نمایشگاه بین المللی کتاب، فرصت احیای تبادل فرهنگی با جهان اسلام

خبرگزاری رضوی. برگزاری دوباره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بعد از دو سالِ پیاپی تعطیلی به دلیل شیوع بیماری کرونا، بازگشت نشاط و تحرک را به حوزه کتاب و فرهنگ نوید می دهد.
سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به دلیل شیوع ویروس کرونا برای دو سال به تعویق افتاد و بالاخره چهارشنبه ۲۱ اردیبهشت‌ماه آغاز به کار کرد. درهای این رویداد فرهنگی در مصلای تهران بعد از دو سال به روی ناشران و مخاطبان باز شده و تا ۳۱ اردیبهشت‌ماه  از ساعت ۱۰ صبح تا ۸ شب میزبان علاقه‌مندان کتاب خواهد بود گر چه تنها یک روز به دلیل آلودگی هوا تعطیل گردید.
البته امسال به دلیل شرایط ویروس کرونا و برای تحقق عدالت فرهنگی و دسترسی به کتاب  برای همه در سراسر کشور، نمایشگاه مجازی کتاب تهران در سامانه ketab.ir در حال برگزاری است و در روزی که نمایشگاه به صورت حضوری تعطیل شد این سامانه فعال بود. مزیتی که برای نمایشگاه مجازی کتاب عنوان شده این است که ارائه خدمات ۲۴ ساعته بوده و علاقه‌مندان در هر ساعتی از شبانه‌روز که اراده کنند می‌توانند کتاب‌های خود را با ۱۰ درصد تخفیف خریداری کنند و به صورت رایگان کتاب خود را در هر منطقه شهری و روستایی تحویل بگیرند.
به گفته مسئولان برگزاری نمایشگاه، امسال ۲۸۰۰ ناشر برای شرکت در این رویداد فرهنگی ثبت‌نام کرده‌اند که  ۱۷۰۰ ناشر داخلی و ۱۷۰ ناشر خارجی به صورت حضوری در  مصلی مستقر هستند و ۱۱۰۰ ناشر دیگر هم ترجیح داده‌اند صرفا به صورت مجازی شرکت کنند. به گفته مسئولان اولین سالی است که ناشران در  سازه موقت نیستند و همه در فضای مسقف با متراژ  ۹۰ هزارمتر مربع جانمایی شده‌اند. همچنین با توجه به شرایط بهداشتی میزان متراژ مفید کمتری به ناشران اختصاص یافته است.
کشور قطر به عنوان مهمان‌ویژه نمایشگاه کتاب تهران معرفی شده است و با غرفه زیبا و ویژه ای در آن حضور دارد. نمایشگاه در این بخش، میزبان جاسم احمد البوعینین، مدیر نمایشگاه بین‌المللی کتاب دوحه، ریاض یاسین، رئیس انجمن ناشران و توزیع‌کنندگان قطر و اسماء الکواری، مدیر انتشارات دار نبجه است.
برنامه‎‌های متنوعی همچون بازار جهانی کتاب، مهمان ویژه، دعوت و میزبانی از مهمانان، رؤسای نمایشگاه‌ها و بورسیه‌ها، دعوت و جانمایی سفارتخانه‌ها و مراکز فرهنگی داخلی و خارجی و نشست‌ها و فعالیت‌های فرهنگی در دستور کار امسال نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بوده است که تا امروز بخشی از آنها اجرا شده است.
ابتکار بازار جهانی کتاب که در این دوره از نمایشگاه طراحی و ارائه گردیده می‌کوشد با حضور نهادها و مراکز مختلف فرهنگی، ناشران، آژانس‌های ادبی و نهادهای مستقل داخلی و خارجی، نویسندگان، مترجمان و تصویرگران، و همچنین سایر متخصصان حوزه نشر، به شناساندن و گسترش این صنعت کمک کند تا زمینه برای فعالیت نشر داخلی و بین‌المللی آثار ایرانی فراهم شود و راهی برای حضور بهتر ناشران ایرانی در نمایشگاه‌های جهانی کتاب و نشست‌های بین‌المللی باشد.
در ادوار قبلی نمایشگاه نیز تبادلات میان ناشران و نویسندگان ایران و خارجی برقرار بود اما امسال در قالب بازار جهانی کتاب دوباره ساماندهی و احیاء گردیده است. این امر موجب تسهیل تعامل میان‌فرهنگی، معرفی برگزیدگان جوایز ادبی داخلی، روند انتشار توسط مترجمان برجسته زبان‌های دیگر و فراهم آمدن زمینه برای برای واگذاری رایت ترجمه و نشر آثار فارسی به زبان‌های دیگر خواهد بود.
در بخش مهمانان و رؤسای نمایشگاه‌ها، نمایشگاه تهران میزبان مهمانانی از کشور تاجیکستان و سوریه و روسای نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب قطر، عمان، عراق و آذربایجان است. همچنین بورسیه‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران امسال که شامل فعالان نشر، مترجمان و ایرانشناسان است، از کشورهای بوسنی و هرزگوین، پاکستان، ترکیه، ایتالیا و روسیه صورت گرفته است.
به گفته مسئولان نمایشگاه کتاب تهران برای تسهیل ارتباطات بین المللی، امسال نیز به شیوه ادوار قبل، پس از دعوت از سفارتخانه‌ها و مراکز فرهنگی بین‌المللی خارج و داخل کشور، ۶۷ نهاد ثبت‌نام‌ کردند و متراژ موردنظر خود را درخواست داده‌اند که به هر کدام از این‌ها با توجه به مکان موجود، غرفه‌ای اختصاص داده شده است.
بیش از ۳۰ نشست‌ هم‌اندیشی، رونمایی و تبادل تجربیات فعالان نشر در سرای ملل به عنوان محل برگزاری گردهمآیی های فرهنگی اهالی کتاب تدارک دیده است که علاقه مندان روابط خارجی در آن حضور می یابند. مدعوین این نشست‌ها مهمانان خارجی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ناشران، نویسندگان، مترجمان و فعالان نشر در حوزه بین‌الملل هستند.
یکی از مدیران غرفه کشور قطر به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفته است: شرکت در این نمایشگاه که یکی از بزرگترین نمایشگاه‌های کتاب در جهان است و انتشارات‌های زیادی در آن شرکت می‌کنند، برای ما تجربه مهمی است. در همین زمینه مسوول ناشرین لبنانی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با بیان اینکه این نمایشگاه یکی از جلوه‌‎های فرهنگی مقاومت اسلامی در جهان است تاکید کرد می‌توانیم از این طریق به تمام نقاط جهان اسلام پیام ارسال کنیم و صدای جمهوری اسلامی ایران و مستضعفان را به گوش جهانیان برسانیم.
نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با همه ضعف ها و کاستی ها بزرگترین نمایشگاه کتاب خاورمیانه از لحاظ فراوانی مخاطبان است و شاید تنها نمایشگاه کتاب قاهره را بتوان بخاطر جمعیت مراجعان نزدیک به نمایشگاه تهران دانست.
این مسئله یکی از نقاط قوت جمهوری اسلامی در سطح منطقه و دنیای اسلام است و می تواند به مثابه قدرت نرم ایران اسلامی موجب الهام بخشی در جوامع اسلامی و نشر اندیشه ها و آموزه های اسلامی و ایرانی در کشورهای اسلامی شود.
تفاهم و صلح نیاز بزرگ جهان اسلام است و یکی از بهترین بسترهای ایجاد آن کتاب و نمایشگاه های کتاب در پایتخت های اسلامی است.