنده و معلم فقه و اخلاق بود که در مسیر جهاد و مبارزه، با بردارش سید محمد باقر همگام شد و سرانجام سرنوشت هر دو به شهادت وسعادت ابدی ختم گشت. محمدباقر صدر، علوم اسلامی را با سبکی نو و با تحقیقات انجام یافته لازم مطرح کرد و به مسائل روز و مبتلابه جامعه اسلامی می‌پرداخت و سیستم آموزشی جدیدی را در جهت اصلاح و پویایی حوزه بینان نهاد. وی تالیفاتی در علوم و زمینه‌های مختلف از جمله اقتصاد، فلسفه، تاریخ، بانکداری و ... دارد که همچنان با ارزش و محل رجوع اندیشمندان اسلامی است. خبرگزاری رضوی برای شناساندن بهتر شخصیت شهید صدر با حجت الاسلام والمسلمین رضا اسلامی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی زوایایی از شخصیت شهید محمد باقر صدر را مورد واکاوی قرار داده است.       به نظر شما مهمترین ویژگی شهید صدر که ایشان را از سایر علما متمایز می کند چیست؟ در ایام سالگرد شهادت آیت الله سید محمد باقر صدر هستیم ، برای تجلیل از این شخصیت علمی و دینی به حق باید گفت ایشان از نوابغ و فقها و علمای برجسته در دوره معاصر بوده اند. موضوعی که شخصیت ایشان را از سایر علما و رجال حوزه می کند جامعیت شخصیت ایشان است، به این معنا که شهید صدر با وجود سن کم در هنگام شهادت که کمتر از پنجاه سال سن داشتند در مقایسه با مراجع و علمای بزرگ درآغاز سن کار علمی بوده اند اما در همین دوران کوتاه عمر، آثار وفعالیت های علمی بی نظیری را از خود به یادگار گذاشتند که در خلال آثار به یادگار مانده می توان متوجه بزرگی این شخصیت اسلامی شد. اگر بخواهیم به جنبه های مختلفی از آثار و دیدگاه های شهید صدر بپردازیم شما به کدام موارد اشاره می کنید؟ بی تردید با بررسی علم اصول می توان به یکی از محورهای مهم شخصیتی شهید صدر پی برد، به نحوی که تحریرات درس اصول ایشان در قلم آیت الله سید کاظم حائری که هنوز در قید حیات هستند و در حوزه از شاگردان شهید صدر بودند و اینکه آثار ایشان درعلم اصول هم به قلم مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی و برخی از علما که به صورت  پراکنده منتشر شده می توان اشاره کرد که اشاره این دو شاگرد برجسته به درس های اصول شهید صدر نشان دهنده اهمیت آن است. در علم فقه ایشان صاحب ...حاشیه هایی بر رساله های مراجع وقت خود دارد حاشیه بر معراج الصالحین نیز یکی از موارد مهم و قابل اشاره است. شهید صدر غیر از فقه و اصول در تاریخ نیز دارای آثار ارزشمندی است که از آن می توان به کتاب فدک و تاریخ اشاره کرد. در فلسفه نیز شهید صدر فلسفنا ودر اقتصاد اسلامی نیز کتاب ارزشمند اقتصادنا را به رشته تحریر در آورده است. در علم اصول از دو اثردیگر غایه الفکر و المعالم الجدیده شهید صدر می توان نام برد. به هر حال با جرات می توان گفت که شهید صدر سهم بزرگی در پیشبرد علم اصول داشتند، بنده دراین مورد مقاله مفصلی دارم که نشان می دهد شهید صدر درعلم اصول صاحب یک مکتب است به این معنا که ایشان درعلم اصول تحول بزرگی ایجاد کر که توانست علم اصول را در محورهای متعددی ارتقاء دهد. شهید صدر درعلم امام شناسی نیز آثار ارزشمندی دارد در علوم قرانی نیز دارای آثار ارزشمندی است، آثاری که نشان دهنده جامعیت شخصیت ایشان نسبت به سایر علماست. نقش شهید صدر را در حوادث سیاسی زمان خود اعم از عراق یا ایران چگونه ارزیابی می کنید؟ در عین حال اینکه شهید صدر یک عالم برجسته بود اما به شدت با نسل جوان در ارتباط بود و مواضع سیاسی ایشان برای نسل جوان جالب و شنیدنی بود.  شهید صدر مواضع سیاسی خود را  به صورت صریح و آشکار بیان می کرد. شهید صدر با صراحت و قاطعیت از انقلاب اسلامی ایران حمایت کرده است، با حزب بعث مقابله کرد و به کار تشکیلاتی برای رسیدن به اهداف انقلابی و مبارزاتی معتقد بود. با اینکه از حزب الدعوه فاصله گرفت اما اصل فکر ایشان مبتنی بر مبارزه با حزب بعث و گسترش اسلام بود که برای رسیدن به این هدف ایجاد تشکیلات را لازم می دانست. اندیشه های شهید صدر در علم اقتصاد اسلامی نیز قابل اتکاست ممکن است دراین باره توضیحاتی بدهید؟ شهید صدر را می توانیم یک نظریه پرداز در حوزه اندیشه دینی بدانیم در علم اصول نظریه حق الطاعه تزاحم اسمی دارد، نظریه دیگری درباره اختیارات حاکم اسلامی تحت عنوان منطقه الفراغ مطرح شده که بسیار محل بحث است.در ارزش علمی استقرا صاحب نظریه کتاب ...مفصلی دارد برای ارزش و اعتبار استقرا که آن هم بسیار حائز اهمیت است. به هر حال شهید صدر دارای شخصیت اجتماعی، سیاسی،اصولی فرهنگی و قرانی است که اگر شخصیت ایشان را و همه جوانب آن را ر کنار هم بگذاریم برای طلاب ما می توانند یک الگو باشند تا طلاب ببینند که یک انسان دردوره کوتاه از عمر خود چگونه با تلاش علمی و نوآوری  و ابتکار عمل می تواند برای همگان الهام بخش باشد. در این موضوع اقتصاد اسلامی که از آن سخن گفتید می توان گفت این موضوع هم یک تلاش علمی همه جانبه بسیار متفاوت است به این جهت که شهید دراین موضوع نوآوری و ابتکار عمل به خرج داده ، بنحوی که در زمینه اقتصاد اسلامی براساس نیاز اقتصادنا را به رشته تحریر درآورده است. شهید صدر در این کتاب این موضوع تاکید می کند که ما دارای مکتب اقتصادی هستیم لذا باید به نظام اقتصادی اسلامی توجه داشته باشیم. شهید صدر دراین کتاب مشخص می کند که نظام اقتصادی ما مبانی دارد، درهنگامه ای که این بحث مطرح است که آیا اقتصاد علم است یا می توان اقتصاد را دینی کرد یا نمی توان؟ اگر به آثار شهید صدر مراجعه شود معلوم می شود اقتصاد مبانی دینی هم دارد لذا با  لحاظ کردن این مبانی مجموعه ای از گزاره ها کنار هم قرار می گیرد که منجر به تشکیل مکتب اقتصادی اسلام می شود. ایشان در اقتصادنا ضرورت نظام سازی را مورد تاکید قرارداده و هم چگونگی شکل گیری نظام و هم مبتنی بودن اقتصاد اسلامی بر موانع دینی را نشان داده که بسیار ارزشمند است. به هر حال شهید صدر فعالیت های تخصصی بسیاری داشته که دراین بحث مختصر نمی توان بدان پرداخت. به هر حال آثار گرانقدری از شهید صدر باقی مانده است در زمینه های مختلف از اصول علم اعتقادی تا دیگر مواری که به آن اشاره شد بحث جالب ابتکاری که در کتابی تحت عنوان المرسل و الرسول و الرساله دارند یعنی خداشناسی پیامبر شناسی و اصل نبوت را بسیار شیوا و جامع مثال زده اند. بحث های امام شناسی ایشان برای طلاب می تواند محل رجوع خوبی باشد، ضمن اینکه در شهر مقدس قم مرکزی برای معرفی آثار و اندیشه های شهید صدر تشکیل شده که مجموعه آثار ایشان را به زبان های مختلف دنیا ترجمه کنند. شهید صدر در زمان خود که مورد توجه اندیشمندان کشورهای عربی و غیر عربی بود و به گستره اندیشه مشهور بود در حال حاضر نیز به عنوان یکی از نوابغ جهان اسلام بسیار مورد توجه اندیشمندان اسلامی است.