حسینیه قنادها؛ پیشتاز در شکستن ممنوعیت عزاداری های قبل انقلاب

زهرا غفوریان_ خبرگزاری رضوی؛ در فرهنگ دینی، نام «مسجد» یادآور بندگی و کرنش در پیشگاه خداوند متعال است. «مسجد» یعنی جایگاه سجده و سجده اوج عبادت و بندگی انسان برای خداست. در حقیفت برترین و اصلی ترین محل برای عبادت و تقرب جستن به خداوند متعال مسجد است.
مسجد پایگاه عمومی مسلمانان و محل حضور قشرهای گوناگون است. این پایگاه هر چند یک واحد اجتماعی کوچک است، ولی نماد یک جامعه اسلامی و نمونه عینی حاکمبت ارزش های اسلامی است.
با توجه به جایگاه مساجد و تاثیری که در جامعه دینی ایران از گذشته تا کنون داشتند، قصد داریم هر هقته یکی از مساجد تاریخی و فعال اطراف حرم رضوی را معرفی کنیم.
سومین مکان به سراغ حسینیه قنادها در خیابان نواب صفوی رفتیم. نزدیک ترین محل و پایین پای امام رضا(ع)، حسینیه قنادهاست. اسم اصلی آن تکیه قنادهاست، چون سابق بر این مشهد هم حسینیه داشت هم تکیه. از سال 56 به بعد، حسینیه قنادها نامگذاری شد. قبل از آن به نام تکیه‌ی زرکشها بود که دست آقایان آیانی‌ها بود. تولیت حسینیه، قبل از انقلاب به دست آن ها بود و امور آن را بر عهده داشتند، ولی با توجه به شرایط انقلاب، اداره این مکان را رها کردند و به قنادها سپردند.

حسینیه قنادها؛ اولین هیئتی که قدغن های دوران پهلوی را شکست
قبل انقلاب، قدغن‌هایی برای عدم برگزاری مجالس اهل بیت(ع) از طرف پهلوی گذاشته شده بود. اولین هیئتی که قدغنی را شکست از طرف تکیه‌‌ی قنادها شروع شد.
هیئات مذهبی یکی از تاثیرگذارترین افراد در زمان قبل انقلاب بودند و چون متحد بودند مجموعه‌های حکومتی از آن ها واهمه داشتند و به گواه تاریخ اولین قدغن از حسینیه قنادها شروع شد که بعد تسری پیدا کرد به سایر حسینیه‌ها، تکایا و هیئت‌های مذهبی مشهد.
نزدیک بودن حسینیه به حرم امام رضا(ع) ، شاید در محقق شدن این حرکت موثر بوده است و بعد از آن بود که حکومت مجبور شد با هیئات مذهبی همراهی کند.  

بازسازی حسینیه قنادها در سال 60
ظاهر حسینیه در قدیم متفاوت با ظاهر کنونی آن است. در گذشته ایوانی مسقفی داشت. زمان عزاداری وسط حیاط حسینیه را چادر می‌ زدند و تیرکی وسط حسینیه به عنوان عمود خیمه آن چادرها را نگه می داشت.
سال 60، حسینیه قنادها با کمک های مردمی بازسازی شد. نمای بیرونی حسینیه همان حالت قدیمی صد سال پیش را دارد، ولی نمای داخلی‌ جدید است. ضمن اینکه پایه‌ها دست نخورده، قطر یا ضخامت دیوارها همان ضخامت‌های سابق است، فقط سنگ‌کاری و مرمت انجام شده و سقف‌ها از چوب خارج و تبدیل به آهن شده تا استحکامش بیشتر شود.

پذیرایی از سه هزار عزادار حسینی
در گذشته هیئات مذهبی در حسینیه فعالیت داشتند و هر هفته دعای ندبه و مراسمات دهه اول ماه محرم و دهه آخر ماه صفر برگزار می شد. در حال حاضر به خاطر شرایط کرونایی، دو سالی است که دعای ندبه برگزار نمی‌ شود و اختصاصا همین مراسم دهه اول و دهه آخر صفر برگزار می شود.
نماز جماعت ظهر و شب در این مکان برگزار می شود و بیشتر کسبه‌ سرای عزیزالله و بازار حضرتی در نماز شرکت می کنند. چون برایشان مشکل است بازار را مدت زیاد ترک کنند و به حرم بروند.
در دهه اول محرم و دهه آخر ماه صفر بعد از نماز جماعت روضه‌خوانی برگزار می شود و روز شهادت امام رضا(ع) که روز آخر ماه صفر است، اطعام سه هزار عزادار حسینی انجام می شود که با توجه به شرایط کرونایی دو سال است که اطعام به صورت یک بار مصرف توزیع می‌شود.

تمام هیئت امنای حسینیه قنادها از اعضای فعال در بسیج صنف نبات و آبنبات بودند و دوران پهلوی از منبری هایی که در خط انقلاب بودند دعوت می کردند. مردم در مراسم عزاداری ایام محرم و صفر حسینیه قنادها، از سخنران های درجه یک و علمای مشهد بهره می بردند که می توان از آیت الله گرایلی، آیت الله عبادی، آقای تهرانی، حاج آقای رضایی، حاج آقای گرایلی، سیدجعفر طباطبایی، حاج مهدی طباطبایی، سیدعلی طباطبایی نام برد.
 
برگزاری مراسم شبیه خوانی در حسینیه قنادها
در گذشته مراسم شبیه خوانی هم در حسینیه قنادها برگزار می شد و تمام اهالی محل شرکت می‌کردند. نزدیک هزار نفر برای مراسم تعزیه و شبیه خوانی به حسینه می آمدند. وسط حیات حسینیه چیزی شبیه گود زورخانه وچود داشت که نمابش در آن اجرا می شد و مردم دورتادور می‌ ایستادند و تماشا می کردند.

در شبیه خوانی فردی که به آن پرده خوان می گویند و مطلع از وقایع تاسوعا، عاشورا، ماه صفر یا اسارت رفتن اهل بیت، بود مراسم را اجرا می کند که حسین ترشیزی عهده دار این کار در حسینیه قنادها بود و این مراسم از این جهت قابل توجه بود که بیشتر در ذهن مستمع می‌نشست.
پرده‌ای های بسیار بزرگی در حسینیه نگه داری می شود که قدمت بالایی دارد که هر سال در ده آخر صفر نصب می شود.

پذیرایی از زائرین علی بن موسی الرضا
حسینیه قنادها به جهت رفاه حال زائرینی که از شهرهای دیگر به صورت کاروانی به مشهد می آیند و وضعیت مالی خوبی ندارند و نمی توانند به مسافرخانه و هتل بروند، از آن ها پذیرایی می کند.