معرفی یکی از زنان مبارز انقلابی مشهد مدفون در حرم رضوی؛
بانویی بااخلاص که عمر خود را صرف تربیت شاگردان دینی کرد
خبرگزاری رضوی ـ آزیتا ذکاء؛ زنان و دختران مشهد با نام بانو طاهایی آشنایی دارند و این شناخت از اواسط دهه 1330 اتفاق افتاد و زمانی که او به عنوان یک خانم جوان و صاحب علم و دانش در منزل خود جلسات مختلف احکام و قرآن برگزار می‌کرد. بانویی که اسوه صبر، فروتنی، شجاعت و مبارزه بود و برای رسیدن به هدفش سختی‌های بسیار را متحمل شد، اما هیچ‌گاه از راه خود بازنگشت و زمینه‌ساز حضور پررنگ زنان مشهد در راهپیمایی‌ها و تظاهرات بود.
برای ماندگار شدن این اسوه زنان نامدار ایران باید اقدامی صورت می‌گرفت تا نام او همچنان باصلابت باقی بماند و زائر و مجاور امام رضا(ع) او را بشناسند. شاگردان استاد طاهایی برای نام‌گذاری یکی از کوچه‌های مشهد به نام ایشان، هشت سال پیگیر بودند و سرانجام این اتفاق در دوازدهمین سالگرد این بانوی بافضیلت رخ داد و حدفاصل انتهای خیابان دانش تا کوچه آخوندخراسانی 20 به اسم استاد بانو «سیده فاطمه طاهایی» نام‌گذاری شد.
تولّد در خانه تاجر متدیّن تهران
در اولین روز محرم‌الحرام سال 1309 اولین فرزند حاج سیدعبدالله خاموشی تاجر متدیّن و بنام تهران دیده به جهان گشود و فاطمه نام گرفت. وی چند سال دوره ابتدايی را به مدرسه رفت اما با توجه به دوران کشف حجاب رضاخان تحصیل علم را در خانه و توسط معلم خصوصی ادامه داد.
شهرت به «طاهایی»
حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيد‌هاشم طاهايی، معروف به ميرزاآقا طاهايی، واعظ مجالسِ و پدر سيدجلال‌الدين طاهايي، دختر تاجر معروف تهران را در سن ۱۲ سالگي براي فرزند خود خواستگاري كرد. فاطمه پس از ازدواج با سيدجلال‌الدين طاهايی، به احترام همسر، نام «طاهايی» را به عنوان شهرت انتخاب كرد و از همان زمان شد خانم طاهايی!
در آن زمان که تحصیلات علوم حوزوی برای دختران مقدور نبود، وی با علاقه‌ای که به دروس حوزوی داشت. در اوایل ازدواج به مدت 10 سال در محضر پدر همسرش تلمذ کرد و دروس عربی، اخلاق، تفسیر و احکام را از او فرا گرفت. سپس از محضر اساتید برجسته‌ای نظیر رهبر معظم انقلاب، مرحوم آیت الله میلانی، مرحوم آیت الله نهاوندی، شهید هاشمی نژاد و دایی بزرگوار خود مرحوم آیت الله میرزاجواد تهرانی بهره‌های فراوان برد.
مهاجرت به مشهد
فاطمه خاموشی 16 سال از بهار زندگی‌اش را در زادگاه خود گذراند و در چهارمین سال زندگی مشترکش با سيدجلال‌الدين طاهايی در سال ۱۳۲۵ به مشهدمقدس مهاجرت كرد. پس از 10 سال از همجواری با امام مهربانی‌ها با تشويق برادرش تصميم گرفت به دختران همسايه درس بدهد، لذا در همان زمان در خانه شروع به تدريس كرد و زمینه برپایی 10 کلاس را در منزل برای زنان و دختران تشنه معارف اسلامی فراهم آورد.
تأسیس مکتب نرجس(س) در سومین سال نهضت امام
وی در سال ۱۳۳۵ موفق به تشکیل کلاس‌های معارف اسلامی و تدریس علوم دینی شد و در پی استقبال زیاد بانوان و به پیشنهاد علما و بزرگانی همچون مرحوم آیت‌الله‌العظمی میلانی(ره) در سال ۱۳۴۵ اقدام به تأسیس مکتب نرجس(س) کرد و راه تازه‌ای پیش روی علاقه‌مندان به دانش دینی و انقلابی گشود.
سه سال تعطیلی مکتب
هجرت بابركت فاطمه خاموشی به مشهدالرضا(ع) نقطه آغاز رسمی فعاليت‌های دينی، سياسی، فرهنگی و اجتماعی ايشان قبل و بعد از انقلاب بود و او را به اولین بانوی فعال و تأثیرگذار در انقلاب و یک نابغه در علوم دینی و موسس اولین حوزه علمیه بانوان در مشهد تبدیل کرد.
مکتب نرجس(ع) پایگاه مبارزه زنان حقیقت‌جو بود که قبل از انقلاب چراغ آن با کلاس‌های احکام، اصول دین و سخنرانی‌های اعتقادی و ارشادگرایانه بانو طاهاییی روشن شد. ساواک در سال 1353 جلوی این فعالیت‌ها را به‌ظاهر با تعطیلی مکتب گرفت، اما بانو طاهایی از ادامه راه خود کوتاه نیامد، جلسات و سخنرانی‌هایش را در مسجد النبی(ص) در منطقه کوهسنگی مشهد و منازل افراد معتمد دنبال کرد.
وی در تکثیر و پخش اعلامیه‌ها و سخنرانی‌های امام خمینی(ره) و برپایی تحصن‌ها و راهپیمایی‌های ضد رژیم پهلوی به صورت منظم فعال بود و مکتب نرجس(س) را پس از مدتی بدون اجازه ساواک بازگشایی کرد.
پايه‌گذار تفكر انقلابی بانو طاهایی
بانو طاهايي دو سال پای درس تفسیر رهبر معظم انقلاب نشست و از همين‌رو، ایشان را پايه‌گذار تفكر انقلابی خود می‌دانست. یکی از مشخصه‌های خانم خاموشی را می‌توان ولایت‌مداری او نام برد که نه یک قدم جلوتر و نه یک قدم عقب‌تر بود، بلکه همیشه همراه با ولایت گام برمی‌داشت.
ادامه فعالیت‌ها پس از انقلاب
این بانوی فاضله پس از انقلاب نیز فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی بسیاری داشت که از جمله آنها می‌توان به حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی و کاندیداتوری نمایندگی دوره سوم مجلس شورای اسلامی و فعال در تمامی انتخابات کشور و تشویق طلاب به حضور گسترده در راهپیمایی‌ها، جلب کمک‌های مردمی در تمامی حوادث غیرمترقبه، دایر کردن واحد مشاوره و کلاس‌های فرهنگی در مناطق محروم و اعطای وام قرض‌الحسنه به طلاب و تهیه جهیزیه اشاره کرد.
طلاب غیرایرانی مکتب نرجس(س)
خانم طاهایی در کنار تربیت بانوان ایرانی دغدغه جذب طلبه‌های غیرایرانی را نیز داشت که از سال 1359 درصدد جذب و ورود آنها به مکتب شد و سرمایه گذاری زیادی روی این طلاب کرد. در مدرسه علمیه او کسانی ورود پیدا کردند که هنوز هیچ دینی قبول نکرده و حتی به خداوند نیز اعتقاد نداشتند. اخلاق و سعه صدر خوب استاد طاهایی موجب شد، این گروه از طلاب غربت را تحمل کرده و در پی کسب و آشنایی علوم دینی باشند. همچنین هر یک از آنها در کشورهای خودشان به توسعه معارف اسلامی مشغول شوند .
پذیرفتن طلبه‌ای به فرزندخواندگی
وی در طول زندگی 79 ساله خود هیچ فرزندی نداشت و بعد از فوت همسرش، زهره درساز یکی از طلبه‌های مکتب را به فرزند خواندگی پذیرفت و او را همه جا حتی در سفر حج و زیارت عتبات عالیات همراه خود می‌برد. حتی این دخترخوانده خود را عروس کرد، جهیزیه و وسایل نوزاد او را نیز متقبل شد.
تألیفات استاد طاهایی
استاد طاهایی در 53 سال فعالیت در عرصه‌های مختلف به وِیژه تدریس و ایراد سخنرانی در محافل و جوامع گوناگون چه در ایران و چه در جای جای کشورهای تشنه معارف اسلامی اقدام به تألیف ده‌ها جزوه درسی کرد که نمونه آنها شامل «شرحی بر خطبه فدک»، «معیار شناخت شیعه»، «سیری در زیارت عاشورا» و «سیری در دعای مکارم الاخلاق» می‌شود.
مدفون در حرم رضوی
این بانوی بافضیلت پس از 63 مجاورت در کنار مرقد مطهر علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) عاقبت در روز سه‌شنبه، 13 بهمن‌ماه سال 1388 به دلیل عارضه قلبی بدرود حیات گفت و پیکر مطهرش بر روی دستان علما، روحانیان و مردم ولایت‌مدار مشهد از محل مکتب نرجس(س) به سمت حرم مطهر رضوی تشییع و پس از طواف در رواق دارالعباده به خاک سپرده شد.
برای ماندگار شدن این اسوه زنان نامدار ایران باید اقدامی صورت می‌گرفت تا نام او همچنان باصلابت باقی بماند و زائر و مجاور امام رضا(ع) او را بشناسند. شاگردان استاد طاهایی برای نام‌گذاری یکی از کوچه‌های مشهد به نام ایشان، هشت سال پیگیر بودند و سرانجام این اتفاق در دوازدهمین سالگرد این بانوی بافضیلت رخ داد و حدفاصل انتهای خیابان دانش تا کوچه آخوندخراسانی 20 به اسم استاد بانو «سیده فاطمه طاهایی» نام‌گذاری شد.
تولّد در خانه تاجر متدیّن تهران
در اولین روز محرم‌الحرام سال 1309 اولین فرزند حاج سیدعبدالله خاموشی تاجر متدیّن و بنام تهران دیده به جهان گشود و فاطمه نام گرفت. وی چند سال دوره ابتدايی را به مدرسه رفت اما با توجه به دوران کشف حجاب رضاخان تحصیل علم را در خانه و توسط معلم خصوصی ادامه داد.
شهرت به «طاهایی»
حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيد‌هاشم طاهايی، معروف به ميرزاآقا طاهايی، واعظ مجالسِ و پدر سيدجلال‌الدين طاهايي، دختر تاجر معروف تهران را در سن ۱۲ سالگي براي فرزند خود خواستگاري كرد. فاطمه پس از ازدواج با سيدجلال‌الدين طاهايی، به احترام همسر، نام «طاهايی» را به عنوان شهرت انتخاب كرد و از همان زمان شد خانم طاهايی!
در آن زمان که تحصیلات علوم حوزوی برای دختران مقدور نبود، وی با علاقه‌ای که به دروس حوزوی داشت. در اوایل ازدواج به مدت 10 سال در محضر پدر همسرش تلمذ کرد و دروس عربی، اخلاق، تفسیر و احکام را از او فرا گرفت. سپس از محضر اساتید برجسته‌ای نظیر رهبر معظم انقلاب، مرحوم آیت الله میلانی، مرحوم آیت الله نهاوندی، شهید هاشمی نژاد و دایی بزرگوار خود مرحوم آیت الله میرزاجواد تهرانی بهره‌های فراوان برد.
مهاجرت به مشهد
فاطمه خاموشی 16 سال از بهار زندگی‌اش را در زادگاه خود گذراند و در چهارمین سال زندگی مشترکش با سيدجلال‌الدين طاهايی در سال ۱۳۲۵ به مشهدمقدس مهاجرت كرد. پس از 10 سال از همجواری با امام مهربانی‌ها با تشويق برادرش تصميم گرفت به دختران همسايه درس بدهد، لذا در همان زمان در خانه شروع به تدريس كرد و زمینه برپایی 10 کلاس را در منزل برای زنان و دختران تشنه معارف اسلامی فراهم آورد.
تأسیس مکتب نرجس(س) در سومین سال نهضت امام
وی در سال ۱۳۳۵ موفق به تشکیل کلاس‌های معارف اسلامی و تدریس علوم دینی شد و در پی استقبال زیاد بانوان و به پیشنهاد علما و بزرگانی همچون مرحوم آیت‌الله‌العظمی میلانی(ره) در سال ۱۳۴۵ اقدام به تأسیس مکتب نرجس(س) کرد و راه تازه‌ای پیش روی علاقه‌مندان به دانش دینی و انقلابی گشود.
سه سال تعطیلی مکتب
هجرت بابركت فاطمه خاموشی به مشهدالرضا(ع) نقطه آغاز رسمی فعاليت‌های دينی، سياسی، فرهنگی و اجتماعی ايشان قبل و بعد از انقلاب بود و او را به اولین بانوی فعال و تأثیرگذار در انقلاب و یک نابغه در علوم دینی و موسس اولین حوزه علمیه بانوان در مشهد تبدیل کرد.
مکتب نرجس(ع) پایگاه مبارزه زنان حقیقت‌جو بود که قبل از انقلاب چراغ آن با کلاس‌های احکام، اصول دین و سخنرانی‌های اعتقادی و ارشادگرایانه بانو طاهاییی روشن شد. ساواک در سال 1353 جلوی این فعالیت‌ها را به‌ظاهر با تعطیلی مکتب گرفت، اما بانو طاهایی از ادامه راه خود کوتاه نیامد، جلسات و سخنرانی‌هایش را در مسجد النبی(ص) در منطقه کوهسنگی مشهد و منازل افراد معتمد دنبال کرد.
وی در تکثیر و پخش اعلامیه‌ها و سخنرانی‌های امام خمینی(ره) و برپایی تحصن‌ها و راهپیمایی‌های ضد رژیم پهلوی به صورت منظم فعال بود و مکتب نرجس(س) را پس از مدتی بدون اجازه ساواک بازگشایی کرد.
پايه‌گذار تفكر انقلابی بانو طاهایی
بانو طاهايي دو سال پای درس تفسیر رهبر معظم انقلاب نشست و از همين‌رو، ایشان را پايه‌گذار تفكر انقلابی خود می‌دانست. یکی از مشخصه‌های خانم خاموشی را می‌توان ولایت‌مداری او نام برد که نه یک قدم جلوتر و نه یک قدم عقب‌تر بود، بلکه همیشه همراه با ولایت گام برمی‌داشت.
ادامه فعالیت‌ها پس از انقلاب
این بانوی فاضله پس از انقلاب نیز فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی بسیاری داشت که از جمله آنها می‌توان به حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی و کاندیداتوری نمایندگی دوره سوم مجلس شورای اسلامی و فعال در تمامی انتخابات کشور و تشویق طلاب به حضور گسترده در راهپیمایی‌ها، جلب کمک‌های مردمی در تمامی حوادث غیرمترقبه، دایر کردن واحد مشاوره و کلاس‌های فرهنگی در مناطق محروم و اعطای وام قرض‌الحسنه به طلاب و تهیه جهیزیه اشاره کرد.
طلاب غیرایرانی مکتب نرجس(س)
خانم طاهایی در کنار تربیت بانوان ایرانی دغدغه جذب طلبه‌های غیرایرانی را نیز داشت که از سال 1359 درصدد جذب و ورود آنها به مکتب شد و سرمایه گذاری زیادی روی این طلاب کرد. در مدرسه علمیه او کسانی ورود پیدا کردند که هنوز هیچ دینی قبول نکرده و حتی به خداوند نیز اعتقاد نداشتند. اخلاق و سعه صدر خوب استاد طاهایی موجب شد، این گروه از طلاب غربت را تحمل کرده و در پی کسب و آشنایی علوم دینی باشند. همچنین هر یک از آنها در کشورهای خودشان به توسعه معارف اسلامی مشغول شوند .
پذیرفتن طلبه‌ای به فرزندخواندگی
وی در طول زندگی 79 ساله خود هیچ فرزندی نداشت و بعد از فوت همسرش، زهره درساز یکی از طلبه‌های مکتب را به فرزند خواندگی پذیرفت و او را همه جا حتی در سفر حج و زیارت عتبات عالیات همراه خود می‌برد. حتی این دخترخوانده خود را عروس کرد، جهیزیه و وسایل نوزاد او را نیز متقبل شد.
تألیفات استاد طاهایی
استاد طاهایی در 53 سال فعالیت در عرصه‌های مختلف به وِیژه تدریس و ایراد سخنرانی در محافل و جوامع گوناگون چه در ایران و چه در جای جای کشورهای تشنه معارف اسلامی اقدام به تألیف ده‌ها جزوه درسی کرد که نمونه آنها شامل «شرحی بر خطبه فدک»، «معیار شناخت شیعه»، «سیری در زیارت عاشورا» و «سیری در دعای مکارم الاخلاق» می‌شود.
مدفون در حرم رضوی
این بانوی بافضیلت پس از 63 مجاورت در کنار مرقد مطهر علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) عاقبت در روز سه‌شنبه، 13 بهمن‌ماه سال 1388 به دلیل عارضه قلبی بدرود حیات گفت و پیکر مطهرش بر روی دستان علما، روحانیان و مردم ولایت‌مدار مشهد از محل مکتب نرجس(س) به سمت حرم مطهر رضوی تشییع و پس از طواف در رواق دارالعباده به خاک سپرده شد.
