اجتماعات روحانیون اهل سنت در حرم رضوی، الگوی روابط بین مذاهب

به گزارش سرویس جهان اسلام خبرگزاری رضوی، چند سالی است که ایام رحلت رسول اعظم(ص) اسلام و امام حسن مجتبی(ع) و امام رضا(ع) به مناسبتی برای گردهمآیی روحانیون اهل سنت کشور  در مشهد تبدیل شده است.
سال 97 بود که هزار نفر از نخبگان و علمای اهل سنت سراسر كشور در قالب كاروانی از استان های مختلف همزمان با ایام دهه آخر صفر به مشهد آمدند و به زیارت حرم مطهر حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع) مشرف شدند.
این رویداد بازتاب فراوانی یافت و با استقبال خوبی از ناحیه جامعه اهل سنت مواجه شد.
در سال 98 نیز این برنامه تکرار شد و روحانیون و طلاب و علماء متعدد اهل سنت از استان های غربی و شمالی و جنوبی عازم مشهد شدند و میهمان آستان قدس رضوی شدند.
حضور و زیارت امام رضا(ع) از سنت های مستمر برخی مناطق سنی نشین کشور است. بسیاری از اهالی و روحانیون ترکمن در استان گلستان باورهای دیرینه ای به مقوله زیارت امام هشتم(ع) دارند.
مرور سیاست های فرهنگی دنبال شده در آستان قدس در طول سالیان اخیر نشان از افزایش اهتمام و تکریم نسبت به زائران اهل سنت دارد.
اهمیت این مسئله از آن رو است که در طول یک دهه گذشته با ازدیاد فعالیت جریان های سلفی و وهابی و تکفیری در جهان اسلام منطقه خاورمیانه و غرب آسیا نیز به شدت تحت تأثیر تبلیغات و ترویج های این گروه ها قرار گرفت تا آنجا که به نفوذ در مناطق سنی نشین کشور نیز انجامید و موجب جذب عناصری از این مناطق در گروه های مسلح تکفیری شد گرچه با محکومیت و مراقبت خوب علماء و اکثریت روحانیون اهل سنت توسعه نیافت و محدود ماند.
از دیگر سو امواج تبلیغات گسترده ماهواره ای و اینترنتی از ناحیه بدخواهان ایران و انقلاب اسلامی در یک رویه و پروژه مستمر تلاش میکرد تا جامعه اهل سنت ایران را مجموعه ای در ستیز با نظام اسلامی و هموطنان شیعه تصویر کند.
در این میان هر کدام از مناطق شرق یا غرب یا جنوب و یا شمال که از ساکنان و شهروندان سنی برخوردار بود از زوایای گوناگون مورد هجمه جریان های مخرب و تکفیری قرار میگرفت.
در یک جهش معرفتی و بینشی، حرم رضوی که تا سال ها یک مرکز شیعی صرف قلمداد می شد با اتخاذ رویکردهای باز در قبال مذاهب اسلامی و جهان اسلام و حتی ادیان ابراهیمی به کانونی برای رفت و آمد دیگر مسلمانان از امت اسلامی بدل گردید.
برگزاری چند نوبت گردهمآیی در هفته وحدت با مشارکت صاحبنظران اهل سنت از داخل و خارج از ایران و نیز حضور جدی و علمی محققان اهل سنت در نخستین همایش بین المللی امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان در کنار پژوهشگران شیعه و گفتگوی متحد با پیروان دیگر ادیان از نقاط عطف این فرایند بوده است.
حضور داوطلبانه روحانیون و ائمه جمعه و جماعات اهل سنت در ایام دهه آخر صفر در مشهد نیز فصل دیگر و تازه ای از روابط میان مذاهب اسلامی با محوریت حرم رضوی است.
به نظر می رسد تا امروز این مرکز عبادی و فکری و معرفتی توانسته است به عنوان مأمنی برای پیوند و همزیستی مذاهب اسلامی و سپس ادیان ابراهیمی تجارب خوبی را از خود نشان دهد.
انتخاب مشهد در سال 2017 میلادی به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام از ناحیه سازمان فرهنگی کشورهای اسلامی آیسسکو نشان از اهمیت و محوریت حرم رضوی به عنوان یک ظرفیت قابل ارائه در سطح جهان اسلام دارد.
خراسان و مشهد و حرم رضوی به عنوان یک قطب تمدنی در شرق اسلامی که مدفن ستارگان تاریخ فرهنگ اسلامی بوده است هیچگاه از حافظه تاریخی امت اسلامی قابل حذف یا اهمال نیست و به برکت محیط معنوی و اخلاقی و مدارانه حرم رضوی و متولیان آن تا کنون موفقیت های متعددی را نصیب خود کرده است.
اما مسئله حایز اهمیت و بررسی در این مسیر توجه و برنامه ریزی دقیق و عالمانه و هوشمندانه برای تدام دستاوردهای حضور و گردهمآیی های اهل سنت یا پیروان ادیان در حرم رضوی است.
پیش از هر چیز نباید از نظر دور داشت که فرق و مذاهب اسلامی یا ادیان ابراهیمی در عین داشتن انواع اشتراکات با جامعه شیعه و حرم امام رضا(ع) از تفاوت های مهمی نیز برخودارند که بی اعتنایی یا کم اعتنایی و یا بی دقتی و سهل انگاری به این موارد می تواند در کاهش یا لطمه به رهاوردهای سهم داشته باشد.
به عبارت دیگر در مسیر نورانی و پربرکت و سازنده روابط با مذاهب اسلامی یا ادیان ابراهیمی و در اقدام به دعوت و حضور پیروان آنان در حرم مطهر رضوی باید علاوه بر اجرای برنامه های نمادین، بستری برای گفتگو و تفاهم بیشتر نیز تدارک دید تا آگاهی متقابل و شناخت از ارزش ها و دغدغه ها و حساسیت های جوامع مسلمان برای یکدیگر افزایش یابد.

گزارش از بهمن دهستانی