معرفی عالم دینی مدفون در حرم مطهر رضوی؛
آیت‌الله میرزاعلی فلسفی؛ عالمی با جادوی بیان
خبرگزاری رضوی ـ آزیتا ذکاء؛ آیت‌الله میرزاعلی فلسفی در یک خانواده روحانی و اهل فضل، ادب و تقوا قدم به دنیا گذاشتند و عمر پربرکت خود را در مسیر کسب علم و پیمودن راه سعادت گذراندند.
علمای بزرگ شیعه وقتی به اوج علم خود می‌رسند تازه همان موقع است که گدایی خویش به درب خانه ائمه‌معصومین(ع) را به منصه ظهور می‌‌رسانند. مرحوم آیت‌الله فلسفی نیز چنین بودند و به شاگردان خود همیشه می‌فرمودند: «بزرگترین درس من به شما نوکری اهل‌بیت(ع) است، پروانه دور شمع وجود اهل‌بیت(ع) باشید».
این عالم جلیل‌القدر آروزیشان این بود که همجوار امام مهربانی‌ها باشند، عاقبت بعد شش دهه پروانه‌وار دور شمع اهل‌بیت(ع) چرخیدن، در بهترین مکان برای همیشه سکنی گزیده و پیکر مطهرشان در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
تولّد در بیت علم و تقوا
آیت‌الله فلسفی در تاریخ هشتم دی‌ماه سال ۱۲۹۹ شمسی در شهر تهران و در بیت علم و تقوا دیده به جهان گشود و با ولادتش چشم پدر و مادرش را به چهارمین پسر خانواده، پس از حاج شیخ ابوالقاسم، حاج شیخ محمدتقی و مرتضی روشن ساخت. پدر ایشان مرحوم حاج شیخ محمدرضا تنکابنی و مادر وی هم دختری از خانواده حاج ابوالحسن اصفهانی بودند که در زمان کشف حجاب رضاخان ماه‌ها در خانه ماندند و از آن بیرون نیامدند.
شهرت فلسفی
پدر ایشان آیت‌الله شیخ محمدرضا تنکابنی از فقهای برجسته و با تقوای مقیم تهران بود. برای کسب علم فقط به حوزه علمیه تهران اکتفا نکرد و برای ادامه تحصیلات مقدماتی و سطوح به نجف رفت و از اساتید خارج برجسته آن حوزه استفاده کرد و پس از اتمام تحصیلات به تهران آمده و در این شهر اقامت کرد و در مسجد فیلسوف‌الدوله تهران به اقامه جماعت و تدریس فقه و اصول مشغول شد. لذا بعد‌ها فرزندان ایشان به فلسفی مشهور شدند. او سه فرزند روحانی به نام‌های حجت‌الاسلام میرزا ابوالقاسم تنکابنی، آیت‌الله میرزاعلی فلسفی و حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج شیخ محمدتقی فلسفی داشتند.
آغاز تحصیل در مدرسه فیلسوف‌الدوله
کودکی این عالم ربّانی در تهران گذشت و پس گذراندن مکتب‌خانه، در حدود یازده سالگی تحصیل علوم دینی را در مدرسه فیلسوف‌الدوله تهران آغاز کردند. دروس مقدمات را نزد برادر ارشد خویش، حاج شیخ ابوالقاسم و همچنین شیخ حسین نوایی، سیدمحمدحسین بروجردی و سیدمحمد قصیر فراگرفتند و برای ادامه آموزش دروس سطح، لعمه، رسائل، مکاسب و کفایه پای درس اساتید آن مدرسه و بیشتر از همه نزد پدر خویش نشستند.
عالمی با جادوی بیان
ایشان در سال 1324 با اتمام کامل دوره سطح در تهران، در سن 25 سالگی بود که برای ادامه تحصیل عزم سفر به عتبات‌عالیات کرد و در مدرسه سیدمحمدکاظم یزدی در نجف اقامت گزید و به مدت 16 سال در جوار مرقد مولای متقیان(ع) به کسب علم پرداخت. وی همچنین در این دو دهه حضور در نجف‌اشرف در کنار تحصیل به تدریس نیز مشغول بود و تا پایان اقامت در نجف، تمام دروس سطح اعم از لعمه، رسائل، مکاسب و کفایه را تدریس کرد. به دلیل تسلّط علمی فوق‌العاده و بیان روان و شیوا، دروس ایشان به ویژه کفایه الاصول مورد توجه خواص قرار داشت و از شلوغ‌ترین درس نجف به شمار می‌رفت. به طوری‌که مدرسان نجف می‌گفتند که میرزاعلی آقا جادوی بیان دارد.
اجازه اجتهاد از آیت‌الله خویی
آیت‌الله میرزاعلی فلسفی، یکی از برجسته‌ترین شاگردان مکتب آیت‌الله سیدابوالقاسم خویی بودند که پیوسته تقریرات درس وی را می‌نوشتند و استاد گاه خود با قلم خویش، مهر تائیدی بر پایان آن می‌نهادند. همچنین کسانی که مباحث مکتوب فقهی او را می‌خواستند به جزوه‌های ایشان ارجاع می‌دادند. وی در سال ۱۳۴۰ پس از اتمام تحصیلات قصد اقامت در تهران کردند که آیت‌الله خویی برای ایشان اجازه اجتهاد مطلق نوشتند و این اولین اجازه اجتهاد کتبی بود که از سوی آیت‌الله خویی برای شاگردی از شاگردان خود نگاشتند.
بازگشت به ایران با درخواست متدینین تهران
جمعی از متدینین تهران در سال ۱۳۴۰ نامه‌هایی را به آیات‌عظام حکیم و خویی فرستادند تا از آیت‌الله فلسفی بخواهند به دیار خود بازگردد و اقامه جماعت در مسجد لرزاده میدان خراسان را پس از مرحوم حاج شیخ علی‌اکبر برهان عهده‌دار شود. درخواست هموطنان برای بازگشت آیت‌الله فلسفی موثر واقع شد و ایشان با کوله‌باری از فقاهت و علم که اجازه اجتهاد استادش آیت‌الله خویی گواه آن بود، به تهران بازگشت. رحلت پدر، انتقال پیکر ایشان به نجف‌اشرف و دفن در جوار مرقد امامام علی(ع) موجب شد مجدد در سال 1345 به آنجا رود و پس از انجام این وظیفه به تهران بازگردد.
قریب به 10 سال اقامت در تهران
علمای بزرگ شیعه وقتی به اوج علم خود می‌رسند تازه همان موقع است که گدایی خویش به درب خانه ائمه‌معصومین(ع) را به منصه ظهور می‌‌رسانند. مرحوم آیت‌الله فلسفی نیز چنین بودند و به شاگردان خود همیشه می‌فرمودند: «بزرگترین درس من به شما نوکری اهل‌بیت(ع) است، پروانه دور شمع وجود اهل‌بیت(ع) باشید».
این عالم جلیل‌القدر آروزیشان این بود که همجوار امام مهربانی‌ها باشند، عاقبت بعد شش دهه پروانه‌وار دور شمع اهل‌بیت(ع) چرخیدن، در بهترین مکان برای همیشه سکنی گزیده و پیکر مطهرشان در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
تولّد در بیت علم و تقوا
آیت‌الله فلسفی در تاریخ هشتم دی‌ماه سال ۱۲۹۹ شمسی در شهر تهران و در بیت علم و تقوا دیده به جهان گشود و با ولادتش چشم پدر و مادرش را به چهارمین پسر خانواده، پس از حاج شیخ ابوالقاسم، حاج شیخ محمدتقی و مرتضی روشن ساخت. پدر ایشان مرحوم حاج شیخ محمدرضا تنکابنی و مادر وی هم دختری از خانواده حاج ابوالحسن اصفهانی بودند که در زمان کشف حجاب رضاخان ماه‌ها در خانه ماندند و از آن بیرون نیامدند.
شهرت فلسفی
پدر ایشان آیت‌الله شیخ محمدرضا تنکابنی از فقهای برجسته و با تقوای مقیم تهران بود. برای کسب علم فقط به حوزه علمیه تهران اکتفا نکرد و برای ادامه تحصیلات مقدماتی و سطوح به نجف رفت و از اساتید خارج برجسته آن حوزه استفاده کرد و پس از اتمام تحصیلات به تهران آمده و در این شهر اقامت کرد و در مسجد فیلسوف‌الدوله تهران به اقامه جماعت و تدریس فقه و اصول مشغول شد. لذا بعد‌ها فرزندان ایشان به فلسفی مشهور شدند. او سه فرزند روحانی به نام‌های حجت‌الاسلام میرزا ابوالقاسم تنکابنی، آیت‌الله میرزاعلی فلسفی و حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج شیخ محمدتقی فلسفی داشتند.
آغاز تحصیل در مدرسه فیلسوف‌الدوله
کودکی این عالم ربّانی در تهران گذشت و پس گذراندن مکتب‌خانه، در حدود یازده سالگی تحصیل علوم دینی را در مدرسه فیلسوف‌الدوله تهران آغاز کردند. دروس مقدمات را نزد برادر ارشد خویش، حاج شیخ ابوالقاسم و همچنین شیخ حسین نوایی، سیدمحمدحسین بروجردی و سیدمحمد قصیر فراگرفتند و برای ادامه آموزش دروس سطح، لعمه، رسائل، مکاسب و کفایه پای درس اساتید آن مدرسه و بیشتر از همه نزد پدر خویش نشستند.
عالمی با جادوی بیان
ایشان در سال 1324 با اتمام کامل دوره سطح در تهران، در سن 25 سالگی بود که برای ادامه تحصیل عزم سفر به عتبات‌عالیات کرد و در مدرسه سیدمحمدکاظم یزدی در نجف اقامت گزید و به مدت 16 سال در جوار مرقد مولای متقیان(ع) به کسب علم پرداخت. وی همچنین در این دو دهه حضور در نجف‌اشرف در کنار تحصیل به تدریس نیز مشغول بود و تا پایان اقامت در نجف، تمام دروس سطح اعم از لعمه، رسائل، مکاسب و کفایه را تدریس کرد. به دلیل تسلّط علمی فوق‌العاده و بیان روان و شیوا، دروس ایشان به ویژه کفایه الاصول مورد توجه خواص قرار داشت و از شلوغ‌ترین درس نجف به شمار می‌رفت. به طوری‌که مدرسان نجف می‌گفتند که میرزاعلی آقا جادوی بیان دارد.
اجازه اجتهاد از آیت‌الله خویی
آیت‌الله میرزاعلی فلسفی، یکی از برجسته‌ترین شاگردان مکتب آیت‌الله سیدابوالقاسم خویی بودند که پیوسته تقریرات درس وی را می‌نوشتند و استاد گاه خود با قلم خویش، مهر تائیدی بر پایان آن می‌نهادند. همچنین کسانی که مباحث مکتوب فقهی او را می‌خواستند به جزوه‌های ایشان ارجاع می‌دادند. وی در سال ۱۳۴۰ پس از اتمام تحصیلات قصد اقامت در تهران کردند که آیت‌الله خویی برای ایشان اجازه اجتهاد مطلق نوشتند و این اولین اجازه اجتهاد کتبی بود که از سوی آیت‌الله خویی برای شاگردی از شاگردان خود نگاشتند.
بازگشت به ایران با درخواست متدینین تهران
جمعی از متدینین تهران در سال ۱۳۴۰ نامه‌هایی را به آیات‌عظام حکیم و خویی فرستادند تا از آیت‌الله فلسفی بخواهند به دیار خود بازگردد و اقامه جماعت در مسجد لرزاده میدان خراسان را پس از مرحوم حاج شیخ علی‌اکبر برهان عهده‌دار شود. درخواست هموطنان برای بازگشت آیت‌الله فلسفی موثر واقع شد و ایشان با کوله‌باری از فقاهت و علم که اجازه اجتهاد استادش آیت‌الله خویی گواه آن بود، به تهران بازگشت. رحلت پدر، انتقال پیکر ایشان به نجف‌اشرف و دفن در جوار مرقد امامام علی(ع) موجب شد مجدد در سال 1345 به آنجا رود و پس از انجام این وظیفه به تهران بازگردد.
این عالم فرزانه در تهران علاوه بر اقامه جماعت در مسجد لرزاده، به تدریس دروس خارج برای حوزویان مبادرت داشت. همچنین با اصرار مردم و تأکید برادرشان مرحوم حاج شیخ محمدتقی فلسفی، به وعظ تعلیم معارف اسلامی برای عموم مردم پرداخت. قوّت فکری، علمی و مطالعات گسترده وی در حدّی بود که این دروس را بسیار غنی و مردم را شیفته شخصیت و جامعیّت ایشان ساخت. این عالم ربّانی تا سال 1349 به مدت 9 سال در تهران اقامت داشت و در این مسجد به اقامه جماعت و تدریس خارج فقه و اصول مشغول بود.
اقامت در مشهد در هفتمین سال نهضت امام(ره)
آیت‌الله فلسفی در سال ۱۳۴۹ به درخواست آیت‌الله میلانی برای تدریس خارج فقه و اصول به مشهد آمد و مقیم این شهر شد. حضور او در این شهر برای رونق بخشیدن به حوزه علمیه مشهد و رفع نیازهای علمی طلاب بود. شوق زیستن در کنار حرم مطهر امام هشتم(ع) و احساس مسئولیت در برابر مشتاقانی که در حوزه مشهد گردهم آمده و انتظار نشستن در محضر وی را می‌کشیدند، او را به این شهر کشاند. وی بیش از ۳۰ سال به تدریس خارج فقه و اصول در مدارس علمیه مشهد پرداخت.
استادی کم‌نظیر در حوزه مشهد
درس این استاد فرزانه در مقایسه با سایر دروس مشهد و قم، نمونه‌ای کم‌نظیر از شیوایی تعبیر و تقریر و روانی بیان به شمار می‌آمد. به طوری‌که تعداد زیادی از طلاب و فضلای حوزه، از محضر ایشان بهره جستند و بسیاری از آنها در زمان حیات استاد از مدرسان خارج فقه و اصول و پژوهشگران برجسته علوم اسلامی به‌شمار می‌آمدند. ایشان مبانی فقه و اصول خود را در مدرسه میرزاجعفر، مسجد ملاحیدر و در آخرین روزهای عمر بابرکت خود در تالار اصلی مدرسه آیت‌الله خویی، برای انبوهی از تشنگان علم تدریس داشتند.
امامت جماعت مسجد بنّاها
نماز جماعت این عالم فرزانه در مسجد شهدا (بنّاها) از جماعت‌های مورد توجه خواص بود که با حال و هوای معنوی اقامه می‌شد. مجالس اعتقادی و اخلاقی وی مورد توجه حوزویان و عموم مردم بود که ماه‌های رمضان در مسجد شهدا و به صورت هفتگی در مسجد کوچک جنب منزل ایشان، مسجد موسی‌بن‌جعفر(ع) برگزار می‌شد. سخنان وی در این مجالس، چنان با شور و حرارت خاصی بیان می‌شد که بارها انبوه جمعیت را به گریه وا می‌داشت.
.jpg)
مدفون در رواق دارالسرور
سرانجام ایشان در عصر هشتم محرم به دلیل سکته قلبی در بیمارستان تخصصی قلب جوادالائمه(ع) مشهد بستری شد و ساعتی پیش از اذان ظهر تاسوعای حسینی مصادف با ۱۹ بهمن‌ماه سال ۱۳۸۴ به دیار باقی شتافت و پیکر مطهر ایشان از محل مسجد شهدا (بنّاها) به سمت حرم مطهر رضوی تشییع و پس از اقامه نماز میّت به امامت آیت‌الله وحید خراسانی در رواق دالسرور آرام گرفت.
درس این استاد فرزانه در مقایسه با سایر دروس مشهد و قم، نمونه‌ای کم‌نظیر از شیوایی تعبیر و تقریر و روانی بیان به شمار می‌آمد. به طوری‌که تعداد زیادی از طلاب و فضلای حوزه، از محضر ایشان بهره جستند و بسیاری از آنها در زمان حیات استاد از مدرسان خارج فقه و اصول و پژوهشگران برجسته علوم اسلامی به‌شمار می‌آمدند. ایشان مبانی فقه و اصول خود را در مدرسه میرزاجعفر، مسجد ملاحیدر و در آخرین روزهای عمر بابرکت خود در تالار اصلی مدرسه آیت‌الله خویی، برای انبوهی از تشنگان علم تدریس داشتند.
امامت جماعت مسجد بنّاها
نماز جماعت این عالم فرزانه در مسجد شهدا (بنّاها) از جماعت‌های مورد توجه خواص بود که با حال و هوای معنوی اقامه می‌شد. مجالس اعتقادی و اخلاقی وی مورد توجه حوزویان و عموم مردم بود که ماه‌های رمضان در مسجد شهدا و به صورت هفتگی در مسجد کوچک جنب منزل ایشان، مسجد موسی‌بن‌جعفر(ع) برگزار می‌شد. سخنان وی در این مجالس، چنان با شور و حرارت خاصی بیان می‌شد که بارها انبوه جمعیت را به گریه وا می‌داشت.
مدفون در رواق دارالسرور
سرانجام ایشان در عصر هشتم محرم به دلیل سکته قلبی در بیمارستان تخصصی قلب جوادالائمه(ع) مشهد بستری شد و ساعتی پیش از اذان ظهر تاسوعای حسینی مصادف با ۱۹ بهمن‌ماه سال ۱۳۸۴ به دیار باقی شتافت و پیکر مطهر ایشان از محل مسجد شهدا (بنّاها) به سمت حرم مطهر رضوی تشییع و پس از اقامه نماز میّت به امامت آیت‌الله وحید خراسانی در رواق دالسرور آرام گرفت.
