خبرگزاری رضوی بررسی کرد:
افزایش ناامنی ها در افغانستان نشانه چیست؟
خبرگزاری رضوی-بهمن دهستانی؛ کشور افغانستان، همسایه شرقی ایران جزئی از پهنه فرهنگی و تمدنی فلات ایران در طول تاریخ و پیش از ترسیم مرزهای جغرافیایی و رسمی در غرب آسیا بخشی از سرزمین ایران به شمار می آمده است. این کشور یکی از پررنج و محنت ترین کشورهای جهان در دوران معاصر است که تاریخ در چند دهه اخیر همواره آمیخته با انواع مرارت ها و جنگ و ناامنی و بی ثباتی بوده است.
همسایه شرقی همیشه ناآرام
افغانستان دارای بیش از ۶۵۲ هزار کیلومتر مربع مساحت و جمعیت آن نزدیک به 40 میلیون نفر است.
فارسی دری و پشتو زبان‌های رسمی این کشور و اسلام دین رسمی آن است. حدود چهار دهه جنگ، افغانستان را به یکی از کشورهای ناامن و فقیر جهان تبدیل کرده‌است و همیشه از لحاظ برخورداری از شاخص های بین المللی توسعه در بدترین شرایط قرار داشته است به گونه ای که رتبه این کشور در شاخص توسعه انسانی ملل متحد که به ارزیابی وضعیت آموزش و بهداشت و ... می پردازد در قعر جدول و پایین تر از 170 در میان کشورهای جهان می باشد.
افغانستان امروزی به عنوان بخشی از سرزمین ایران در دوران قدیم و قرون گذشته، در مسیر جاده معروف ابریشم بوده‌است.
این کشور به دلیل قرار گرفتن در مسیر اتصال و تلاقی آسیای شرقی، آسیای جنوبی، آسیای غربی و آسیای میانه ضمن برخورداری از این امتیاز، شاهد نبردها و لشگرکشی های بسیاری در دوران قدیم و جدید بوده است.
اشغالگری شرق و غرب زیربنای ناامنی
دو بار اشغال این کشور در طول نیم قرن اخیر برای اضمحلال اقتصادی و اجتماعی و سیاسی یک سرزمین و ملت کافی است. حمله شوروی سابق به افغانستان و اشغال این کشور در 70 میلادی و سپس حمله و بمباران و لشگرکشی آمریکا در دهه نخست قرن حاضر بزرگترین ضربات ممکن را به تمامی ساختارها و زیرساخت های این کشور وارد ساخت و سبک حیات در این کشور همسایه ایران را مشابه قرون پیشین ساخت و هزاران نفر را از امنیت، آموزش، بهداشت، غذا و آینده محروم کرد.
همزمان و در میانه این دو اشغال بزرگ، افغانستان شاهد یکی از طولانی ترین جنگ های داخلی میان احزاب و گروه های افغان بود که پیکره اجتماعی و سیاسی افغانستان را تکه تکه نمود.
حزب دموکراتیک خلق افغانستان که حزبی مارکسیست و طرفدار شوروی بود در سال 57 حکومت مستقر مرکزی را سرنگون کرده و اعلام برپایی جمهوری دمکراتیک افغانستان را کرد.
در پی برقراری این حکومت، شوروی با حضور نظامی در پی گسترش نفوذ به سمت جنوب آسیا برآمد و متقابلا آمریکا با حمایت و تقویت گروه‌های اسلام‌گرا در افغانستان سعی در مهار شوروی نمود. این گروه های جهادی که به نام مجاهدین افغان شناخته می‌شدند. پس از بیش از یک دهه جنگ چریکی علیه نیروهای شوروی در افغانستان ابرقدرت شرق را وادار به خروج و پایان اشغال این کشور کردند اما خود بر سر قدرت سیاسی و تقسیم حکومت وارد نزاع و جنگ داخلی شدند.
جنگ داخلی و فروپاشی اجتماعی
جنگ داخلی افغانستان تا آنجا ادامه یافت که در میان نزاع و درگیری احزاب افغان، گروه طالبان با حمایت پاکستان، عربستان سعودی و امارات توانست سیطره خود را گسترش داده و حتی کابل پایتخت را تصرف نماید.
این وضعیت و فقدان دولت و امنیت، افغانستان را به کانون رشد گروه های مسلح تروریستی همچون القاعده تبدیل نمود و مجموعه هایی که خود با آموزش و حمایت غرب برای مقابله با شوروی تجهیز و مسلح شده بودند حملات خود را بر ضد آمریکا در گوشه و کنار جهان آغاز کردند.
حملات یازده سپتامبر که به القاعده نسبت داده شد بهانه ای برای یورش نظامی آمریکا به افغانستان و اشغال دوباره این کشور در سال 2001 شد.
این اشغالگری که تا امروز دو دهه ادامه یافته است نه تنها صلح و ثبات و امنیت را به افغانستان بازنگرداند بلکه خشونت را در این کشور ریشه دار کرد و گروه خشن طالبان را به یکی از بازیگران عمده صحنه سیاسی و امنیتی افغانستان بدل ساخت.
اکنون افغانستان از قطب های کاشت و صادرات خشخاش و مواد مخدر در جهان است که مطابق آمارهای بین المللی، در 20 سال گذشته با وجود حضور نیروهای نظامی ائتلاف غرب به رهبری آمریکا در خاک این کشور افزایش را نشان می دهد.
افغانستان یکی از اصلی ترین کشورهای مهاجرفرست است و جمعیت فراوانی از پناهندگان و مهاجرین در دنیا را افغانستانی ها شکل می دهند.
آمریکا بعد از ناکامی نظامی در افغانستان به منظور تحقق اهداف خود مذاکراتی را با گروه طالبان آغاز کرد و در نهایت به توافقی با این گروه دست یافت.
نمایندگان آمریکا و طالبان پس از چند دور مذاکره، سرانجام اسفند سال ۱۳۹۸ اعلام کردند که توانستند در پایتخت قطر به توافق برسند.
وانهادن میراث خشونت برای ایران
ترامپ رئیس جمهوری آمریکا که با شعار پایان دادن به جنگ های بی پایان و بازگرداندن نظامیان آمریکا به خانه به قدرت رسیده بود اکنون در شرایطی که تا پایان مدت قانونی حضور او در کاخ سفید کمتر از دو ماه باقی مانده تلاش دارد تا پرونده افغانستان را هر چه سریع تر ببندد.
این در حالی است که 20 سال حضور نظامی آمریکا در کشور همسایه شرقی ایران نه تنها صلح و امنیت و دموکراسی را به ارمغان نیاورد بلکه داعش را نیز به عوامل ناامنی در افغانستان افزوده است.
آنچه روشن است سیاست ایالات متحده ترک افغانستان برای آرامش و توسعه در شرایطی که ایران همسایه بزرگ و پرقدرت آن است نخواهد بود تا تجربه عراق را بار دیگر تکرار نکند و موجب قدرت گرفتن جریان های هوادار ایران و نفوذ جمهوری اسلامی نشود بلکه تلاش می کند تا میراثی از ناامنی و خشونت را تا سال ها برای ایران در شرق کشور برجای گذارد. عدم تحرک آمریکا بر ضد داعش در افغانستان یکی از نشانه های این رویکرد است.
حملات راکتی روز شنبه به کابل که در نوع خود بر خلاف رویه بمب گذاری های خودرویی یا انتحاری، ترکیب تازه ای در سلسله اقدامات تروریستی در افغانستان است و اصابت راکت به سفارت ایران را می توان دلیل دیگری در این رابطه دانست.
حمله خونین به دانشگاه کابل و شهادت ده ها دانشجوی بی گناه در حالی که گروه طالبان مسئولیت آن را رد کرد از اتفاقات تکان دهنده در افغانستان پس از توافق صلح آمریکا است.
همسایه شرقی همیشه ناآرام
افغانستان دارای بیش از ۶۵۲ هزار کیلومتر مربع مساحت و جمعیت آن نزدیک به 40 میلیون نفر است.
فارسی دری و پشتو زبان‌های رسمی این کشور و اسلام دین رسمی آن است. حدود چهار دهه جنگ، افغانستان را به یکی از کشورهای ناامن و فقیر جهان تبدیل کرده‌است و همیشه از لحاظ برخورداری از شاخص های بین المللی توسعه در بدترین شرایط قرار داشته است به گونه ای که رتبه این کشور در شاخص توسعه انسانی ملل متحد که به ارزیابی وضعیت آموزش و بهداشت و ... می پردازد در قعر جدول و پایین تر از 170 در میان کشورهای جهان می باشد.
افغانستان امروزی به عنوان بخشی از سرزمین ایران در دوران قدیم و قرون گذشته، در مسیر جاده معروف ابریشم بوده‌است.
این کشور به دلیل قرار گرفتن در مسیر اتصال و تلاقی آسیای شرقی، آسیای جنوبی، آسیای غربی و آسیای میانه ضمن برخورداری از این امتیاز، شاهد نبردها و لشگرکشی های بسیاری در دوران قدیم و جدید بوده است.
اشغالگری شرق و غرب زیربنای ناامنی
دو بار اشغال این کشور در طول نیم قرن اخیر برای اضمحلال اقتصادی و اجتماعی و سیاسی یک سرزمین و ملت کافی است. حمله شوروی سابق به افغانستان و اشغال این کشور در 70 میلادی و سپس حمله و بمباران و لشگرکشی آمریکا در دهه نخست قرن حاضر بزرگترین ضربات ممکن را به تمامی ساختارها و زیرساخت های این کشور وارد ساخت و سبک حیات در این کشور همسایه ایران را مشابه قرون پیشین ساخت و هزاران نفر را از امنیت، آموزش، بهداشت، غذا و آینده محروم کرد.
همزمان و در میانه این دو اشغال بزرگ، افغانستان شاهد یکی از طولانی ترین جنگ های داخلی میان احزاب و گروه های افغان بود که پیکره اجتماعی و سیاسی افغانستان را تکه تکه نمود.
حزب دموکراتیک خلق افغانستان که حزبی مارکسیست و طرفدار شوروی بود در سال 57 حکومت مستقر مرکزی را سرنگون کرده و اعلام برپایی جمهوری دمکراتیک افغانستان را کرد.
در پی برقراری این حکومت، شوروی با حضور نظامی در پی گسترش نفوذ به سمت جنوب آسیا برآمد و متقابلا آمریکا با حمایت و تقویت گروه‌های اسلام‌گرا در افغانستان سعی در مهار شوروی نمود. این گروه های جهادی که به نام مجاهدین افغان شناخته می‌شدند. پس از بیش از یک دهه جنگ چریکی علیه نیروهای شوروی در افغانستان ابرقدرت شرق را وادار به خروج و پایان اشغال این کشور کردند اما خود بر سر قدرت سیاسی و تقسیم حکومت وارد نزاع و جنگ داخلی شدند.
جنگ داخلی و فروپاشی اجتماعی
جنگ داخلی افغانستان تا آنجا ادامه یافت که در میان نزاع و درگیری احزاب افغان، گروه طالبان با حمایت پاکستان، عربستان سعودی و امارات توانست سیطره خود را گسترش داده و حتی کابل پایتخت را تصرف نماید.
این وضعیت و فقدان دولت و امنیت، افغانستان را به کانون رشد گروه های مسلح تروریستی همچون القاعده تبدیل نمود و مجموعه هایی که خود با آموزش و حمایت غرب برای مقابله با شوروی تجهیز و مسلح شده بودند حملات خود را بر ضد آمریکا در گوشه و کنار جهان آغاز کردند.
حملات یازده سپتامبر که به القاعده نسبت داده شد بهانه ای برای یورش نظامی آمریکا به افغانستان و اشغال دوباره این کشور در سال 2001 شد.
این اشغالگری که تا امروز دو دهه ادامه یافته است نه تنها صلح و ثبات و امنیت را به افغانستان بازنگرداند بلکه خشونت را در این کشور ریشه دار کرد و گروه خشن طالبان را به یکی از بازیگران عمده صحنه سیاسی و امنیتی افغانستان بدل ساخت.
اکنون افغانستان از قطب های کاشت و صادرات خشخاش و مواد مخدر در جهان است که مطابق آمارهای بین المللی، در 20 سال گذشته با وجود حضور نیروهای نظامی ائتلاف غرب به رهبری آمریکا در خاک این کشور افزایش را نشان می دهد.
افغانستان یکی از اصلی ترین کشورهای مهاجرفرست است و جمعیت فراوانی از پناهندگان و مهاجرین در دنیا را افغانستانی ها شکل می دهند.
آمریکا بعد از ناکامی نظامی در افغانستان به منظور تحقق اهداف خود مذاکراتی را با گروه طالبان آغاز کرد و در نهایت به توافقی با این گروه دست یافت.
نمایندگان آمریکا و طالبان پس از چند دور مذاکره، سرانجام اسفند سال ۱۳۹۸ اعلام کردند که توانستند در پایتخت قطر به توافق برسند.
وانهادن میراث خشونت برای ایران
ترامپ رئیس جمهوری آمریکا که با شعار پایان دادن به جنگ های بی پایان و بازگرداندن نظامیان آمریکا به خانه به قدرت رسیده بود اکنون در شرایطی که تا پایان مدت قانونی حضور او در کاخ سفید کمتر از دو ماه باقی مانده تلاش دارد تا پرونده افغانستان را هر چه سریع تر ببندد.
این در حالی است که 20 سال حضور نظامی آمریکا در کشور همسایه شرقی ایران نه تنها صلح و امنیت و دموکراسی را به ارمغان نیاورد بلکه داعش را نیز به عوامل ناامنی در افغانستان افزوده است.
آنچه روشن است سیاست ایالات متحده ترک افغانستان برای آرامش و توسعه در شرایطی که ایران همسایه بزرگ و پرقدرت آن است نخواهد بود تا تجربه عراق را بار دیگر تکرار نکند و موجب قدرت گرفتن جریان های هوادار ایران و نفوذ جمهوری اسلامی نشود بلکه تلاش می کند تا میراثی از ناامنی و خشونت را تا سال ها برای ایران در شرق کشور برجای گذارد. عدم تحرک آمریکا بر ضد داعش در افغانستان یکی از نشانه های این رویکرد است.
حملات راکتی روز شنبه به کابل که در نوع خود بر خلاف رویه بمب گذاری های خودرویی یا انتحاری، ترکیب تازه ای در سلسله اقدامات تروریستی در افغانستان است و اصابت راکت به سفارت ایران را می توان دلیل دیگری در این رابطه دانست.
حمله خونین به دانشگاه کابل و شهادت ده ها دانشجوی بی گناه در حالی که گروه طالبان مسئولیت آن را رد کرد از اتفاقات تکان دهنده در افغانستان پس از توافق صلح آمریکا است.
