خبرگزاری رضوی بررسی کرد:
الزامات معرفی منابع احادیث رضوی در میان مذاهب اسلامی
خبرگزاری رضوی. بهمن دهستانی. معارف رضوی حجم وسیعی از آموزه های دینی است که از قول، فعل یا تأیید حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام هشتمین امام خاندان اهل بیت(ع) برآمده و برجای مانده است.
در مجموعه منابع اسلامی اولیه که توسط مسلمانان شیعه تدوین و تألیف یافته است احادیث اهل بیت رسول خدا صلوات الله علیهم یکی از ارکان معارف اسلامی است چرا که قرآن و سنت پایه های دین اسلام و شریعت نبوی را تشکیل می دهد.
در میان منابع اولیه معتبر حدیثی شیعیان، کتاب عیون اخبارالرضا که توسط محدث بزرگ امامیه شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱ق) گردآوری و تألیف شده است از جایگاه ممتاری برخوردار است و تنها کتابی است که در میان آثار شیخ صدوق ویژه و منحصر به یک امام معصوم تدوین شده است.
این کتاب درباره زندگی، آثار و روایات امام رضا(ع) است که صدوق آن را به پاس زحمات صاحب بن عباد (۳۸۵-۳۲۶ق)، از عالمان شیعه و کاتب دولت آل بویه نگاشت و به او هدیه کرد.
احادیث این کتاب در ۶۹ باب تنظیم شده که بخشی از آن، سخنان امام رضا(ع) بوده و بخشی دیگر احادیثی که آن حضرت از امامان پیش از خود، روایت کرده است. عیون اخبار الرضا در موضوعاتی چون فقه، اخلاق، سیره و علم کلام از منابع مهم شیعه به شمار می‌رود. عیون الاخبار در ۱۵ کتاب شرح و بیش از ده کتاب ترجمه شده و بارها در کشورهای مختلف اسلامی چاپ شده است.
درباره کتاب مهم عیون باید دانست مؤلف آن محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، عالم بزرگ شیعی قرن چهارم هجری قمری است. سال تولد وی پس از ۳۰۵ق، وفاتش ۳۸۱ق و مدفنش ری یا شهرری کنونی است. او را بزرگ‌ترین محدّث و فقیه مکتب حدیثی قم به شمار آورده و حدود ۳۰۰ اثر علمی به او نسبت داده‌ان. کتاب مرجع «من لایحضره الفقیه» از کتب اربعه شیعه اثر او است و منزلت مؤلف بر جایگاه کتاب عیون اخبار الرضا و اعتبار آن می افزاید. گفته می شود قبل از عیون اخبار الرضا، تک نگاری‌هایی درباره امام رضا(ع) نگارش یافته است و از آن جمله «وفاة الرضا» اثر عبدالسلام بن صالح معروف به ابوالصلت هروی و «اخبار علی بن موسی الرضا» اثر عبدالعزیز بن یحیی جلودی نام برده می شود.
بنا به گفته شیخ صدوق در مقدمه کتاب، زمانی که صاحب بن عباد وزیر وقت و حاکم شیعی آن دوران، در مدح و ستایش امام رضا(ع) اشعاری را می‌سراید و آن را به او هدیه می‌دهد، وی نیز کتاب عیون اخبار الرضا را به پاس زحمات صاحب بن عباد نگاشته، به او اهدا می‌کند. شیخ می‌نویسد: «هدیه‌ای بهتر از این کتاب که از معارف بیکران امام رضا(ع) تألیف شده نیافتم تا در پاسخ دو قصیدۀ ابن عباد بفرستم». این رویکرد نشان می دهد انتخاب های بزرگان و رهبران شیعه در قرون نخستین و ادوار تمدن اسلامی موجب رونق دانش و معرفت در میان پیروان اهل بیت(ع) و جامعه اسلامی آن زمان می شده و آثارش تا به امروز باقی است.
بررسی کتاب گرانمایه عیون اخبار الرضا نشان می دهد بخش عمده ای از معرفت و آگاهی موجود درباره مقام امام رضا(ع) مرهون این کتاب و مؤلف آن است.
به گونه ای که اختصاص یکی از کتاب های شیخ صدوق که آثار او هویت شیعه را تعریف و تنظیم کرده است به بیان ابعاد شخصیت، سیره و تاریخ امام رضا(ع) موجب توسعه معارفی و معرفتی مسلمین شیعه نسبت به عالم آل محمد(ص) گشته است.
در سال های اخیر توجه به کتاب عیون اخبار الرضا بیشتر شده است و فرآورده های متنوعی اعم از ترجمه و خلاصه و گزیده و تهذیب آن توسط نویسندگان و محققان و مراکز تبلیغی و پژوهشی منتشر شده است که بخش زیادی از آنها به همت حرم مطهر رضوی بوده است.
همزمان افزایش بررسی های علمی و پژوهش های اسلامی درباره کتاب عیون اخبارالرضا در ابعاد سندی و تاریخی و حدیثی به مرور زمینه را برای ارتقای جایگاه کتاب در تراز یکی از کتاب های قابل بحث و ارائه در میان مذاهب اسلامی فراهم آورده است.
در حال حاضر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی نیز پروژه های مهمی را در این رابطه آغاز کرده است. روش شناسی های نوین در علوم اسلامی در سطح جهان اسلام نشان می دهد دفاع از اهمیت و منزلت منابع حدیث اهل بیت(ع) دارای الزاماتی است که با اهتمام به رهیافت های سندی، تاریخی، کلامی، فقهی، تفسیری و علوم روز تأمین می شود. به عبارت دیگر تعریف و اثبات مرجعیت علوم اهل بیت(ع) و بطور مشخص آموزه های رضوی در میان اندیشمندان و صاحبنظران کشورها و مذاهب اسلامی با رویکرد های جامع علمی و مطالعات تطبیقی همراه است و بدون اتخاذ روش های اصیل و نوین در علوم اسلامی، شناخت محاسن کلام امام رضا(ع) که شرط تبعیت جوامع از حجت های خدا عنوان شده ممکن نمی شود.
در خارج از دایره علوم اسلامی، حجم متنوع شاخه های علوم انسانی، دانش های فراوانی را برای اداره زندگی بشر عرضه می نماید و بطور طبیعی اثبات برتری راه و هدایت اهل بیت(ع) و امام رضا(ع) بدون تحقیقات میان رشته ای یا تطبیقی دشوار خواهد بود.
از این رو معرفی و تحکیم مرجعیت علمی اهل بیت(ع) و آموزه های رضوی به گونه ای که بطور مؤثر یکی از منابع غیر قابل انکار در دانش و معرفت جهان اسلام باشد؛ با تکمیل مطالعات و بررسی ها در منابعی چون عیون اخبارالرضا پیش خواهد رفت.
در مجموعه منابع اسلامی اولیه که توسط مسلمانان شیعه تدوین و تألیف یافته است احادیث اهل بیت رسول خدا صلوات الله علیهم یکی از ارکان معارف اسلامی است چرا که قرآن و سنت پایه های دین اسلام و شریعت نبوی را تشکیل می دهد.
در میان منابع اولیه معتبر حدیثی شیعیان، کتاب عیون اخبارالرضا که توسط محدث بزرگ امامیه شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱ق) گردآوری و تألیف شده است از جایگاه ممتاری برخوردار است و تنها کتابی است که در میان آثار شیخ صدوق ویژه و منحصر به یک امام معصوم تدوین شده است.
این کتاب درباره زندگی، آثار و روایات امام رضا(ع) است که صدوق آن را به پاس زحمات صاحب بن عباد (۳۸۵-۳۲۶ق)، از عالمان شیعه و کاتب دولت آل بویه نگاشت و به او هدیه کرد.
احادیث این کتاب در ۶۹ باب تنظیم شده که بخشی از آن، سخنان امام رضا(ع) بوده و بخشی دیگر احادیثی که آن حضرت از امامان پیش از خود، روایت کرده است. عیون اخبار الرضا در موضوعاتی چون فقه، اخلاق، سیره و علم کلام از منابع مهم شیعه به شمار می‌رود. عیون الاخبار در ۱۵ کتاب شرح
درباره کتاب مهم عیون باید دانست مؤلف آن محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، عالم بزرگ شیعی قرن چهارم هجری قمری است. سال تولد وی پس از ۳۰۵ق، وفاتش ۳۸۱ق و مدفنش ری یا شهرری کنونی است. او را بزرگ‌ترین محدّث و فقیه مکتب حدیثی قم به شمار آورده و حدود ۳۰۰ اثر علمی به او نسبت داده‌ان. کتاب مرجع «من لایحضره الفقیه» از کتب اربعه شیعه اثر او است و منزلت مؤلف بر جایگاه کتاب عیون اخبار الرضا و اعتبار آن می افزاید. گفته می شود قبل از عیون اخبار الرضا، تک نگاری‌هایی درباره امام رضا(ع) نگارش یافته است و از آن جمله «وفاة الرضا» اثر عبدالسلام بن صالح معروف به ابوالصلت هروی و «اخبار علی بن موسی الرضا» اثر عبدالعزیز بن یحیی جلودی نام برده می شود.
بنا به گفته شیخ صدوق در مقدمه کتاب، زمانی که صاحب بن عباد وزیر وقت و حاکم شیعی آن دوران، در مدح و ستایش امام رضا(ع) اشعاری را می‌سراید و آن را به او هدیه می‌دهد، وی نیز کتاب عیون اخبار الرضا را به پاس زحمات صاحب بن عباد نگاشته، به او اهدا می‌کند. شیخ می‌نویسد: «هدیه‌ای بهتر از این کتاب که از معارف بیکران امام
بررسی کتاب گرانمایه عیون اخبار الرضا نشان می دهد بخش عمده ای از معرفت و آگاهی موجود درباره مقام امام رضا(ع) مرهون این کتاب و مؤلف آن است.
به گونه ای که اختصاص یکی از کتاب های شیخ صدوق که آثار او هویت شیعه را تعریف و تنظیم کرده است به بیان ابعاد شخصیت، سیره و تاریخ امام رضا(ع) موجب توسعه معارفی و معرفتی مسلمین شیعه نسبت به عالم آل محمد(ص) گشته است.
در سال های اخیر توجه به کتاب عیون اخبار الرضا بیشتر شده است و فرآورده های متنوعی اعم از ترجمه و خلاصه و گزیده و تهذیب آن توسط نویسندگان و محققان و مراکز تبلیغی و پژوهشی منتشر شده است که بخش زیادی از آنها به همت حرم مطهر رضوی بوده است.
همزمان افزایش بررسی های علمی و پژوهش های اسلامی درباره کتاب عیون اخبارالرضا در ابعاد سندی و تاریخی و حدیثی به مرور زمینه را برای ارتقای جایگاه کتاب در تراز یکی از کتاب های قابل بحث و ارائه در میان مذاهب اسلامی فراهم آورده است.
در حال
در خارج از دایره علوم اسلامی، حجم متنوع شاخه های علوم انسانی، دانش های فراوانی را برای اداره زندگی بشر عرضه می نماید و بطور طبیعی اثبات برتری راه و هدایت اهل بیت(ع) و امام رضا(ع) بدون تحقیقات میان رشته ای یا تطبیقی دشوار خواهد بود.
از این رو معرفی و تحکیم مرجعیت علمی اهل بیت(ع) و آموزه های رضوی به گونه ای که بطور مؤثر یکی از منابع غیر قابل انکار در دانش و معرفت جهان اسلام باشد؛ با تکمیل مطالعات و بررسی ها در منابعی چون عیون اخبارالرضا پیش خواهد رفت.
