خبرگزاری رضوی- بهمن دهستانی؛ نمایشگاه اکسبو دبی در کشور امارات را می توان از رویدادهای مهم فرهنگی و اقتصادی در سطح منطقه ای و بین المللی دانست که توجه زیادی را به خود جلب نموده است.
این اتفاق که بعد از المپیک و جام جهانی فوتبال دارای بیشترین جذابیت شمرده می شود هر چندسال یکبار در یکی از شهرهای برگزیده جهان برگزار می شود.
این نمایشگاهها تحت نظر سازمانی به نام دفتر بینالمللی نمایشگاهها که در پاریس واقع است برگزار میگردد.
تاریخ برگزاری این نمایشگاه به نیمه های قرن نوزدهم میلادی برمی گردد که مقارن با آغاز توسعه صنعتی اروپا است. اکسپو رویدادی است که هر پنج سال یکبار و هر بار در کشوری متفاوت برگزار شده و فرایند نامزدی و انتخاب ویژه خود را دارد و رقابت زیادی میان کشورها برای میزبانی از آن وجود دارد و برخی نام المپیک فرهنگ ملل را برای آن به کار می برند.
این نمایشگاه عرصه ای است برای نمایش گذشته، اکنون و آینده کشورها که در آن دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، علمی و پیشینه فرهنگی و دورنمای توسعه کشورها به نمایش گذاشته میشود. میزبانی نمایشگاه اکسپو برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی شهرهای میزبان و داد و ستدها و همکاریهای بینالمللی بسیار مورد توجه است. از این رو، همه کشورهای عضو سازمان دفتر نمایشگاههای بینالمللی مایلند میزبانی این نمایشگاه را بر عهده بگیرند. تا کنون حدود ۶۰ اکسپو در ۲۴ شهر دنیا برگزار شده است. از طرف ایران شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی جمهوری اسلامی ایران وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت(صمت) به نمایندگی از ایران به عضویت نهاد برگزار کننده نمایشگاه جهانی اکسپو درآمده است و سازماندهی حضور در اکسپوها را برعهده دارد.
در حال حاضر شهر دوبی در کشور امارات متحده عربی میزبان اکسپو ۲۰۲۰ است که از ۱ اکتبر ۲۰۲۱ تا ۳۱ مارس ۲۰۲۲ به مدت ۱۸۱ روز با شرکت ۱۹۲ کشور برگزار میشود. در ابتدا قرار بود نمایشگاه در اکتر ۲۰۲۰ برگزار شود اما بهدلیل پاندمی یا همه گیری بیماری کرونا یک سال به عقب افتاد. نهاد اداره نمایشگاه های جهانی اکسپو در سال ۲۰۱۳ دبی را واجد شرایط و برگزاریِ اکسپو ۲۰۲۰ دانست. دُبی پیشبینی و اعلام کردهاست که میزبانی از این نمایشگاه میتواند ۲۳ میلیارد دلار بین سالهای ۲۰۱۵ یعنی از آغاز پروژه های برگزاری تا ۲۰۲۱ که افتتاح و رونمایی از آنها است برایش سود داشته باشد که مبلغ بسیار قابل توجهی است و توجیه اقتصادی کلان آن و دلیل رقابت کشورها برای میزبانی از آن را نشان می دهد.
این در حالی است که هفته گذشته ستاد این نمایشگاه اعلام کرد آمار بازدید کنندگان از اکسپو دبی از مرز 10 میلیون نفر فراتر رفته است. تنوع برنامه های فرهنگی و هنری در این نمایشگاه به تعداد کشورهای شرکت کننده در آن است و کثرت فراوانی را شاهد است. این برای نخستین بار در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا و جهان اسلام است که شهری میزبانی این نمایشگاه را به دست می آورد.
سیاست های اقتصادی و فرهنگی دولت امارات متحده عربی برای تبدیل شده به قطب تجاری و فرهنگی الهام بخش در سطح بین المللی، عربی و اسلامی موجب جهش های زیادی در این کشور برای تصاحب رویدادهای فرهنگی و اقتصادی شده است. گرچه این تلاش منحصر به امارات نیست و دیگر کشورهای عربی و اسلامی هم در رقابت شدیدی برای حضور چشمگیر بین المللی اقدام می کنند. ریاض پایتخت عربستان نامزد میزبانی از دبی برای دوره بعد یعنی سال 2025 شده است و دوحه قطر سال جاری میلادی میزبان مسابقات جام جهانی فوتبال خواهد بود.
طولانی مدت بودن زمان برگزاری نمایشگاه در حدود شش ماه زمینه و عرصه کم نظیری برای عرضه بسیاری از رهاوردهای فرهنگی و اقتصادی کشورها فراهم آورده و یکی از بهترین فرصت ها برای تبادل و تفاهم فرهنگی و ارائه چهره تازه ای از ایران و اسلام است. عمق و تنوع فرهنگی تمدنی ایران ظرفیت های پرشماری را برای تولید محتوا در تراز بین المللی در نمایشگاه های جهانی فراهم آورده است. این در حالی است که بخشی قابل توجهی از بازدیدکنندگان ایرانی از غرفه یا پاویون ایران در نمایشگاه اکسپو دبی کیفیت حضور کشورمان در این نمایشگاه تا جایگاه مورد انتظار را زیاد دانسته است و خواستار تغییر و تحول سریع در شیوه حضور و عرضه برنامه ها شده اند.
اما نکته جالب توجه این برنامه ها امکان حضور استان ها در غرفه ایران برای معرفی داشته های فرهنگی و اقتصادی خود است. در این رابطه معاون اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی با اعلام شرکت خراسان رضوی در نمایشگاه اکسپو دبی گفته است: زیارت نماد قالب خراسان رضوی در نمایشگاه گردشگری دبی خواهد بود و حوزه گردشگری سلامت و سایر گروههای نمایشی در اولویتهای بعدی قرار گرفته است. یوسف بیدخوری در خصوص حضور خراسان رضوی در اکسپو ۲۰۲۰ دبی اظهار داشته: دولت در خصوص حضور تمام استانها در اکسپو جدیت دارد و زمانی برای حضور استانها در این فضا فراهم شده است. از همین رو فرصت خوبی در اختیار خراسان رضوی قرار گرفته که میتوان از این ظرفیت استفاده کرد تا بیش از گذشته در راستای توسعه گردشگری خراسان رضوی بتوان اقدامات مفیدی جهت شناساندن استان به مردم دنیا انجام داد.
وی زمان حضور خراسان رضوی در نمایشگاه جهانی اکسپو دبی را از ۲۹ اسفند تا چهار فروردین ۱۴۰۱ اعلام کرده است.
وی خاطرنشان کرده است: با توجه به همزمانی حضور خراسان رضوی با ایام نوروز در نظر داریم زمینهای فراهم کنیم که برنامه نوروزگاه مشترک که هر سال در مرزهای افغانستان و ترکمنستان برگزار میشد، این مرتبه در اکسپو برگزار شود. همچنین با توجه به اینکه بخش خصوصی در خراسان رضوی جدیتر کار میکند، دنبال استفاده از ظرفیت این حوزه هستیم تا بتوانیم رونقی به صنعت گردشگری استان دهیم.
ارزیابی ناظران فرهنگی نشان می دهد ظرفیت های زیادی برای بکارگیری جهت حضور متمایز در نمایشگاه دبی مغفول مانده است تا آنجا که برخی صاحبنظران خواستار تغییر مسئولیت و مدیریت این برنامه از وزارت صمت به وزارت فرهنگ و ارشاد شده اند و حتی ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی را به دلیل اهمیت این نمایشگاه ضروری دانسته اند اما با توجه به زمان باقی مانده تا پایان نمایشگاه به نظر می رسد مشارکت و همیاری نهادهایی مانند آستان قدس رضوی، شهرداری مشهد و دانشگاه ها و فعالان و صاحبنظران فرهنگی مشهد و خراسان می تواند به غنی سازی بیشتر فرصت ارائه شده برای خراسان رضوی بیانجامد و حتی موجب تقویت پاویون ایران در اکسپو شود.