خبرگزاری رضوی- زهرا رفعتی؛ حتما شما نیز تا کنون در فضای مجازی یا کتاب های مختلف با جملاتی پرمعنی مواجه شده اید که توسط یکی از فیلسوفان گفته شده و بسیاری از آنها به عنوان ضرب المثل یا جملات قصار در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. 
کشور ما به دلیل تمدن کهن خود از گذشته های بسیار دور مهد علم و دانش در جهان بوده و بزرگان زیادی در این سرزمین رشد بافتند که پس از قرن ها به عنوان بزرگان فلسفه در دانشگاه های معتبر دنیا به سخنانشان استناد می شود. افرادی که افتخار هر ایرانی به شمار می روند اما متاسفانه در کشور ما خصوصا میان مردم عادی شناخته شده نیستند و تنها نامی از آنان بر روی خیابان ها یا مراکز علمی گذاشته شده است.


موجود متفکر
بد نیست بدایم وقتی از فلسفه سخن می گوییم مقصود چیست؟. در پاسخ باید گفت انسان موجودی متفکر شناخته می شود و همین ویژگی تعقل او را از دیگر موجودات متمایز ساخته است. در پرتو عقل است که به کشف حقایق درباره هستی دست می یابیم و از لحظه خلقت انسان ‌همواره به دنبال ماهیت و چیستی جهان اطراف خود بوده است و برای درک بهتر این موارد از علمی به نام فلسفه بهره گرفته است.
واژه فلسفه از ریشه یونانی آرخه به مفهوم بذر گرفته شده است، همچنین این واژه را به مفهوم دوستداری خِرَد و دانش نیز معنا کرده اند. گفته می شود که نخستین بار سقراط این واژه را به کار برد، زمانی که از او پرسیدند: آیا تو فردی خِرَدمند هستی؟ وی پاسخ داد: نه، اما خِرَددوست هستم.
فلسفه کوششی است برای جستجوی حقیقت. زیرا حقیقت برای فلاسفه همچون افقی است که با نزدیک شدن به آن‌ از ما دور می‌شود. به همین دلیل، حقیقت فلسفه در دست نیافتن به حقیقت است.
در ادامه سعی داریم‌ چند تن از فلاسفه بزرگ ایران زمین را معرفی کنیم که تاثیر زیادی در این زمینه و در این علم داشته اند و نامشان جاودانه شده است.

فارابی
اولین فیلسوف نام آور این سنت ستبر شاید فارابی باشد البته قبل از او افرادی چون کندی را هم می توان در زمره فیلسوفان نامید ولی آنچه امروزه به نام فلسفه اسلامی می دانیم بدون شک مبدا پیدایش آن شخصیت بزرگی است به نام فارابی. پس از فارابی این سنت با بزرگی چون شیخ الرئیس ابوعلی سینا به اوج و کمال می رسد و بعد از او هم بزرگانی چون شیخ اشراق سهروردی، خواجه نصیرالدین طوسی، میرداماد و در نهایت ملاصدرا این سنت را هر دوره فربه تر از گذشته کرده اند.

ملاصدرا
محمدبن ابراهیم قوامی شیرازی ملقب به صدر‌المتالهین - ملاصدرا - در سال ۹۷۹ قمری به دنیا آمد.
پدر ملاصدرا ـ خواجه ابراهیم قوامی ـ سیاستمداری دانشمند و بسیار مؤمن بود و با وجود داشتن ثروت و عزت و مقام هیچ فرزندی نداشت، ولی سرانجام بر اثر دعا و تضرع بسیار به درگاه الهی، خداوند پسری به او داد که بعدها به نام ملاصدرا معروف گردید.
وی که سرمایه‌ای بسیار و منبعی سرشار از دانش و بویژه فلسفه داشت و خود او با نوآوری‌هایش آراء جدیدی را ابراز کرده بود، در شیراز بساط تدریس را گستراند و از اطراف شاگردان بسیاری گرد او جمع شدند. اما رقبای او که مانند بسیاری از فیلسوفان و متکلمان، از فلاسفه پیش از خود تقلید می‌کردند، و از طرفی موقعیت اجتماعی خود را نزد دیگران در خطر می‌دیدند، یا به انگیزه دفاع از عقاید خود و یا از روی حسادت بنای بدرفتاری را با وی گذاشتند و آراء نو او را به مسخره گرفتند و به او توهین می‌کردند.

شیخ بهایی
حکیم، فقیه، عارف، منجم، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ و دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری؛ که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت. در حدود ۹۵ کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است.
بهاءالدین نه تنها عالم دینی و مردی متکلم بود بلکه ریاضیدان، مهندس، معمار و کیمیادان بود از علوم غریبه نیز آگاهی داشت. تحصیل علوم ریاضی را از نو زنده کرد و رساله‌هایی در ریاضیات و نجوم نوشت که آنها را از تلخیص آثار گذشتگان فراهم آورده بود.
کتاب‌های خلاصة‌الحساب در ریاضی و تشریح الافلاک در نجوم از اوست. بهائی آثار برجسته‌ای به نثر و نظم پدید آورده است.

ابوعلی سینا
ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا، مشهور به ابوعلی سینا و پور سینا (زادهٔ ۱ شهریور ۳۵۹ خورشیدی در بخارا - درگذشتهٔ ۴۱۶ خورشیدی در همدان)، از مشهورترین و تاثیرگذارترینِ فیلسوفان و دانشمندان ایرانی در جهان اسلام بود. وی ۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته‌است که شمار زیادی از آن‌ها در مورد پزشکی و فلسفه است. جرج سارتن او را مشهورترین دانشمند سرزمین‌های اسلامی می‌داند که یکی از معروف‌ترین‌ها در همهٔ زمان‌ها و مکان‌ها و نژادها است. کتاب معروف او «قانون» است. وی تاثیر عمیقی روی فلسفه اسلامی برجای گذاشته است و هنوز اندیشه های وی مورد بحث فیلسوفان و متکلمان است.

جابر بن حیان
جابر بن حیان دانشمند و کیمیاگر و فیلسوف ایرانیبود. او را «پدر علم شیمی» نامیده‌اند و بسیاری از روش‌ها (مانند تقطیر) و انواع ابزارهعای اساسی شیمی مانند قرع و انبیق را به او نسبت می‌دهند.
جابر هم شیعه ، هم فیلسوف و هم کیمیاگر (شیمیدان) بوده است. او در سیاست ، شیعه ، در بحث و استدلال فیلسوف و در علم و دانش ، شیمیدان بود. بالاتر از همه اینها او یک صوفی بود. آنچنان که پسوند صوفی را همچون جزئی از نام خود پیوسته به همراه داشت و به نام جابر بن حیان صوفی خوانده می‌شد. نام امام جعفر صادق علیه‌السلام فراوان در کتابهای جابر آمده است.، زیرا وی از شاگردان امام جعفر صادق علیه‌السلام بوده است. ارتباط جابر با امام جعفر صادق علیه‌السلام باید کوتاه مدت بوده باشد، زیرا شهادت امام جعفرصادق علیه‌السلام در سال 765 میلادی یعنی حدود بیست سال پس از ولادت جابر ، اتفاق افتاده است.

سهرودی
شهاب الدین یحیی بن حبش بن امیرک سهروردی معروف به شیخ اشراق در سال 546 هجری قمری، در دهکده سهرورد از توابع زنجان به دنیا آمد.
سهروردی پس از آن به اصفهان رفت که در آن زمان، مهم ترین مرکز علمی در ایران بود و تحصیلات صوری خود را در نزد "ظهیر الدین قاری" به اتمام رسانید.
مایه شگفتی است که یکی از همدرسان وی در اصفهان، "فخر الدین رازی" از بزرگترین مخالفان فلسفه بود. و هنگامی که سال ها بعد و پس از مرگ سهروی نسخه ای از کتاب "تلویحات" وی را به او دادند، آن را بوسید و به یاد دوست قدیم مدرسه خود که راهی چنان مخالف راه وی برگزیده بود، اشک از دیده فرو ریخت.

ابوریحان بیرونی 
"ابوریحان بیرونی" دانشمند بزرگ و ریاضیدان، ستاره شناس، تقویم شناس، انسان شناس، هندشناس و تاریخ نگار بزرگ ایرانی در سده چهارم و پنجم هجری است.
ابوریحان بیرونی دانشمند برجسته ای است که در رشته های گوناگون دانش، ریاضی، جغرافیا، زمین شناسی، مردم شناسی، فیزیک و اخترشناسی، سرآمد روزگار خود بوده و خدمات ارزنده ای به جامعه بشری عرضه داشته است.