روابط خراسان و ترکمنستان، زمینه ساز گسترش فرهنگ و تمدن رضوی

خبرگزاری رضوی. بهمن دهستانی. ایران و همسایگان آن، بخش مهمی از جغرافیای بزرگ جهان اسلام هستند که ناحیه مهمی را در منطقه غرب آسیا تشکیل داده اند. واقعیت های تاریخی نشان می دهد ایران به عنوان تمدن محوری در غرب آسیا از عهد باستان تا دوران معاصر دارای سرزمین های پهناوری بوده است که مرزهای شرقی آن در حدود شبه قاره هند، مرزهای شمالی آن تا آسیای مرکزی و سرحدات غربی اش فراتر از بین النهرین در عراق بوده است.
این وضعیت تاریخی باعث گردیده تا میان ایران و بسیاری از کشورهای همسایه اشتراکات و پیوندهای ریشه داری شکل بگیرد و در هم تنیدگی فرهنگی و تاریخی ارتباطاتی را بوجو آورد که سران همسایه ایران نمی توانند آن را نادیده بگیرند.
نمونه جمهوری آذربایجان در شمال غربی ایران مثالی برای چنین شرایطی است.
اما در شمال شرقی ایران جمهوری ترکمنستان از کشورهایی است که بعد از استقلال از شوروری سابق، دارای 30 سال سابقه روابط سیاسی و دیپلماتیک با جمهوری اسلامی است. این در حالی است که میان استان های شمال شرقی ایران مانند خراسان شمالی و گلستان پیوندهای زبانی و فرهنگی و قومی زیادی با ترکمنستان برقرار است.
همزمان ترکمنستان یکی از کشورهایی است که با استان های خراسان هم مرز است و به دلیل وجود مناطق منسوب به امام رضا(ع) در خاک آن، توسعه روابط با این کشور از اهمیت مضاعفی برخوردار می شود.
مَرو شهری باستانی در منطقه ماوراء النهر و از شهرهای مهم خراسان بزرگ است که امروزه در کشور ترکمنستان واقع شده است و شهری کهن به شمار می رود و گفته می شود اقلیت بزرگی از شیعیان در این شهر زندگی می‌کنند. حضور امام رضا(ع) در سال‌های ۲۰۱ تا ۲۰۳ هجری قمری در این شهر به علاقه‌مندی بسیاری از مردم این شهر به آن حضرت و آشنایی آنان با تشیع منجر شد. بقایای خانه امام رضا(ع) در مجموعه تاریخی مرو قدیم که نزد مردم ترکمنستان به قدمگاه امام رضا(ع) مشهور است، زیارتگاه پیروان و دوستداران اهل بیت(ع) به شمار می‌آید. آمدن تعدادی از مردم مرو به حضور امام عسکری(ع) و نیز ارسال وجوهاتی از سوی مردم مرو برای وکلای امام مهدی(عج) از نشانه گرایش‌های شیعی در این شهر بوده است. در زمان بنی‌عباس برخی از علویان به این شهر پناه آوردند. مرو در حمله مغولان مورد حمله قرار گرفت. دولت ایران در دوره ناصرالدین شاه قاجار الحاق بخش‌هایی از خاک ایران از جمله مرو و سرخس را به روسیه پذیرفت و در حال حاضر مرو در خاک ترکمنستان قرار دارد.
از سال ۱۳۸۹ش در روز میلاد امام رضا(ع) مراسم جشنی در این مکان توسط مسئولان ایران و ترکمنستان و با حضور شخصیت‎های دینی، فرهنگی و سیاسی دو کشور و پیروان اهل بیت(ع) برگزار شد و قرار بود در محل قدمگاه امام رضا(ع) مکانی برای رفاه حال زائرین احداث گردد.
سفر رئیس جمهور ترکمنستان به ایران و دیدار با رهبر انقلاب و رئیس جمهور کشورمان را می توان فصل تازه از تقویت و بروزرسانی روابط میان دو همسایه دانست و در این میان خراسان رضوی با محوریت حرم رضوی، به دلیل مجاورت با این کشور دارای امکانات و فرصت های متنوع و بزرگی برای تأثیرگذاری در این حوزه است.
فرهنگ و تمدن رضوی از منظر تاریخی دارای گستره ای در پهنه خراسان و ترکمنستان است و احیاء این تمدن معنوی در ظرف تاریخی خود به آثار فرهنگی و اقتصادی و رشد پیوندهای دو ملت تبدیل می شود.
نگاهی به تلاش برخی کشورها برای توسعه نفوذ خود در ترکمنستان و آسیای میانه که به مراتب دارای مناسبات کمتری در مقایسه با ایران هستند بخشی از ضرورت اهتمام بیشتر  به تحکیم روابط با همسایگان را آشکار می سازد و در مقدمه این حرکت خراسان بزرگ با محوریت فرهنگ رضوی دارای مسئولیت های قابل توجهی است.
از این رو حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی پیش از ظهر چهارشنبه در دیدار سردار بردی محمداف رئیس‌جمهور ترکمنستان و هیئت همراه، گسترش و تعمیق هر چه بیشتر روابط را کاملاً به نفع هر دو کشور دانستند و گفتند: سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران، گسترش روابط با کشورهای همسایه است و این، سیاستی کاملاً درست است. ایشان با تأکید بر اینکه لازمه عبور از موانع منوط به عزم و اراده جدی دو کشور برای گسترش روابط است، خاطر نشان کردند: البته روابط دوستانه میان ایران و ترکمنستان مخالفینی در سطح منطقه و بین‌الملل دارد ولی باید بر موانع فائق آمد.
این رهنمود ارزنده را می توان ناظر به تهدیدهایی دانست که به دنبال حذف تأثیرگذاری و نقش آفرینی جمهوری اسلامی در رابطه با همسایگان است.
اقدامات ترکیه برای تشکیل و گسترش اتحادیه جهان تُرک با مشارکت کشورهایی همچون ترکمنستان و آذربایجان و ... نمونه ای از چنین برنامه هایی است.
همزمان نفوذ رژیم صهیونیستی برای حذف ایران از مسیرهای انرژی و اقتصاد آسیا و جایگزین کردن همسایگان شمالی را باید در نظر داشت.
امضای یادداشت تفاهم همکاری‌های تجاری اقتصادی ،علمی، فنی و فرهنگی میان خراسان رضوی و استان مرو ترکمنستان، که صبح چهارشنبه در حضور روسای جمهور دو کشور صورت گرفت را می توان گام مهمی در احیای مناسبات تمدنی میان خراسان و ترکمنستان و آسیای مرکزی دانست. یعقوبعلی نظری، استاندار خراسان رضوی به همراه احمد قربانف، سفیر ترکمنستان در ایران در مجموعه سعدآباد تهران، این تفاهم نامه را امضا کردند.
هفته گذشته نیز معاون بین الملل سازمان علمی فرهنگی آستان قدس از برنامه ریزی آستان قدس رضوی برای بازسازی قدمگاه و بناهای منسوب به امام رضا(ع) در مرو ترکمنستان خبر داده بود که حرکت فرهنگی تازه ای در گسترش فرهنگ رضوی در مقیاس فرامحلی و فراملی است.