تهران- فرهنگ معنویت، عزت مندی، ایثار و مقاومت پیشرفت فرهنگی و اجتماعی که همگی در بازتولید قدرت نرم سهم بسزایی دارند، در سایه امر به معروف و نهی ازمنکر به عنوان مهم ترین مولفه قدرت نرم امکان پذیر است.

خبرگزاری رضوی- الهام اسماعیلی؛ امر به معروف و نهى از منکر، پیشینه اى به قدمت تاریخ حیات انسان دارد. نخستین انسان دعوت کننده به نیکى، آدم بود و پس از وى نیز پیام آوران وحى و پیروان آنان در انجام این وظیفه مهم تلاش کرده اند. حضور این رادمردان در صحنه تحولات اجتماعى به اندازه اى چشمگیر است که مى توان گفت همه حرکت هاى اصلاحى و دگرگونی هاى سازنده در جوامع بشرى در پرتو امر به معروف و نهى از منکر آنان تحقق یافته است.

اسلام نیز از پیروان خود مى خواهد که خود را در برابر جامعه متعهد بدانند و در صورت مشاهده ستم و گناه سکوت نکنند، بلکه همواره دیگران را به خوبى ها امر کنند و از بدى ها باز دارند. تاکیدهاى مکرر قرآن کریم، در خصوص امر به معروف و نهى از منکر بیانگر اهمیتى است که اسلام براى سالم سازى محیط اجتماع و مبارزه با عوامل فساد و گناه قائل شده است.

اهمیت فریضه امر به معروف و نهى از منکر تا جایی است که سایر فرایض و دستورهاى اسلامى در پرتو اجراى آن بر پا داشته مى شود و جامعه اسلامى محقق مى گردد؛ از این رو هرگاه در جامعه اى این فریضه مهم به اجرا گذاشته نشود و افراد در قبال پیاده شدن این امر خطیر احساس مسئولیت نکنند مرگ آن جامعه حتمى خواهد بود. قیام امام حسین (ع) نیز براى اجراى این دو فریضه الهى بود.

اجرای صحیح امر به معروف؛ سنگ بنای قوام جامعه اسلامی

امر به معروف در حقیقت دعوت به همه نیکی ها و نهی از منکر بازداشتن از همه بدی هاست. اجرای صحیح و دقیق امربه معروف و نهی از منکر سنگ بنای قوام جامعه اسلامی به شمار می رود و ضروری است مورد بررسی و پژوهش بیشتر قرار گیرد تا نه تنها زوایای مبهم فریضه بر همگان روشن گردد بلکه یافته های ارزشمند تحقیقی، دستمایه مجریان قرار گیرد تا جامعه های به دور از گناه و امن ساخته و همه واجبات الهی برپا و موجبات «پیشرفت فرهنگی» جامعه فراهم شود.

پیشرفت فرهنگی با فریضه امر به معروف و نهی از منکر

در واقع ارتباطی بسیار نزدیکی بین «پیشرفت فرهنگی» و فریضه «امر به معروف و نهی ازمنکر» وجود دارد؛ هیچ فرهنگی بدون دین و جامعه نمی تواند وجود داشته باشد و هیچ دین و جامعه ای بدون فرهنگ نیست. جامعه، نظام روابط متقابلی است که انسان ها بین خود برقرار می کنند و فرهنگ، شیوه زندگی، ارزش ها،عادات و رسوم  است. راه رشد هر فردی از روابط سالم و سازنده اجتماعی می گذرد.

اگر روابط متقابل اجتماعی نبود هرگز به کمال آرمانی خود نمی رسید. شکی نیست که اسلام تنها دینی است که اساس آیین خود را بسیار صریح و روشن بر پایه اجتماع قرار داده است و روح اجتماع در جمیع احکام و مقررات قرار دارد. 

امر به معروف و نهی از منکر، به مثابه قدرتی مدنی و غیر رسمی، با تکیه بر عناصر نرم افزاری همچون ارزش های فرهنگی، اصول اخلاقی و آرمان های انقلابی، می تواند در خدمت فرهنگ سازی اجتماعی به عنوان مهم ترین مولفه «قدرت نرم» مورد بهره برداری قرارگیرد. این قدرت نرم، هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی نقش آفرینی می کند. در سطح ملی، می بایست هم در روابط میان مردم با یکدیگر و هم در روابط میان مردم با دولت از آن بهره گرفت و از این طریق به اصلاح دولت و دولتمردان و مهار قدرت از پایین پرداخت.

فرهنگ معنویت، عزت مندی، توانمندی علمی که همگی در بازتولید قدرت نرم سهم بسزایی دارند، در سایه امر به معروف و نهی ازمنکر امکان پذیر است و اگر این امر با بهره گیری از شیوه های درست صورت پذیرد، ناب ترین نوع قدرت را شاهد بوده و از مزایای بی‌شمار آن بهره مند خواهیم شد؛ برای فرهنگ سازی در ابعاد مختلف، بهره گیری از این دو فریضه باید در اولویت مردم و مقامات قرار گیرد و تنها از این رهگذر است که امر به معروف و نهی از منکر قابلیت تبدیل شدن به قدرت نرم را خواهد داشت و به خوبی می تواند برای الگوگیری به دیگران عرضه شود.

بهسازی محیط اجتماعی با امر به معروف و نهی از منکر

نکته دیگر این است که میان امر به معروف و نهی از منکر به عنوان قدرت نرم و میزان بهسازی محیط اجتماعی رابطه ای مستقیم وجود دارد. به هر میزان این قدرت در جامعه بیشتر نهادینه شود شادابی، امنیت و نشاط اجتماعی بیشتر و به همین نسبت تخلفات و ناهنجاری های مردمی و دولتی کمتر خواهد بود.

نهادینه کردن فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر، به منزله داشتن جامعه ای است، فعال، مسئولیت پذیر، ایثارگر، مومن، رضایت مند، برخوردار از وجدان کاری، متکی بر اصول اخلاقی و ارزش های اسلامی، برخوردار از نهاد مستحکم خانواده و به دور از فقر، فساد و تبعیض است.