خبرگزاری رضوی بررسی می کند؛
سیاست دولت بایدن درباره جهان اسلام چه خواهد بود؟
خبرگزاری رضوی- بهمن دهستانی؛ روابط اسلام و آمریکا ادوار گوناگونی را در طول بیش از یک قرن شاهد بوده است. این مناسبات بعد از جنگ جهانی دوم و تبدیل آمریکا به یک قدرت جهانی و قطب منادی آزادی های فردی و فرصت های شغلی به یک فرایند پایدار در قالب مهاجرت از کشورهای اسلامی به ایالات متحده تبدیل شد.
استعمار، ریشه رفتار آمریکا با جهان اسلام
با پایان جنگ جهانی دوم و رشد استقلال خواهی در سرزمین های اسلامی و اعلام استقلال ملت های مسلمان از استعمار دیرین اروپایی، مبارزات آزادیخواهانه جوامع اسلامی آغاز گردید و بیشتر مناطق جهان اسلام از شرق آسیا تا غرب آفریقا شاهد جنبش های ضد استعماری بود که تا سال ها عرصه زندگی مسلمانان را گرفتار ناامنی و بی ثباتی و تدوام عقب ماندگی کرد.
این مرحله بر مهاجرت مسلمانان خواستار رهایی از استبداد و عقب ماندگی داخلی افزود و موجب شکل گیری جامعه بزرگ مسلمانان آمریکا شد.
بنا بر آمارهای مؤسسات معتبر در آمریکا اسلام دومین دین در این کشور و پیشرو ترین از لحاظ گروندگان می باشد.
توسعه چشمگیر جمعیت مسلمانان در آمریکا تا آنجا پیش رفته است که برخی دولت های اسلامی را به فکر سرمایه گذاری و حمایت از اقشار مسلمان در آمریکا برای بهره بردازی از قدرت و نفوذ آنان به مثابه لابی های تأثیرگذار بر سیاستمداران آمریکایی انداخته است.
عربستان سعودی در صدر کشورهای اسلامی سرمایه گذار در آمریکا به شمار می رود. این کشور علاوه بر سرمایه گذاری های هنگفت در بانک ها، مؤسسات و مراکز اقتصادی ایالات متحده، هزینه های فراوانی برای تأسیس مساجد و مراکز اسلامی در سراسر خاک آمریکا کرده است و اکنون بیشترین مساجد در آمریکا به حمایت مالی عربستان سعودی تأسیس شده با به مشغول به فعالیت هستند.
به گفته عادل الجبیر وزیر خارجه پیشین و وزیر مشاور کنونی در امور خارجی کنونی عربستان، این کشور تنها حدود 200 هزار دانشجو در آمریکا دارد و از آنها حمایت می کند.
ترکیه کشور بزرگ اسلامی دیگری است که سالیانی است در حال توسعه اقدامات و سرمایه گذاری های خود در حوزه مسلمانان آمریکا است و مانند عربستان ساخت مساجد بزرگ و مراکز اسلامی متعدد را در دستور کار قرار داده است و همایش های را با مشارکت مسلمانان آمریکا برگزار می نماید.
این کشور حتی با حمایت مالی از انجمن روابط اسلام و آمریکا که از آن به بزرگترین تشکل مسلمانان آمریکای شمالی یاد می شود تلاش داشته تا نفوذ خود در سیاست های ایالات متحده را از این طریق تأمین کند.
این رویه ریشه در سیاست قدیمی روسای جمهور آمریکا دارد که راهبرد خود را تا به امروز حمایت از سران و حکومت های مستبد در جهان اسلام برای جلوگیری از استقلال واقعی ملت های اسلامی قرار می دهند و با وابسته ساختن سران عرب و مسلمان آنان را به طمع تأثیر بر سیاست های داخلی آمریکا تشویق به تأمین هزینه های مراکز اسلامی کردند.
راهبرد تضعیف الگوهای اسلامی اصیل
از سال 2003 با اشغال دو کشور بزرگ مسلمان افغانستان و عراق و لشگرکشی بی سابقه آمریکا به جهان اسلام به بهانه مبارزه با تروریسم، سیاست آمریکا در قبال جهان اسلام وارد فصل دیگری شد که تعدیل و تضعیف جریان های اسلامی محور اصلی آن بود.
این سیاست با نوعی دموکراسی آمیخته با برخی نمادهای اسلامی در کشورهای مسلمان و پشتیبانی از فعالان مدنی سکولار و مدافعان حقوق زنان و سیاستمداران هوادار لیبرال دموکراسی جلوه گر می شد.
همزمان حمایت از الگوهای اسلامی هوادار غرب و تخریب الگوی مردمسالاری دینی جمهور اسلامی از دیگر برنامه های آمریکا در جهان اسلام بوده است.
باراک اوباما که دوره او را از درخشان ترین ادوار مناسبات آمریکا با جهان اسلام می دانند تلاش کرد با سفر به قاهره در سال 2009 و سخنرانی در الأزهر از بزرگترین مراکز آموزش و تبلیغ دین در جهان اسلام و اهل سنت به ترمیم ذهنیت منفی مسلمانان نسبت به آمریکا بپردازد که در پی دو جنگ خونین عراق و افغانستان و بمباران مکرر مناطق قبایلی پاکستان و یمن و حمایت بی قید و شرط از اسرائیل در مقابل فلسطین به شدت ماهیت ضدآمریکایی به خود گرفته بود.
وضعیت جهان اسلام در آن سالها ملتهب شدن جوامع اسلامی خاورمیانه و غرب آسیا و شمال آفریقا را بر اثر یک دهه حملات نظامی در قلب جهان اسلام بسیار محتمل ساخته بود و دولت آمریکا با برنامه ریزی سفر رئیس جمهور این کشور به مراکز بزرگ و نمادین در جهان اسلام در جهت بهبود روابط با مسلمانان و مهار موج اسلام سیاسی ضد امریکایی گام بردارد.
از این رو سفر باراک اوباما و سخنران در الأزهر با تبلیغات زیاد توسط آمریکایی ها همراه بود.
سخنرانی مفصل و احساسی باراک اوباما در قاهره که نقطه عطفی در مناسبات آمریکا با جهان اسلام در آن سال ها قلمداد شد با شمایلی حاکی از درک رنج ها و مشکلات مسلمانان به روشنی در پی ترمیم نگاه جهان اسلام به آمریکا و تأسیس زمینه های جدیدی برای نفوذ بیشتر بود.
رئیس جمهور دموکرات سیاه پوست آمریکا در جامع الأزهر تصریح کرد: "من در پی آغازی نوین میان ایالات متحده و جهان اسلام بر اساس علائق و احترام متقابل به اینجا آمده ام – آغازی مبتنی بر این حقیقت که آمریکا و اسلام در تقابل نیستند و نیازی به رقابت در بین آنان نیست. در واقع، تشابهاتی دارند و دارای اصول مشترک – اصول عدالت و پیشرفت – تحمل دیگران و شرافت انسانها هستند".
او با اشراف از عمق بدبینی جهان اسلام به نیت و اعمال آمریکا بیان داشت: "من می دانم که در مورد این سخنرانی تبلیغات بسیاری شده اما تنها یک سخنرانی قادر به از میان بردن سالها عدم اطمینان نیست و من نیز در وقت محدودی که امروز دارم قادر نخواهم بود به تمامی پرسشهای پیچیده ای که ما را به این جا کشانده پاسخ دهم".
تنها دو سال بعد از این سخنرانی در بزرگترین مرکز اسلامی جهان اسلام و اهل سنت بود که مردم مصر به خیابان ها ریختند و خواستار تغییر حکومت دوست آمریکا شدند و رئیس جمهور آمریکا که از انقلاب مردم قاهره و تهدید مستقیم ممافع آمریکا و اسرائیل مضطرب شده بود بیان داشت حسنی مبارک (رئیس جمهور مخلوع وقت مصر) یک رهبر محکم است!
مخالفت با دمکراسی توسط دموکرات ها در جهان اسلام
دموکرات ها در آن زمان با نادیده گرفتن خیزش سراسری مسلمانان در جهان عرب که یک به یک باعث سرنگونی حکومت های دوست و همراه با آمریکا شده بود دست حکام عرب را برای سرکوب بازگذاشته یا از انحراف و اغتشاش در جریان اعتراضات مدنی مردم حمایت کردند.
در نمونه انقلاب بحرین با وجود شکل گیری مسالمت آمیزترین انقلاب عربی توسط شیعیان، سرکوب دولت پادشاهی آل خلیفه بطور عمد نادیده انگاشته شد و تنها به توصیه هایی مبنی بر کنترل خشونت ها برای از دست خارج نشدن اداره بحرین اکتفاء گردید.
اکنون با روی کار آمدن دولت دموکرات جو بایدن او در نخستین اقدامات با انتخاب چند چهره مسلمان در تیم خود و نیز لغو ممنوعیت سفر شهروندان کشورهای اسلامی به آمریکا به سرعت در حال ترمیم شمایل آمریکا و بازگرداندن جذابیت به آن است.
با توجه به رهیافت های تجربه شده در دولت دموکرات باراک اوباما، به نظر می رسد با توجه به اشتراکات فراوان تیم بایدن با دولت اوباما، سیاست های آمریکا در قبال جهان اسلام تفاوت ماهوی با سابق نداشته و مبارزه با افراط گرایی ضدآمریکایی برجسته ترین محور آن است.
استعمار، ریشه رفتار آمریکا با جهان اسلام
با پایان جنگ جهانی دوم و رشد استقلال خواهی در سرزمین های اسلامی و اعلام استقلال ملت های مسلمان از استعمار دیرین اروپایی، مبارزات آزادیخواهانه جوامع اسلامی آغاز گردید و بیشتر مناطق جهان اسلام از شرق آسیا تا غرب آفریقا شاهد جنبش های ضد استعماری بود که تا سال ها عرصه زندگی مسلمانان را گرفتار ناامنی و بی ثباتی و تدوام عقب ماندگی کرد.
این مرحله بر مهاجرت مسلمانان خواستار رهایی از استبداد و عقب ماندگی داخلی افزود و موجب شکل گیری جامعه بزرگ مسلمانان آمریکا شد.
بنا بر آمارهای مؤسسات معتبر در آمریکا اسلام دومین دین در این کشور و پیشرو ترین از لحاظ گروندگان می باشد.
توسعه چشمگیر جمعیت مسلمانان در آمریکا تا آنجا پیش رفته است که برخی دولت های اسلامی را به فکر سرمایه گذاری و حمایت از اقشار مسلمان در آمریکا برای بهره بردازی از قدرت و نفوذ آنان به مثابه لابی های تأثیرگذار بر سیاستمداران آمریکایی انداخته است.
عربستان سعودی در صدر کشورهای اسلامی سرمایه گذار در آمریکا به شمار می رود. این کشور علاوه بر سرمایه گذاری های هنگفت در بانک ها، مؤسسات و مراکز اقتصادی ایالات متحده، هزینه های فراوانی برای تأسیس مساجد و مراکز اسلامی در سراسر خاک آمریکا کرده است و اکنون بیشترین مساجد در آمریکا به حمایت مالی عربستان سعودی تأسیس شده با به مشغول به فعالیت هستند.
به گفته عادل الجبیر وزیر خارجه پیشین و وزیر مشاور کنونی در امور خارجی کنونی عربستان، این کشور تنها حدود 200 هزار دانشجو در آمریکا دارد و از آنها حمایت می کند.
ترکیه کشور بزرگ اسلامی دیگری است که سالیانی است در حال توسعه اقدامات و سرمایه گذاری های خود در حوزه مسلمانان آمریکا است و مانند عربستان ساخت مساجد بزرگ و مراکز اسلامی متعدد را در دستور کار قرار داده است و همایش های را با مشارکت مسلمانان آمریکا برگزار می نماید.
این کشور حتی با حمایت مالی از انجمن روابط اسلام و آمریکا که از آن به بزرگترین تشکل مسلمانان آمریکای شمالی یاد می شود تلاش داشته تا نفوذ خود در سیاست های ایالات متحده را از این طریق تأمین کند.
این رویه ریشه در سیاست قدیمی روسای جمهور آمریکا دارد که راهبرد خود را تا به امروز حمایت از سران و حکومت های مستبد در جهان اسلام برای جلوگیری از استقلال واقعی ملت های اسلامی قرار می دهند و با وابسته ساختن سران عرب و مسلمان آنان را به طمع تأثیر بر سیاست های داخلی آمریکا تشویق به تأمین هزینه های مراکز اسلامی کردند.
راهبرد تضعیف الگوهای اسلامی اصیل
از سال 2003 با اشغال دو کشور بزرگ مسلمان افغانستان و عراق و لشگرکشی بی سابقه آمریکا به جهان اسلام به بهانه مبارزه با تروریسم، سیاست آمریکا در قبال جهان اسلام وارد فصل دیگری شد که تعدیل و تضعیف جریان های اسلامی محور اصلی آن بود.
این سیاست با نوعی دموکراسی آمیخته با برخی نمادهای اسلامی در کشورهای مسلمان و پشتیبانی از فعالان مدنی سکولار و مدافعان حقوق زنان و سیاستمداران هوادار لیبرال دموکراسی جلوه گر می شد.
همزمان حمایت از الگوهای اسلامی هوادار غرب و تخریب الگوی مردمسالاری دینی جمهور اسلامی از دیگر برنامه های آمریکا در جهان اسلام بوده است.
باراک اوباما که دوره او را از درخشان ترین ادوار مناسبات آمریکا با جهان اسلام می دانند تلاش کرد با سفر به قاهره در سال 2009 و سخنرانی در الأزهر از بزرگترین مراکز آموزش و تبلیغ دین در جهان اسلام و اهل سنت به ترمیم ذهنیت منفی مسلمانان نسبت به آمریکا بپردازد که در پی دو جنگ خونین عراق و افغانستان و بمباران مکرر مناطق قبایلی پاکستان و یمن و حمایت بی قید و شرط از اسرائیل در مقابل فلسطین به شدت ماهیت ضدآمریکایی به خود گرفته بود.
وضعیت جهان اسلام در آن سالها ملتهب شدن جوامع اسلامی خاورمیانه و غرب آسیا و شمال آفریقا را بر اثر یک دهه حملات نظامی در قلب جهان اسلام بسیار محتمل ساخته بود و دولت آمریکا با برنامه ریزی سفر رئیس جمهور این کشور به مراکز بزرگ و نمادین در جهان اسلام در جهت بهبود روابط با مسلمانان و مهار موج اسلام سیاسی ضد امریکایی گام بردارد.
از این رو سفر باراک اوباما و سخنران در الأزهر با تبلیغات زیاد توسط آمریکایی ها همراه بود.
سخنرانی مفصل و احساسی باراک اوباما در قاهره که نقطه عطفی در مناسبات آمریکا با جهان اسلام در آن سال ها قلمداد شد با شمایلی حاکی از درک رنج ها و مشکلات مسلمانان به روشنی در پی ترمیم نگاه جهان اسلام به آمریکا و تأسیس زمینه های جدیدی برای نفوذ بیشتر بود.
رئیس جمهور دموکرات سیاه پوست آمریکا در جامع الأزهر تصریح کرد: "من در پی آغازی نوین میان ایالات متحده و جهان اسلام بر اساس علائق و احترام متقابل به اینجا آمده ام – آغازی مبتنی بر این حقیقت که آمریکا و اسلام در تقابل نیستند و نیازی به رقابت در بین آنان نیست. در واقع، تشابهاتی دارند و دارای اصول مشترک – اصول عدالت و پیشرفت – تحمل دیگران و شرافت انسانها هستند".
او با اشراف از عمق بدبینی جهان اسلام به نیت و اعمال آمریکا بیان داشت: "من می دانم که در مورد این سخنرانی تبلیغات بسیاری شده اما تنها یک سخنرانی قادر به از میان بردن سالها عدم اطمینان نیست و من نیز در وقت محدودی که امروز دارم قادر نخواهم بود به تمامی پرسشهای پیچیده ای که ما را به این جا کشانده پاسخ دهم".
تنها دو سال بعد از این سخنرانی در بزرگترین مرکز اسلامی جهان اسلام و اهل سنت بود که مردم مصر به خیابان ها ریختند و خواستار تغییر حکومت دوست آمریکا شدند و رئیس جمهور آمریکا که از انقلاب مردم قاهره و تهدید مستقیم ممافع آمریکا و اسرائیل مضطرب شده بود بیان داشت حسنی مبارک (رئیس جمهور مخلوع وقت مصر) یک رهبر محکم است!
مخالفت با دمکراسی توسط دموکرات ها در جهان اسلام
دموکرات ها در آن زمان با نادیده گرفتن خیزش سراسری مسلمانان در جهان عرب که یک به یک باعث سرنگونی حکومت های دوست و همراه با آمریکا شده بود دست حکام عرب را برای سرکوب بازگذاشته یا از انحراف و اغتشاش در جریان اعتراضات مدنی مردم حمایت کردند.
در نمونه انقلاب بحرین با وجود شکل گیری مسالمت آمیزترین انقلاب عربی توسط شیعیان، سرکوب دولت پادشاهی آل خلیفه بطور عمد نادیده انگاشته شد و تنها به توصیه هایی مبنی بر کنترل خشونت ها برای از دست خارج نشدن اداره بحرین اکتفاء گردید.
اکنون با روی کار آمدن دولت دموکرات جو بایدن او در نخستین اقدامات با انتخاب چند چهره مسلمان در تیم خود و نیز لغو ممنوعیت سفر شهروندان کشورهای اسلامی به آمریکا به سرعت در حال ترمیم شمایل آمریکا و بازگرداندن جذابیت به آن است.
با توجه به رهیافت های تجربه شده در دولت دموکرات باراک اوباما، به نظر می رسد با توجه به اشتراکات فراوان تیم بایدن با دولت اوباما، سیاست های آمریکا در قبال جهان اسلام تفاوت ماهوی با سابق نداشته و مبارزه با افراط گرایی ضدآمریکایی برجسته ترین محور آن است.
