خبرگزاری رضوی. پس از تصمیم ایالات متحده بر پایان دادن به حضور نظامی خود در افغانستان بعد از گذشت 20 سال اشغال؛ مردم این کشور خود را با انبوهی از مشکلات و چالش های امنیتی و اقتصادی و نظام سیاسی متزلزل مواجه می بینند.
غرب به رهبری آمریکا که در سال 2001 به افغانستان با ادعای مبارزه با تروریسم لشگر کشید؛ بازگرداندن دموکراسی و رفاه و حقوق بشر را از اهداف خود عنوان می نمود.
تحولات افغانستان در تاریخ معاصر عموما با جنگ و ناامنی و ویرانی همراه بوده است و چنین وضعیتی بطور مستقیم بر همسایگان این کشور تأثیرگذار بوده است.
با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و سرلوحه قرار گرفتن حمایت از مستضعفان و دکترین نه شرقی نه غربی درنظام جمهوری اسلامی، مردم افغانستان ایران اسلامی را پناه بزرگی در برابر اشغال شوروی یافتند و هزاران مهاجر خود را به ایران رسانده و در شهرهای مختلف کشور سکونت یافتند.
نظام تازه تأسیس جمهوری اسلامی که خود در ماه های نخست پیروزی، با جنگی تحمیلی و سهمگین مواجه شده بود اما حاضر به بی اعتنایی به شرایط مردمان مسلمان همسایه نشد و آغوش خود را بر اساس انگیزه ها و آرمان های اسلامی و انقلابی بر روی مظلومان افغان گشود و همزمان اعتراض و انتقاد خود را از ابرقدرت شوروی ابراز می داشت و حمایت از حقوق مردم افغانستان را در مجامع بین المللی یادآور می شد.
امام خمینی(ره) در پیامی که در سال ۱۳۶۶ خطاب به حجاج بیت الله الحرام صادر کردند، می فرماید: «من متأسفم که شوروی به تذکر و هشدار من در مورد افغانستان عمل ننمود و به این کشور اسلامی حمله کرد. بارها گفته ام و اکنون نیز تذکر می دهم که ملت افغانستان را به حال خود رها کنید. مردم افغانستان سرنوشت خودشان را تعیین نموده و استقلال واقعی خود را تضمین می کنند و به ولایت «کرملین» یا قیومت آمریکا احتیاجی ندارند و مسلم بعد از خروج نظامیان بیگانه از کشورشان به سلطه دیگری گردن نمی نهند و پای آمریکا را اگر قصد دخالت و تجاوز در کشورشان کرده باشد، می شکنند». (صحیفه امام؛ ج‏۲۰، ص ۳۱۷)
این دیدگاه را می توان نگاه راهبردی رهبر کبیر انقلاب اسلامی به مسئله افغانستان دانست که مبتنی بر مبانی دینی و انسانی و ناظر به واقعیت ها و مقتضیات زمان بوده است. مبنایی که پایه سیاست خارجی جمهور اسلامی در بسیاری از مسائل منطقه ای و بین المللی قرار گرفته است.
در مسئله فلسطین و قدس اشغالی که بحرانی بیش از 70 سال در جهان اسلام است؛ سخن و راه حل جمهوری اسلامی تأکید بر حق تعیین سرنوشت و استقلال مردم حقیقی سرزمین های اشغالی است.
امام خمینی(ره) در پیام تاریخی خود در سال های پایانی حیات شریف شان نیز خطاب به گورباچف آخرین رهبر شوروی می فرمایند: «نگرش جدی به اسلام ممکن است شما را برای همیشه از مسئله افغانستان و مسائلی از این قبیل در جهان نجات دهد. ما مسلمانان جهان را مانند مسلمانان کشور خود دانسته و همیشه خود را در سرنوشت آنان شریک می دانیم». (صحیفه امام؛ ج ‏۲۱، ص ۲۲۵)
این تعبیر بنیانگذار جمهوری اسلامی عمق باور ایشان و ملت ایران را که حاضر به ترک حمایت از مردم مظلوم افغانستان حتی در دوران سخت جنگ تحمیلی صدام نشد را آشکار می سازد. این در حالی بود که گمانه زنی ها در محافل سیاسی و بین المللی آن دوران از پیام امام خمینی(ره) به گورباچف بعد پایان جنگ هشت ساله، انتظار نوعی کسب حمایت از شوروی یا معامله را می داد اما افق امام و انقلاب اهداف والاتری را مد نظر قرار داده بود.
در دوران زعامت حضرت آیت الله خامنه ای نیز مسئله افغانستان همواره در کانون توجه معظم له و کارگزاران نظام اسلامی قرار داشت و خط امام که مسیر حمایت و پشتیبانی و تأکید بر حق تعیین سرنوشت مردم افغانستان بود امتداد یافت. تعیین نماینده و دفتر ویژه در امور افغانستان توسط رهبر معظم انقلاب، یکی از جلوه های اهتمام ایشان در نخستین سال های آغاز رهبری بود.
در سال های اخیر تأکید صریح بر حق آموزش و تحصیل فرزندان و کودکان افغانستانی مقیم ایران جلوه دیگری از باور و دلبستگی نظام اسلامی به مردم مسلمان همسایه شد.
سیاست حکمت، عزت و مصلحت در روابط خارجی ایران که توسط رهبر انقلاب تبیین شد، توانست در ادوار ظهور طالبان، اشغال آمریکا و تشکیل دولت مرکزی در کابل در طول دو دهه اخیر، منافع فراوانی را بطور همزمان برای مردم ایران و افغانستان تأمین کند. این رویکرد که برآمده و متکی بر اصول رفتاری و مبانی اعتقادی جمهوری اسلامی در رابطه با مردم مسلمان افغانستان از همه مذاهب و طوایف است برگرفته از رهنمودها و آرمان های امام راحل مبنی بر ضرورت حق تعیین سرنوشت است که می تواند راهبر مؤثر برای تعامل با شرایط جدید جاری در افغانستان باشد.
بدیهی است اشغال و حاکمیت با زور و خشونت، چه از نوع آمریکایی و چه از نوع طالبانی یا تکفیری و داعشی در هیچ کجا مورد تأیید جمهوری اسلامی و ملت ایران نخواهد بود.
مردم ایران می توانند به روشنی و صراحت و قاطعیت حمایت خود را از حق تعیین سرنوشت برای تمامی طوایف افغانستانی اعلام کنند. راه حلی که می تواند به تحقق منافع پرشمار برای همه گروه ها و خصوصا مردم منجر شود و تمامیت خواهی و یکجانبه گروی جلوگیری نماید.
اقتدار نظام اسلامی پشتوانه بزرگی برای تأکید بر حق تعیین سرنوشتِ مردمان همسایه شرقی است. اگر مطابق با تعبیر و رهنمود امام خمینی(ره)، ملت افغانستان برای تعیین سرنوشت، به حال و اختیار خود آزادانه عمل کنند، امنیت و ثبات در این کشور تضمین می شود.