کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

خبرگزاری رضوی بررسی کرد:

سیاست های کلان حرم رضوی؛ ضرورتی برای خدمت رسانی به جهان تشیع

22 دی 1399 ساعت 23:09

مشهد - ابلاغ سند «سیاست‌های کلان» آستان قدس رضوی با هدف تعیین جهت‌گيري‌های مطلوب و تقویت همسویی و هم‌افزایی در فعالیت های متنوع حرم مطهر امام رضا(ع) حرکت تازه ای را در خدمتگزاری به زائران در ایران و جهان تشیع نوید می دهد.


خبرگزاری رضوی- بهمن دهستانی؛ حجت‌الاسلام‌ و المسلمین احمد مروی سند سیاست‌های کلان را که مشتمل بر «اسناد راهبردی» (مأموریت، چشم‌انداز، ارزش‌های بنیادین، اهداف کلان، سیاست‌های عمومی) و «سیاست‌های بخشی» در ستاد مرکزی آستان قدس رضوی، حرم مطهر رضوی، سازمان علمی و فرهنگی، بنیاد کرامت رضوی و بنیاد بهره‌وری موقوفات است، برای اجرا به تمام بخش‌ها و واحدهای سازمانی آستان قدس رضوی ابلاغ کرد.

چشم انداز جدید 10 ساله برای حرم رضوی
دست کم این برای دومین بار در طول تاریخ و ادوار فعالیت آستان قدس رضوی است که سند مفصل و مبسوطی برای تعریف و تبیین اهداف و چشم اندازها و مأموریت های این نهاد عرضه می شود. در این سند، سال 1410 هجری شمسی به عنوان افق چشم انداز آستان قدس در نظر گرفته شده و برای رسیدن به آن برنامه ای ده ساله ارائه گردیده است. در تعریف چشم انداز جدید آستان قدس رضوی در افق سال 1410 آمده است: با اتکال به قدرت لايزال الهي و در پرتو عنايات حضرت امام علي بن موسي الرضا (عليه آلاف التحيه و الثناء) و در مسير تحقق اهداف انقلاب اسلامي و ايجاد تمدن نوين اسلامي در افق 1410 و مقياس جهاني: آستان قدس رضوي، پوياترين، کارآمدترين، هم‌افزاترين و اثرگذارترین نهاد اسلامي، شايسته‌ترين خادم براي بيشترين زائر اهل بيت (عليهم‌السلام)، الهام‌بخش در تبيين و ترويج قرآن و عترت، برترين مرجع سيره، معارف و فرهنگ رضوي، داراي بيشترين ذخاير، توليدات و خدمات اثربخشِ علمي، فرهنگي، اجتماعي و هنري در حوزه‌هاي امامت و زيارت، و الگوي پيشرو در اقتصاد ِ مبتني بر وقف و نذر خواهد بود.
در این سند جهت رسیدن به افق چشم انداز به مانند بیشتر اسناد راهبردی سازمان ها، یک مأموریت برای آستان قدس رضوی تعریف گردیده است. در توصیف مأموریت جدید آستان قدس رضوی برای نیل به افق چشم انداز سال 1410 هجری شمسی آمده است: آستان قدس رضوی نهادی است اسلامی با محوریت حرم مطهر امام علی بن‌موسی الرضا (علیه آلاف التحیه والثناء)، پشتیبان و الهام‌بخش شیعیان و محبان اهل بیت (علیهم السلام) در اعتلای کلمه توحید و تحکیم عهد امت با امام؛ که با به‌کارگیری تمامی ظرفیت‌های درونی و محیطيِ ملی و بین‌المللی، به‌ویژه سرمایه انسانی مؤمن، کارآمد و انقلابی، به توسعه و تعالی زیارت، خدمتگزاری زائران و مجاوران آن حضرت، به ویژه نیازمندان، تبیین معارف اسلام ناب محمدی با تأکید بر آموزه‌های رضوی، اجرای کامل نيّات واقفان و گسترش بهینه موقوفات و نذورات می‌پردازد.

پیشینه تدوین سند چشم انداز حرم رضوی
در سال های نخست دهه 80 شمسی بعد از ابلاغ سند چشم انداز کشور و پیرو مطالبات مقام معظم رهبری از همه بخش های کشور برای تنطیم مناسبات خود با افق 1404 که عالی ترین سند بعد از قانون اساسی و بالاترین اهداف نظام شمرده می شد آستان قدس رضوی سند چشم اندازی را تدوین و در قالب برنامه ها و جلساتی از مستندات آن رونمایی و ابعاد سند را تشریح نمود.
مرحوم آیت الله واعظ طبسی درباره این سند گفته بود: "اصلی ترین جهت گیری ها در سند چشم انداز بیست ساله آستان قدس رضوی، به سوی نسل جوان و نوجوان کشور است و این نهاد از تمامی استعدادها، اسباب وامکانات خود برای سرمایه گذاری در زمینه رشد فکری، اعتقادی، اخلاقی و تربیتی جوانان و آنچه می تواند در سلامت نسل جوان و بهتر زیستن آنها موثر باشد، استفاده می کند".
تولیت فقید آستان قدس در این رابطه افزوده بود: "در سند چشم انداز بیست ساله آستان قدس رضوی، برنامه هایی دراز مدت و در سطحی وسیع و گسترده برای ارائه خدمات به جوانان و نوجوانان در نظر گرفته شده است".
قائم مقام وقت تولیت فقید حرم رضوی در مراسمی که آن زمان برای رونمایی از مستندات سند چشم انداز 20 ساله آستان قدس برگزار شده بود در تشریح جزئیات این سند اظهار داشته بود: "مدیران عالی اجرایی و کارشناسان مجرب آستان قدس رضوی، در کنار استادان متخصص دانشگاهی طی دو سال تلاش و با برگزاری 114 جلسه کمیسیون تلفیق و طرح نهایی آن در جلسه هیأت امنا با راهنمایی تولیت عظمای آستان قدس رضوی توانستند رسالت، اهداف، محورها، راهبردها و ریز راهبردها، برنامه‌ها و ریز برنامه‌ها و... مستندات چشم‌انداز آستان قدس رضوی را طراحی کرده و به مرحله اجرا درآورند".
وی تأکید کرده بود: "نوشتن چشم‌انداز برای یک نهاد کاری است که شاید بتوان در مدت کوتاهی طراحی و در یک مجلد قطور تهیه کرد که البته کاربردی نیست و تنها در گنجه مدیران قرار می‌‌گیرد، اما سند چشم‌انداز آستان قدس رضوی امروز نقشه‌ راه این مجموعه معنوی است که در حال اجرا می‌باشد".
وی تصریح داشته بود: "به دستور آیت‌ا... واعظ طبسی، تولیت آستان قدس رضوی و نماینده ولی فقیه در خراسان روش این گونه تعیین شد که طراحی چشم‌انداز با تأمل و تدبیر پیش برود، زیرا ایشان یک شخصیت کلان‌نگر اجرایی بوده و بازگویی بخشی از افتخاراتی که آستان قدس رضوی در این سی و چند سال انجام داده، می‌تواند میزان تطابق فعالیتهای آستان قدس رضوی را بر این نگرش کلان نشان دهد".
تدوین برنامه های استراتژیک و اسناد بالادستی و راهبردی، مدلی برآمده از تمدن غرب و محصول بعد از انقلاب صنعتی و توسعه گرایی های بعد از جنگ جهانی دوم است. با آنکه ریشه مفاهیم استراتژیک در ادبیات نظامی غرب دنبال می شود اما تداعی آن در نیم قرن اخیر همزمان در حوزه های اقتصادی و اجتماعی نیز مورد استفاده و تأکید قرار گرفته است.

سیاستگذاری راهبردی در جهان اسلام
در جهان اسلام به هر میزان کشورها وارد دوران صنعتی و فناوری و افزایش توانمندی اقتصادی شده اند و تکاپوهای آنان ابعاد فرامحلی یافته است توجه به برنامه ریزی های راهبردی و تعریف آفاق چشم انداز بیشتر شده است.
رشد اقتصادی برخی کشورهای اسلامی در سه دهه گذشته و تنوع یافتن تولیدات و محصولات آنها و اشتیاق روزافزون به تصاحب بازارهای ملی و منطقه ای و جهانی، مطالعات راهبردی را در این کشورها رونق بخشید.
افزایش رقابت ها در میان کشورهای بزرگ اسلامی آنان را به ضرورت داشتن افق چشم انداز و طرح بیانیه مأموریت برای بسیج امکانات و جهت دهی به تلاش ها در سطح ملی مشتاق تر کرد.
سبک حکمرانی در خاورمیانه و توسعه طلبی برخی کشورهای عربی به این زمینه دامن زد و دوره از رقابت را برای تدوین و انتشار افق چشم انداز و بیانیه مأموریت ملی و اسناد بالادستی بوجود آورد. امارات، قطر، بحرین، عربستان و ترکیه در زمره این کشورها هستند.
اما در ایران پیش از بسیاری از کشورهای اسلامی و عربی منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا، ضرورت تدوین یک سند چشم انداز مبتنی بر مبانی اسلامی و خارج از پارادایم های رایج سندنویسی های استراتژیک در غرب اما بهره مند از عناصر مفید آن احساس شد و مسئولیت آن توسط مقام معظم رهبری به مجمع تشخیص مصلحت نظام واگذار گردید و در نهایت متن کامل سند چشم‌انداز بیست ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ هجری شمسی؛ در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۸۲ توسط رهبر معظم انقلاب به سران قوای سه‌گانه ابلاغ شد.
در ابتدای این سند آمده است: با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه‌ریزی شده و مدبرانه‌ی جمعی و در مسیر تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی‌، در چشم‌انداز بیست‌ساله، ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی، الهام‌بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌الملل.

متن پیشگام ترین سند چشم انداز جهان اسلام چه می گوید؟
بعد از بیان جایگاه ایران در سال 1404 و در ذیل این چشم انداز برای جامعه ایرانی ویژگی هایی تعریف گردیده که امید می رود کشور ایران بتواند در مدت بیست سال به آن مختصات دست پیدا کند.
عناصری همچون توسعه یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خود، متکی بر اصول اخلاقی و ارزش‌های اسلامی، ملی و انقلابی، با تأکید بر مردم‌سالاری دینی، عدالت اجتماعی، آزادی‌های مشروع، حفظ کرامت و حقوق انسان‌ها و بهره‌مندی از امنیت اجتماعی و قضایی.
برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه‌ی اجتماعی در تولید ملی.
امن، مستقل و مقتدر با سامان دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه‌جانبه و پیوستگی مردم و حکومت.
برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، به دور از فقر، تبعیض و بهره‌مند از محیط زیست مطلوب.
فعال، مسئولیت‌پذیر، ایثارگر، مؤمن، رضایت‌مند، برخوردار از وجدان کاری، انضباط، روحیه‌ی تعاون و سازگاری اجتماعی، متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن.
دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه‌ی آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) با تأکید بر جنبش نرم‌افزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقاء نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل.
الهام‌بخش، فعال و مؤثر در جهان اسلام با تحکیم الگوی مردم‌سالاری دینی، توسعه‌ی کارآمد، جامعه‌ی اخلاقی، نواندیشی و پویایی فکری و اجتماعی، تأثیرگذار بر همگرایی اسلامی و منطقه‌ای بر اساس تعالیم اسلامی و اندیشه‌های امام خمینی(ره).
دارای تعامل سازنده و مؤثر با جهان بر اساس اصول عزت، حکمت و مصلحت.
حضرت آیت الله خامنه ای در توصیف اهمیت سند چشم انداز 1404 برای کشور در سال های مختلف بعد از ابلاغ آن بیانات متعددی داشته و بر آن تأکید کرده اند. در فرازهایی از این فرمایشات آمده است: «در همه‌ی برنامه‌ریزیها، سند چشم‌انداز در نظر باشد و این را در همه‌ی سطوح ملاحظه کنند. ثبات در برنامه‌ریزی، شرط موفقیت است»؛ «وجود سند چشم‌انداز، یکی از امکانات با ارزش نظام جمهوری اسلامی است»؛ «نقشه‌ی راه، سند چشم‌انداز است. سند چشم‌انداز را هیچ نبایستی مورد غفلت قرار داد. این حقیقتا یک سند واقعی و یک نقشه‌ی راه حقیقی است».
واقعیت آن است که جهت گیری های کلان فرهنگی دینی نظام اسلامی در همه ابعاد و برای تمامی سطوح و نهادهای تأثیرگذار از سال ها پیش با تدابیر حکیمانه مقام معظم رهبری و آینده نگری کم نظیر و دقت های ژرف ایشان در قالب سند چشم انداز 1404 تعیین گردیده بود و شایسته است تمامی اقدامات بعدی در این راستا تنظیم گشته و تناسب خود را با کلان ترین سند نظام اسلامی روشن سازد.

ضرورت تمایزآفرینی با ارزش های رضوی
تلاش دوباره حرم رضوی برای تدوین سیاست های کلان اقدام در خور ستایش و ارزنده ای است که می تواند به انتظام و بهره وری بیش از گذشته در بزرگترین نهاد وقف در جهان اسلام منجر شود و انرژی و انگیزه تازه ای در تمامی اجزای این نهاد مقدس جاری سازد.
افزایش زائران و محبان و مشتاقان امام رئوف از داخل کشور و نیز از سراسر جهان موجب گسترش خدمات حرم رضوی در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی شده است و طیف متنوعی از خدمتگذاری به زائران و مخاطبان را در تمامی بخش های مختلف این آستان مطهر شاهد هستیم و همین امر ضرورت تطابق برنامه ها با سیاست های کلان و اسناد بالادستی را بیشتر می سازد.
در الگوی اسلامی ایرانی مدیریت بدون نظم ممکن نیست و هر پیشرفت و رشدی نیازمند نظم در امور است و در جهان امروز این مهم در قالب تدوین سیاست های کلان و اسناد بالادستی دنبال می شود.
بر این اساس با مطالعه و آسیب شناسی سیاست های کلان مشابه در دیگر نهادی دینی دنیای اسلام مانند سیاستگذاری های انجام گرفته در نهادهای موقوفات کشورهای اسلامی همچون ترکیه، قطر، امارات، قطر، کویت، عمان، اردن، ... و نیز سازمان حرم مکی و حرم نبوی در مکه مکره و مدینه منوره باید مرزها و تفاوت های بنیادین میان اهداف و اجزای سیاست های کلان حرم رضوی با دیگر حرم های جهان اسلام تبیین گردد و امتیازات الگوی مدیریت و برنامه ریزی در اسلام اهل بیت(ع) و آموزه های رضوی روشن تر شود.


کد مطلب: 66148

آدرس مطلب :
https://www.razavi.news/fa/report/66148/سیاست-های-کلان-حرم-رضوی-ضرورتی-خدمت-رسانی-جهان-تشیع

رضوی
  https://www.razavi.news